ივნისი 2023 - Page 4

მთელს მსოფლიოში პრაიდის თვე ივნისში აღინიშნება. საინტერესოა როგორ შეიცვალა ლგბტქი თემის ცხოვრება მსოფლიოს გარშემო.

აშშ-ში GOP-ის ხელმძღვანელობით კანონპროექტების ტალღაა, რომელიც ეხება ტრანსგენდერების უფლებებს

ამ წლის ბოლო ოთხი თვის განმავლობაში აშშ-ში უფრო მეტი ანტი-ლგბტქი კანონპროექტი წარადგინეს, ვიდრე ამერიკის მთელი ისტორიის განმავლობაში. ამ კანონპროექტებიდან ბევრი ფოკუსირებული იყო ტრანსგენდერების უფლებებზე. კანონპროექტს ხელი მოაწერეს რესპუბლიკელმა გუბერნატორებმა ან პარლამენტის წევრებმა, რომლებმაც გადაკვეთეს დემოკრატი გუბერნატორების ვეტო.

ამერიკის სამოქალაქო თავისუფლებების კავშირმა მიმდინარე წელს განიხილა 500-მდე ანტი-ლგბტქი კანონპროექტი ქვეყნის ყველა შტატში და აღნიშნა: „მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ეს კანონპროექტი არ გახდება კანონი, ისინი ყველა ზიანს აყენებს ლგბტქი ადამიანებს“.

მაისში, ჩრდილოეთ დაკოტამ სკოლებს აუკრძალა იმ პოლიტიკის მიღება, რომელიც მოითხოვს ტრანსგენდერი სტუდენტების ნაცვალსახელების გამოყენებას და მასწავლებლებს მოსთხოვა ეცნობებინათ მშობლები ან მეურვეები, თუ მათი შვილი ტრანსგენდერად იდენტიფიცირდებოდა. ასევე ინდიანამ მიიღო მსგავსი კანონმდებლობა.

ტეხასის კანონმდებლებმა მხარი დაუჭირეს კანონს, რომელიც კრძალავს სქესის შესაცვლელად საჭირო ჰორმონალური წამლების მიღებას. როდესაც გუბერნატორი გრეგ ებოტი ხელს მოაწერს კანონპროექტს, ტეხასი შეუერთდება სულ მცირე 17 სხვა შტატს მსგავსი აკრძალვით.

ფლორიდაში, გუბერნატორმა რონ დესანტისმა ხელი მოაწერა კანონს ლგბტქი უფლებებზე მიმართული რიგი კანონპროექტების შესახებ, მათ შორის არსებული აკრძალვის გაფართოება გენდერისა და სექსუალური ორიენტაციის სწავლების თავიდან ასაცილებლად – რომელიც თავდაპირველად საბავშვო ბაღიდან მესამე კლასამდე ვრცელდებოდა.

პრეზიდენტმა ბაიდენმა ფლორიდაში ანტიტრანსგენდერულ კანონმდებლობას უწოდა, როგორც „ცოდვილთან ახლო“. დეკემბერში მან ხელი მოაწერა ქორწინების შესახებ აქტს, რომელიც ანიჭებს ფედერალურ დაცვას ქვიარ წყვილების ქორწინებას. ეს იყო ბაიდენის პასუხი მრავალი შტატის ანტი ლგბტქი კანონმდებლობის მიმართ.

უგანდამ “დამძიმებული ჰომოსექსუალობისთვის” სიკვდილით დასჯა გამოაცხადა

უგანდას პრეზიდენტმა მიიღო კანონი, რომელიც ითვალისწინებს უვადო თავისუფლების აღკვეთას ჰომოსექსუალობის გამო და ზოგიერთ შემთხვევაში სიკვდილითაც კი სჯის.

კანონი სიკვდილით სჯის მათ, ვისაც დამნაშავედ ცნობენ „დამძიმებულ ჰომოსექსუალობაში“, რაც მოიცავს ვინმეს ცდუნებას „არასწორი წარმოდგენის“ ან „არასათანადო გავლენის“ მიერ. Reuters-ის ცნობით, კანონი მოითხოვს 20 წლიან თავისუფლების აღკვეთას ჰომოსექსუალიზმის „ხელშეწყობისთვის“.

უფლებადამცველებმა განაცხადეს, რომ ეს ნაბიჯი აღმოსავლეთ აფრიკის ერში ლგბტქი თემებზე მზარდი დარბევის ნიშანია. იქ ჰომოსექსუალიზმი დიდი ხანია ისჯება ბრიტანეთის კოლონიური წესდებით დათარიღებული კანონებით.

გაეროს ადამიანის უფლებათა კომისარმა ვოლკერ ტურკმა ამ კანონმდებლობას „მსოფლიოში ყველაზე ცუდი“ უწოდა.

ბულგარეთი კრძალავს იურიდიულად სქესის შეცვლას

ბულგარეთის უზენაესმა სასამართლომ თებერვალში მიიღო გადაწყვეტილება, რომელიც უკრძალავს ადამიანებს სქესის კანონიერად შეცვლას.

გადაწყვეტილება ნიშნავს იმას, რომ ტრანსგენდერ ადამიანებს არ შეუძლიათ შეცვალონ თავიანთი რეგისტრირებული სქესი მთავრობის მიერ გაცემულ დოკუმენტებში.

მხოლოდ რამდენიმე მთავრობა უშვებს ლეგალურ გენდერულ ცვლილებას თვითგამოცხადების გზით, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის არ საჭიროებს სახელმწიფოს ან სამედიცინო ჩარევას, როგორიცაა ქირურგიული ჩარევა ან ფსიქოლოგიური შეფასებები. მათ შორისაა დანია, არგენტინა და თებერვლის მდგომარეობით ესპანეთი.

პაკისტანის ისლამური სასამართლო ცდილობს გააუქმოს კანონი, რომელიც იცავს ტრანსგენდერ ადამიანებს

მაისში, ფედერალურმა შარიათის რელიგიურმა სასამართლომ, რომელიც ქვეყნის სასამართლო სისტემის უმაღლესი საფეხურის ნაწილია – დაადგინა, რომ 2018 წლის მნიშვნელოვანი კანონის ძირითადი დებულებები, რომელიც უზრუნველყოფს ტრანსგენდერების უფლებებს, იყო “არაისლამური”.

2018 წლის კანონმდებლობა კრძალავს ტრანსგენდერი ადამიანების დისკრიმინაციას და იცავს მათ ხელმისაწვდომობას იურიდიულ აღიარებაზე, სხვა უფლებებთან ერთად. უზმა იაკუბმა, პაკისტანის ტრანსუფლებათა ჯგუფის, ფორუმის ღირსების ინიციატივის დამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორი, მიესალმა პაკისტანს მაშინ, როცა ტრანსგენდერების დამცველი კანონი მიიღეს და მას რეგიონში ლიდერი უწოდა.

მაისის გადაწყვეტილებამ უარყო კანონის ნაწილები, რომლებიც აღიარებს ტრანსგენდერი პირის იდენტობას, მართვის მოწმობის ან პასპორტის აღების უფლებას და მემკვიდრეობის უფლებას. ტრანს უფლებების აქტივისტები გეგმავენ შარიათის სასამართლოს გადაწყვეტილების გასაჩივრებას პაკისტანის უზენაეს სასამართლოში.

მაგრამ 2018 წლის კანონის სამართლებრივი დაცვის მიუხედავად, დისკრიმინაცია და ძალადობა კვლავ გავრცელებულია ქვეყანაში, 2022 წელს 7 ტრანსგენდერი ქალი მოკლეს.

კუბა ქვიარ წყვილების ქორწინებას უშვებს

სექტემბერში კუბამ ჩაატარა საეტაპო რეფერენდუმი, რომელმაც ქვიარ წყვილებს დაქორწინებისა და შვილად აყვანის უფლება მისცა.

კუნძულზე ამომრჩეველთა ორი მესამედი დაეთანხმა ცვლილებებს.

ქვეყნის ერთპარტიულმა კომუნისტურმა მთავრობამ, რომელიც ოდესღაც გეი მამაკაცებს აგზავნიდა იძულებით შრომის ბანაკებში, მხარს უჭერდა ცვლილებებს 2022 წლის რეფერენდუმში, სადაც პრეზიდენტმა მიგელ დიაზ-კანელმა თქვა: „ხმის მიცემისას „კის“ თქმა ნიშნავს – თქვა -კი ერთიანობაზე, რევოლუციაზე, სოციალიზმზე“.

კუბა არ არის ერთადერთი ქვეყანა ლათინურ ამერიკაში, რომელმაც გასული წლის განმავლობაში დაიწყო ლგბტქი უფლებების დაცვა. მაისში მექსიკამ გასცა პირველი პასპორტები არაბინარული ვარიანტით, რაც ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრმა აღწერა, როგორც „დიდი ნახტომი ხალხის თავისუფლებისთვის და ღირსება.” მთავრობის განცხადებით, ის მსოფლიოში მე-16 ქვეყანა გახდა, რომელმაც ეს გააკეთა.

ტაივანი ქვიარ წყვილებს შვილად აყვანის უფლებას აძლევს

ტაივანმა მაისში მიიღო საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლებიც ქვიარ წყვილებს აძლევს შვილად აყვანის უფლებას.

ტაივანის საკანონმდებლო ორგანო 2019 წელს გახდა პირველი აზიაში, რომელმაც ხმა მისცა ქვიართა ქორწინების აღიარებას და მას შემდეგ ოთხი წლის განმავლობაში თვითმმართველი კუნძული გახდა რეგიონული ლიდერი ლგბტქი უფლებების კუთხით.

ამ წლამდე ქვიარ წყვილებს არ შეეძლოთ ბავშვების ერთობლივად აყვანა, რომლებიც ბიოლოგიურად არცერთ მათგანთან არ იყვნენ დაკავშირებული. ტაივანის ლგბტქი ორგანიზაციები მიესალმნენ ცვლილებას, როგორც დიდ ნაბიჯს ქვიარ ადამიანების უფლებების დაცვისა და გენდერული თანასწორობის ხელშეწყობისკენ.

კამპანიის მონაწილეები იმედოვნებენ, რომ ახალი კანონპროექტი აჩვენებს ლგბტქი მებრძოლებს, რომ ქვეყენა, რომლისთვისაც ისინი სიცოცხლეს რისკავენ, მათზე ზრუნავს.

ანდრიი კოჟემიაკინს, უკრაინის პარლამენტის წევრსა და ყოფილ ჯაშუშს, უყვარს საკუთარი ქრისტიანული რწმენისა და ოჯახის სიდიდეზე ხაზგასმა. ნაკლებად სავარაუდო იყო, რომ კოჟემიაკინი უკრაინაში ლგბტქი უფლებების ახალი დამცველი გახდებოდა. 

სამოქალაქო კავშირმა კანონპროექტი, ერთსქესიანთა ურთიერთობებისთვის ლეგალური სტატუსის მიანიჭების შესახებ, წელს წარადგინა პარლამენტში. ომის მოუხედავად, კანონპროექტი დღესაც ფუნქციონირებს.

კოჟემიაკინის კომიტეტი პირველი იყო, ვინც ეს კანონპროექტი განიხილა. კოჟემიაკინმა განაცხადიც მოამზადა, რომელშიც პარლამენტის წევრი იმ ტრენინგზე ყვება, რომელშიც იღებდა მონაწილეობას საბჭოთა კავშირის არსებობის დროს. ხაზი გაუსვა საკუთარ რელიგიურ შეხედულებებსა და პირად მოსაზრებებს ლგბტქი ადამიანების შესახებ.

ამის შემდეგ, კოჟემიაკინმა გამოაცხადა, რომ მთელი გულით უჭერს მხარს კანონპროექტს. ასევე ახსენა ვლადიმირ პუტინის ჰომოფობიური განცხადება, რომ რუსეთში გეი ადამიანები არ არსებობენ.

“ყველაფერს დავუჭერ მხარს, რაც ჩვენს მტერს სძულს”, – განაცხადა კოჟემიაკინმა. “თუ ის არასდროს იარსებებს რუსეთში, უნდა იარსებოს და იყოს მხარდაჭერილი აქ, რათა დავანახოთ რუსებს, რომ ჩვენ განსხვავებულები ვართ. ეს კანონპროექტი არის გაღიმება ევროპისკენ და შუა თითის აწევა რუსეთისკენ. ამიტომ, მხარს ვუჭერ”.

ინა სოვსუნმა, დეპუტატმა, რომელმაც კანონპროექტი შეიმუშავა და ახლა ცდილობს მის დაცვას პარლამენტში, თქვა, რომ კოჟემიაკინის გამოსვლა იყო “ყველაზე მოულოდნელი რამ ჩემს პოლიტიკურ კარიერაში”. სოვსუნი ამატებს: “არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც შეუძლიათ მხარი დაუჭირონ კანონპროექტს სხვადასხვა მიზეზის გამო”.

სოვსუნმა კანონპროექტზე მუშაობა მას შემდეგ დაიწყო, რაც მოსკოვმა თავისი ჯარები საზღვარზე გაგზავნა. ომმა ლგბტქი უბლებებისთვის ბრძოლა კიდევ უფრო გადაუდებელი გახადა, მაშინ როცა უკრაინელი მებრძოლები სამშობლოსთვის თავს სწირავდნენ.

მისი ჯგუფი აგროვებდა ფინანსებს აღჭურვილობისთვის, რათა თავიანთ გეი მეგობარს დახმარებოდნენ, რომელმაც ჯარში მსახურობა გადაწყვიტა. სწორედ ამ დროს მიხვდა სოვსუნი, რომ პარლამენტში საკუთარი პოზიციის გამოყენება სხვანაირადაც შეეძლო, რათა თავის მეგობარს სხვადასხვა გზით დახმარებოდა.

უკრაინამ დიდი პროგრესი განიცადა ლგბტქი უფლებების მხარდასაჭერად, თუმცა ჰომოფობია ჯერ კიდევ მწვავე პრობლემაა, გეი მებრძოლებს ხშირად აბულინგებენ ფრონტის ხაზზეც კი, კონსტიტუცია კი ქორწინებას განმარტავს, როგორც ქალსა და კაცს შორის კავშირს ოჯახის შექმნის მიზნით.

მაქსიმ პოტაპოვიჩი კამპანია “სამხედრო ლგბტქი” – ს წევრია, რომელიც გეი სამხედროების  ფოტო და ვიდეომასალებს გვიზიარებს ბრძოლის ველიდან.

“ეს კანონი უნდა მივიღოთ ომის მიმდინარეობისას, რათა ჩვენმა ჯარისკაცებმა ბრძოლის ველზე უფრო თავდაჯერებულად იგრძნონ თავი და როდესაც ისინი სამოქალაქო ცხოვრებას დაუბრუნდებიან, იცოდნენ, რომ სანამ ისინი ჩვენთვის სანგრებში იბრძოდნენ, ჩვენ აქ მათთვის ვიბრძოდით”,  – ამბობს პოტაპოვიჩი.

სამოქალაქო გაერთიანებები გარდაცვლილი მებრძოლების პარტნიორებს აძლევს ფინანსურ მხარდაჭერასა და ოფიციალურ აღიარებას, ასევე უფლებას, რომ მიიღონ სამედიცინო გადაწყვეტილებები მათი ახლობლების დაშავების შემთხვევაში.

ბევრი გეი უკრაინელი მებრძოლის ოჯახმა არ იცის თავიანთი ახლობლის სექსუალური რიენტაციის შესახებ. თუ გეი მებრძოლები ლეგალურად დაუქორწინებლები არიან, მათ ოჯახებს აქვთ უფლება, რომ ყველა მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება თავად მიიღონ. ამის გამო, ზოგი შიშობს, რომ პარტნიორებს აუკრძალავენ მებრძოლთა დაკრძალვაზე მისვლას და მეტიც, სიკვდილის შესახებ არ შეატყობინებენ.

2022 წლის ნოემბერში ლედა კოსმაჩევსკას ფეისბუქ პოსტი ვირუსულად გავრცელდა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ კოსმაჩევსკა თავის საუკეთესო მეგობარზე დაქორწინდა, რათა მისი მებრძოლი მეგობრის არჩევანი პატივცემული და დაფასებული ყოფილიყო: “რთული დრო რთულ ქორწინებებთანაა დაკავშირებული”, – ამბობს კოსმაჩევსკა.

პრაქტიკული რეალობის მიღმა, ომმა მოიტანა ეგზისტენციალური აქტუალობა თანაბარი უფლებებისთვის და ჰომოფობიის წინააღმდეგ ბრძოლაში ბევრი ლგბტ უკრაინელისთვის, თქვა პოტაპოვიჩმა, ლგბტ სამხედრო აქტივისტთა ჯგუფიდან.

”ისინი ნამდვილად გრძნობენ, რომ ომის დროს მათი ცხოვრება შეიძლება სწრაფად დასრულდეს, ამიტომ სურთ იცხოვრონ თავისუფალი ცხოვრებით, რამდენადაც შეუძლიათ,” – თქვა მან.

ბოლო ათწლეულის განმავლობაში უკრაინელმა აქტივისტებმა შესამჩნევად გააძლიერეს დემოკრატია, ქვეყანამ კი ევროპული ღირებულებები მიიღო, ამის გამო, ლგბტქი თემის უფლებებისადმი დამოკიდებულება სწრაფად შეიცვალა. 

ბოლო გამოკითხვამ აჩვენა, რომ უკრაინელების 58% დადებითად ან ნეიტრალურად არის განწყობილი ლგბტქი მოქალაქეების მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად დაბალია დიდ ბრიტანეთსა და დასავლეთ ევროპის სხვა ქვეყნებთან შედარებით, ის მნიშვნელოვანი და სწრაფი გაუმჯობესების მომასწავლებელია.

„2016 წელს იგივე მაჩვენებელი მხოლოდ 30% იყო, ასე რომ, ჩვენ გავაორმაგეთ მიმღებლობა ხუთ ან ექვს წელიწადში, რასაც სხვა პრაიდ მოძრაობებმა მიაღწიეს 10 ან 20 წელიწადში“, – თქვა პოტაპოვიჩმა. უკრაინელების აბსოლუტური უმრავლესობა – 80%-ზე მეტი – მხარს უჭერდა ჯარში მომსახურე გეი ჯარისკაცებს.

სოვსუნის მსგავსად, პოტაპოვიჩი ამ პროგრესს უყურებს, როგორც სახელმწიფოს სურვილს, მეტად მიიღოს ევროპული ღირებულებები. „ეს გავლენას ახდენს ჩვენს პოზიციაზე ევროპელი პარტნიორების წინაშე. ჩვენ ნამდვილად გვინდა ვაჩვენოთ, რომ უკრაინა დემოკრატიული ქვეყანაა“.

ჯერ კიდევ დიდი გზაა გასავლელი. ინსტიტუციური ჰომოფობია უკრაინის ნაწილებში, განსაკუთრებით სოციალურად უფრო კონსერვატიულ დასავლეთში, რელიგიური ჰომოფობიით არის გამყარებული. ომამდე პრაიდ მარშები ჩატარდა ხარკოვში, კიევსა და ოდესაში, მაგრამ არასოდეს ლვოვში.

თავდაცვის სამინისტრომ კანონპროექტს მხარი არ დაუჭირა და ამის ნაცვლად, საჯაროდ ეჭვქვეშ დააყენა მისი დებულებები. თავდაცვის სამინისტრომ თავისი პოზიციის დასაფიქსირებლად გამოგზავნა პასუხი. 

წერილში საერთოდ არ იყო ლაპარაკი სექსუალური ორიენტაცია, თუმცა ნახსენები იყო რასა, კანის ფერი, პოლიტიკური და რელიგიური შეხედულებები, გენდერი, ეთნიკური და სოციალური წარმომავლობა, ფინანსური სტატუსი და ენა.

მაგრამ ლგბტ კამპანიის მონაწილეები და მათი ელაები დარწმუნებულნი არიან, რომ შეუძლიათ დაარწმუნონ სამინისტრო, მხარი დაუჭიროს ჯარისკაცებს.

”ჩვენ ვაიძულებთ მათ გადახედონ კანონპროექტს”, – ამბობს ოლგა კოლომიეცი, სნაიპერი. „თუ იბრძვი, იბრძოლე ბოლომდე, ეს ჩემი დევიზია ცხოვრებაში”.

თითქმის ათი წლის წინ, ორმა უკრაინელმა მამაკაცმა, რომლებიც ერთად ცხოვრობდნენ 10 წლის განმავლობაში, უჩივლა მთავრობას იმის გამო, რომ უარი თქვა მათ უფლებაზე, რომლითაც სარგებლობენ ჰეტეროსექსუალური წყვილები. ”ჩვენ ვიზიარებთ ყველა ჩვენს სიხარულს და უბედურებას, როგორც ნებისმიერი ოჯახი, მაგრამ სახელმწიფოს თვალში ჩვენ ორი ცალკეული კაცი ვართ”, – თქვა ანდრია მაიმულახინმა.

უკრაინის საქმეზე გადაწყვეტილება რამდენიმე თვეშია მოსალოდნელი. სოვსუნი ამბობს: ”უბრალოდ ვისურვებდი, რომ ეს უფრო ადრე მოხდეს, ვიდრე გვიან”.