43 წლის კარინ ჟან-პიერი ჰაიტელი ემიგრანტების შვილი და პირველი შავკანიანი ქვიარ ქალია, რომელმაც მაისში თეთრი სახლის საკონფერენციო დარბაზში ბრიფინგი გამართა. ”ვაფასებ ამ მოვლენის ისტორიულ ხასიათს, ნამდვილად ასეა, მაგრამ მჯერა, რომ ტრიბუნის უკან
28 თებერვალს ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციამ (APA) მიიღო მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება, მხარი დაუჭიროს ტრანსგენდერი და არაბინარული ადამიანების გენდერის დადასტურების პროცედურას, რაც მოიცავს ემპირიულ და მტკიცებულებაზე დაფუძნებულ ინკლუზიურ ზრუნვას.
აშშ-ს რამდენიმე შტატში აიკრძალა ახალგაზრდა ტრანსგენდერი ადამიანების გენდერის დადასტურების პროცედურები, რაც მოიცავს სამედიცინო, საკანონდებლო, სოციალური და ფსიქოლოგიური პროცედურების ერთობლიობას, რომლებიც განსაზღვრავს ადამიანის გენდერული იდენტობის მიღებისა და დადასტურების პროცესს.
ამერიკის ფსიოქლოგთა ასოციაციის ხელმძღვანელი სინტია დე ლას ფუენტესი აცხადებს, რომ ფსიქოლოგთა ასოიციაციის გადაწყვეტილება, მხარი დაუჭიროს ტრანსგენდერ და არაბინარულ ადამიანებს, არის გზავნილი იმ სამთავრობო უწყებისა და თანამდებობის პირების მიმართ, რომლებიც უგულებელყოფენ ადამიანების საბაზისო საჭიროებებს. სამედიცინო და ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა აუცილებელია იმ ადამაინებისთვის, ვინც გადის ტრანზიციის და გენდერის დადასტურების პროცესს, ხოლო ინკლუზიური ზრუნვის აკრძალვა დიდ ზიანს მიაყენებს მათ ჯანმრთელობას და ცხოვრების ხარისხს.
ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის მიერ შემუშავებული დოკუმენტი, რომელიც მხარს უჭერს არაბინარული და ტრანსგენდერი ადამიანების გენდერის დადასტურების ზრუნვას, მოიცავს შემდეგ პუნქტებს:
- აუცილებელია ახალგაზრდა ტრანსგენდერებს ჰქონდეთ ხელმისაწვდომობა სამედიცინო დახმარებაზე. დაუშვებელია სამედიცინო სერვისების აკრძალვა.
- აუცილებელია ტრანსგენდერ/არაბინარულ ადამიანებს ჰქონდეთ ფსიქოლოგიური დახმარების ხელმისაწვდომობა და დაუშვებელია მსგავსი სერვისების აკრძალვა, რადგან ეს ეწინააღმდეგება ადამიანის ძირითად უფლებებსა და თავისუფლებას, იყოს ჯანმრთელი და მიიღოს შესაბამისი სერვისები.
- ტრანსგენდერ ადამიანად ყოფნა არ არის გამოწვეული აუტისტური სპექტრის ან პოსტ ტრავმული სტრესის შედეგად. გენდერის დადასტურების პროცედურებზე ხელმისაწვდომობის აკრძალვა ხდება შეცდომაში შემყვანი ნარატივის გავრცელებით, როგორიცაა ტრასნგენდერი ადამიანების წარმოჩენა, როგორც ძლიერო სტრესის ან ძალადობის შედეგად გამოწვეული მდგომარეობის.
- დისკრიმინაცია იწვევს ტრასნგენდერი ადამიანების ჯანმრთელობისა და სიცოხლის ხარისხის გაუარესებასა და სუიციდის გაზრდილ რისკებს. ასევე, საფრთხეს უქმნის ტრანსგენდერი/არაბინარული ადამიანების ოჯახის წევრების ჯანმრთელობასა და ცხოვრების ხარისხს.
ამჟამად აშშ-ს 20-ზე მეტ შტატში აკრძალული ან შეზღუდულია გენდერის დადასტურების პროცედურები და შესაბამისი სერვისები.
Don't Miss
რუსული კანონის მიღებიდან ერთი წლის თავზე „ქართული ოცნება“ კიდევ ერთი რუსული კანონპროექტის ინიცირებას აპირებს. ქართული ოცნების აღმასრულებელმა მდივანმა მამუკა მდინარაძემ უმრავლესობის სხდომის დასრულების შემდეგ გამართულ ბრიფინგზე განაცხდა, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ მიიღო გადაწყვეტილება მოამზადოს საკანონმდებლო ინიციატივა, რომელიც საზოგადოებას „ფსევდოლიბერალური იდეოლოგიისგან და მისი გარდაუვალი მავნე შედეგებისგან დაიცავს.“ მისივე თქმით, „არატრადიციული ცხოვრების წესის მიზანმიმართული პროპაგანდა“ ქართულ საზოგადოებაში დაპირისპირებას იწვევს. „ქართული საზოგადოება ყოველთვის იყო ტოლერანტული, თუმცა, ქართული საზოგადოება არ არის და ვერ იქნება ტოლარანტული ფსევდოლიბერალური პროპაგანდის მიმართ.“
„შეიძლება აღმოვჩნდეთ რეალობის წინაშე, როდესაც მოგვთხოვენ ე. წ. „სამოქალაქო პარტნიორობის“ დაკანონებას.“ – განაცხადა მამუკა მდინარაძემ. მისივე განმარტებით, ფსივდოლიბერალური იდეოლოგია სერიოზულ საფრთხელს შეიცავს საზოგადოებისთვის, რასაც აქტიურად უნდა დაუპირისპირდეს საკანონმდებლო მექანიზმები – მომზადდეს და დაინიცირდეს კანონპროექტი. „ყველა, ვინც გრძნობს პასუხისმგებლობას ამ ღირებულებების წინაშე, ვალდებულია და მოვუწოდებთ აქტიურად ჩაერთოს ამ პროცესში, მხარი დაუჭიროს ამ ინიციატივას, რომელიც ფსევდოლიბერალური იდეოლოგიის და მისი ზეგავლენის წინააღმდეგ არის მიმართული”, – განაცხადა მამუკა მდინარაძემ.
Don't Miss
1921 წლის 21 თებერვალს საქართველოს დამფუძნებელთა კრებამ ქვეყნის პირველი ძირითადი კანონი დაამტკიცა. ქვეყნის უზენაესი კანონი სახელმწიფოს პოლიტიკურ წყობად დემოკრატიულ რესპუბლიკას ადგენდა.
საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუცია, იმდროინდელი მსოფლიო მასშტაბით პროგრესულად აღიარებული დოკუმენტი, 17 თავისა და 149 მუხლისაგან შედგება. ქვეყნის ძირითადი კანონით პოლიტიკურ წყობად განისაზღვრა დემოკრატიული რესპუბლიკა. კონსტიტუციით გარანტირებული იყო ქალთა, რელიგიურ და ეთნიკურ უმცირესობათა უფლებები; გაუქმდა სიკვდილით დასჯა.
კონსტიტუცია 1921 წლის მარტში ბათუმში, ნესტორ ხვინგიას სტამბაში დაიბეჭდა.
დოკუმენტი ეკუთვნის საქართველოს პარლამენტს და დაცულია საქართველოს ეროვნულ არქივში.
Don't Miss
9 იანვარს საფრანგეთის პრეზიდენტმა ემანუელ მაკრონმა გებრიელ ატალი – 34 წლის განათლების მინისტრი საფრანგეთის ახალ პრემიერ მინისტრად დაასახელა. ატალი საფრანგეთის ყველაზე ახალგაზრდა და ღიად გეი პრემიერ მინისტრია. მან შეცვალა ელიზაბეტ ბორნი, რომელიც 8 იანვარს პრემიერ მინისტრის თანამდებობიდან გადადგა. მის გადადგმომას წინ უძღოდა არაპოპულარული საპნესიო რეფორმები და მასობრივი საპროტესტო აქციები.
გებრიელ ატალი მაკრონის გუნდში ამომავალ ვარსკვლავად ითვლება. მან პარიზის პრესტიჟული კერძო სკოლა დაამთავრა, სადაც მისი თქმით, ჰომოფობიური ბულინგის მსხვერპლი იყო. 17 წლის ასაკში კი სოციალისტურ პარტიაში გაწევრიანდა. ის მუშაობდა საფრანგეთის მთავრობაში სხვადასხვა თანამდებობაზე, მათ შორის, როგორც მთავრობის სპიკერი და განათლების მინისტრი.
ატალის პრემიერ მინისტრად დანიშნვას მაკრონის პოლიტიკის ერთგვარ “გადატვირთვად” აფასებენ. საფრანგეთი პარიზის ოლიმპიადის მოლოდინშია, ასევე მაკრონი ძლიერ წნეხს განიცდის ულტრა-მემარჯვენე პარტიის მხრიდან. ატალი კი მაკრონის გუნდში ყველაზე პოპულარულ წევრად არის მიჩნეული.
Don't Miss
ქვიარი იწყებს პუბლიკაციების ახალ სერიას, რომელიც ცხოველების დამცველების საქმიანობას ეძღვნება. საქართველოში მიუსაფარი ცხოველების უფლებების საკმაოდ მძიმე მდგომარეობის ფონზე, ვეცდებით გამოვკვეთოთ ძირითადი გამოწვევები, რათა მათი გადაჭრის შესაძლებელი გზებიც ერთად დავინახოთ.
„ძაღლი ცოცხალი არსებაა, რომელსაც შია, წყურია, მოფერება, სიყვარული უნდა. თუ ადამიანს არ აქვს ცხოველების მიმართ შინაგანი სიყვარული და გრძნობა, ვერასოდეს გააკეთებს ამ საქმეს. ხშირად ვისმენ ჩემი მისამართით: „ნეტა შეეშვებოდე ამ ძაღლებს.“ ბევრს არ ესმის თუ რაში მჭირდება ის რასაც ვაკეთებ. მე კი ვთვლი, რომ ყველა ადამიანი ღმერთის მიერ რაღაც საქმისთვის, მსახურებისთვისაა არჩეული. მე ამისთვის ამირჩია ღმერთმა.“ – „ქვიართან“ საუბარში ამბობს ცხოველების დამცველი აქტივისტი მაია თაბაგარი.
მაიას ცხოვრების ჩვეული მიმდინარეობა 22 წლის წინ შეიცვალა, როდესაც მის სახლში ცუგამ პირველად შედგა ფეხი. მაიკოს თქმით, „ოთხფეხა სიყვარულმა“ ისეთი სითბო და ერთგულება აგრძნობინა, რომ მას შემდეგ ყველა ძაღლის მიმართ და განსაკუთრებით კი მიუსაფარი ცუგების მიმართ სენსიტიური და მხარდამჭერი გახადა.
ამ წლების განმავლობაში, მან ათასზე მეტი ცუგა გადაარჩინა შიმშილს, დაძინებას, სიცივეს, დაავადებებისგან, ადამაინების მიერ და ავარიის შედეგად მიყენებული დაზიანებებითა და ჭრილობებით გამოწვეულ წამებასა და სიკვდილს. მაია ცხოველების უფლებების სხვა დამცველებთან ერთად სრულიად მოხალისეობრივად არის ჩართული ძაღლების და კატების სტერილიზაციის პროცესშიც.
ჩვენ ვკითხეთ მაიას თუ რა გამოწვევებს აწყდებიან ცხოველების დამცველები და რამდენად ეხმარება მათ სახელმწიფო ან საზოგადოება იმ საქმის კეთებაში, რომელზეც წესით სახელმწიფო უნდა ზრუნავდეს. პრობლემების სია საკმაოდ ვრცელია და მოიცავს ისეთ საკითხებს როგორიცაა:
საზოგადოების მხრიდან დამოკიდებულება
მოსახლეობაში მიუსაფარი ცხოველების და მათზე მზრუნველი ადამიანების მიმართ ზიზღი, ბავშვობიდან ცხოველების მიმართ შიშის დასწავლა შემდგომში გამოიხატება ცხოველების მიმართ სასტიკ მოპყრობაში, ცხოველების დამცველების მიმართ აგრესიაში, მათ დაცინვაში, დამცირებასა და დაშინებაში.
ჩვენი საზოგადოება ზოგადად ძალიან სასტიკია და გულგრილი მიუსაფარი ცხოველებისადმი. პრობლემად აღიქმება ცხოველის არსებობა და არა მისი საჭიროებები. მონიტორინგის სამსახურისგან ხშირად ითხოვებ მიუსაფარი ცხოველის მოშორებას რომელიღაც კონკრეტული ტერიტორიიდან, სადაც ის უკვე მიჩვეულია და ცხოვრობს. მონიტორინგის სამსახურს გადაჰყავს ცხოველი სხვა ტერიტორიაზე, სადაც ის არ არის ადაპტირებული, კარგაცს კავშირს იმ ადამიანებთან, რომლებიც მას კვებავენ. ამასთან, ახალ ტერიტორიაზე ასეთ ძაღლებს ფიზიკურად თავს ესხმიან სხვა ძაღლები, რომლებიც იცავენ საკუთარ ტერიტორიას, რაც ხშირად ძალიან ცუდად მთავრდება „გადასმული“ ცხოველისთვის.
სახელმწიფოს მხრიდან კანონის არ აღსრულება
არ ხდება ძაღლების მეპატრონეების კონტროლი და მათ მიმართ კანონის აღსრულება, რომელიც ცხოველის დაჩიპვას ავალდებულებს. ცხოველების გარეთ გაგდების პრაქტიკა ძალიან ხშირია. ზოგჯერ ძაღლი მიჰყავთ „ბავშვისთვის სათამაშოდ“, ხოლო როცა ის იზრდება უშვებენ გარეთ. ასევე ხშირია შემთხვევები, როდესაც ცხოველის გამოკვებას ვერ ახერხებენ, ან უბრალოდ მობეზრდათ, ან დაბერდა და გასამრავლებლად აღარ ადგებათ და ა. შ.
კიდევ ერთი დიდი პრობლემა მდგომარეობს იმაში, რომ ცხოველებს ყრიან ტრასაზე, სრულიად დაუსახლებელ, ხანდახან მიუვალ ადგილებში, სადაც არაფერია – არც საკვები, არც წყალი. იქ ცხოველი ვერ გადარჩება, თუ მასზე არ იზრუნე.
ზოგიერთი პატრონი ეზოში აშენებულ ჯიხურში, სიცივეში და სისველეში ამყოფებს ძაღლს, მოკლე საბელზე, რაც წამების ტოლფასია. ასეთი მოპყრობისთვის პირველადი ჯარიმა სულ 8 ლარს შეადგენს, განმეორებითი კი 50 ლარს, რასაც ცხადია არანაირად არ გააჩნია შემაკავებელი ეფექტი.
თავშესაფრების პრობლემა
სახელმწიფო თავშესაფარი საჭიროა, თუმცა ის რაც უკვე არის ვერანაირ კრიტიკას ვერ უძლებს. „ეს ჩვეულებრივი სასაკლაოა“ – ამბობს მაია. კერძო თავშესაფრებში ადგილები და რესურსები საკმაოდ შეზღუდულია.
სტერილიზაციის პროცესის ხარვეზები
ძაღლების სტერილიზაციის პროცესში ხშირად მოხალისედ არიან ჩართულნი მოქალაქეები, თუმცა სახელმწიფოს მხრიდან არ ხდება მათი მხარდაჭერა სათანადოდ. მაგალითად მონიტორინგის სამსახურის თანამშრომლებს არ აქვთ ხოლმე ცხოველების გადასაყვანი გალიები, ასევე ცხოველის დროებით მოსადუნებლად გამოსაყენებელი სპეციალური თოფი.
არასაკმარისი ზრუნვა დაავადებულ ცხოველებზე
კიდევ ერთი საჭიროებაა დემოდეკოზით დაავადებული ძაღლების სამკურნალო პრეპარატი, რომელიც საკმაოდ ძვირია და რომლის გარეშე ცხოველი ძლიერ ტკივილს განიცდის და მკურნალობის გარეშე იღუპება.
ზოგადად მკურნალობის სამედიცინო ხარჯი ძალიან ძვირია. ვეტერინარული კლინიკების უმეტესობა მიუსაფარ ცხოველების მკურნალობისთვის კომერციულ საფასურს ითხოვენ. ძალიან იშვიათია, როდესაც ექიმები და კლინიკები სოციალურ პასუხისმგებლობას იჩენენ და შეღავათიანი პირობებით ან სულაც მოხალისეობრივად მკურნალობენ ოთხფეხა პაციენტებს. სამედიცინო დახმარება ცხოველებს ხშირად მანქანით დაჯახების შედეგადაც ესაჭიროებათ.
ენტერიტი წარმოადგენს გამოწვევას, განსაკუთრებით თუ ცხოველები ერთ ტერიტორიაზე მრავლად არიან და ერთმანეთისგან გადაედებათ. მკურნალობაც რთულია და შედეგიც ხშირად ფატალურია.
ცხოველების დამცველების გადაწვა და დაქსაქსულობა
ცხოველების უფლებების დამცველები რთულ მდგომარეობაში არიან ვინაიდან მწირი რესურსებით უწევთ კომპლექსური, რთული პრობლემების გადაჭრა. ისინი ხშირად განიცდიან მწვავე სტრესს დასახიჩრებული, მძიმედ ავადმყოფი, მომაკვდავი ცხოველების მოვლის გამო. შედეგად ზიანდება მათი ფსიქოლოგიური და ფიზიკური ჯანმრთელობაც, ხოლო საზოგადოების მხრიდან აქაც არ აქვთ მხარდაჭერა – არც სათანადო მკურნალობის შესაძლებლობა. ფსიქოთერაპიაც კი ძალიან ძვირია. სამოქალაქო აქტივისტები კი, როგორც წესი საკუთარ გამომუშავებულ სახსრებსაც ახმარენ საერთო საქმეს.
მაიას აზრით, არსებულ გამოწვევებზე საპასუხოდ საჭიროა ცხოველთა მოყვარული თემის გაერთიანება და შეთანხმებულად მოქმედება. “მხოლოდ ჩვენი ერთიანობით არის შესაძლებელი ცვლილებების მიღწევა,” ამბობს ცხოველების უფლებების დამცველი.
Don't Miss
გაეროს ექსპერტებმა რუსეთის მთავრობას მიმართეს ოფიციალური წერილით, რომელშიც ხაზი გაუსვეს სახელმწიფოს მხრიდან მხარდაჭერილ დარღვევებს საკუთარი ქვიარ მოქალაქეების მიმართ.
ბოლო რამდენიმე დღის განმავლობაში მოსკოვსა და სანკტ-პეტერბურგში ლგბტქი მეგობრულ ბარებსა და კლუბებში ჩატარდა საპოლიციო რეიდები, რა დროსაც პოლიციელები უღებდნენ ფოტოებს სტუმრებს და მათ პირად დოკუემნტებს.
ასევე, რუსეთში სისხლის სამართლებრივი დევნის საფრთხის გამო საქმიანობა შეწყვიტეს ლგბტქი უფლებადამცველებმა, ადვოკატებმა და ორგანიზაციებმა.
გაეროს ექსპერტები აცხადებენ, რომ:
საპოლიციო ღონისძიებები, მათი ფართო მასშტაბის გათვალისწინებით, მიზნად ისახავენ რუსეთში მცხოვრები ლგბტ თემის წევრების დაშინებას.
სექსუალური ორიენტაციის ან/და გენდერული იდენტობის ნიშნით ჩადენილი დანაშაულების მსხვერპლი ქვიარები რჩებიან სამართლებრივი დაცვის გარეშე და მართლმსაჯულების მიღმა.
„რუსეთის პრეზიდენტის გაცხადებული მიზანი შეინარჩუნოს ანტი ლგბტ პოზიცია საკუთარი პოლიტიკური პროგრამის წამყვან საყრდენად, მიუთითებს რუსეთში ლგბტ ადამიანების უფლებების უკანასკნელი გარანტიების მსხვრევას,“ – ამბობენ გაეროს ექსპერტები.
გამოყენებული მასალა: https://news.un.org/en/story/2023/12/1144522
Don't Miss
ფრიდრიხ ნაუმანის ფონდი თავისუფლებისთვის (FNF) მხარდაჭერით გამოიცა ქვიარის პირველი ბეჭდური ჟურნალი, რომლის ელექტრონული ვერსია ხელმისაწვდომია შემდეგ ბმულზე: QUEER Magazine
ჟურნალის გამოცემა იგეგმება ყოველწლიურად და მიზნად ისახავს საქართველოს სხვადასხვა რეგიონებში ლგბტქი საკითხებზე ცნობიერების ამაღლებას ქვიარებსა და მათ მხარდამჭერებში.
2 დეკემბერს გაიმართა ჟურნალის პირველი ბეჭდური გამოცემის პრეზენტაცია, რომლის ფარგლებში ღონისძიების მონაწილეებმა იმსჯელეს შემდეგ საკითხებზე:
- საქართველოში ახალგაზრდა ქვიარების წინაშე არსებული გამოწვევები;
- ქვიარების ემიგრაცია უცხო ქვეყნებში;
- ქამინგ აუთთან, აქტივიზმში მონაწილეობასთან დაკავშირებული საფრთხეები და საჭიროებები;
- ქვიარ აქტივიზმის ზოგადი მდგომარეობა და განვითარების პერსპექტივები.
Don't Miss
განათლების მინისტრმა გიორგი ამილახვარმა პარლამენტში სავალდებულო სამხედრო სამსახურის გადავადებასთან დაკავშირებულ კანონპროექტზე ილაპარაკა. მისი თქმით, დისტანციურად სწავლა გახდება სავალდებულო სამხედრო სამსახურიდან თავის არიდების ახალი მიმართულება და ამიტომ საჭიროა, ცვლილებების მიღება.
დაგეგმილი საკანონმდებლო ცვლილებებით, სავალდებულო სამხედრო სამსახურს ვერ გადაავადებთ, თუ ხართ სტუდენტი, მაგრამ დისტანციურად სწავლობთ. ეს ცვლილება ეხებათ იმ სტუდენტებსაც, რომლებმაც უცხოეთის უნივერსიტეტში ჩააბარეს, თუმცა განათლებას არა უცხო ქვეყანაში ადგილზე, არამედ დისტანციურად, საქართველოდან იღებენ.
კანონი ასეთ სტუდენტებს სამხედრო სამსახურის გასავლელად მათთვის ოპტიმალურ ფორმას შესთავაზებს, მაგალითად:
- რეზერვის უმცროსი ოფიცრის ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა;
- სტუდენტების ნებაყოფლობითი სამხედრო მომზადების პროგრამა – 4 წლის მანძილზე ყოველკვირეულად/ყოველთვიურად რამდენიმე დღე;
- სამხედრო სამსახურის სახეებიდან, რომელიც 6-, 8- და 11-თვიანია, ერთ-ერთის შერჩევის შესაძლებლობა;
ამასთან, კანონპროექტის მიხედვით, სტუდენტები სამხედრო ბაზაზე არსებული ბიბლიოთეკებით, სპორტული, კულტურული და საგანმანათლებლო დაწესებულებებით, სპორტული ნაგებობებითა და ინვენტარით ისარგებლებენ. უზრუნველყოფილი იქნება დისტანციური სწავლებისთვის საჭირო გარემო, ტექნიკა, ინტერნეტი.
Don't Miss
ფლორიდის შტატში ინიცირებული კანონის მიხედვით, სახელმწიფო დაფინასებაზე არსებულ ორგანიზაციებს ეკრძალებათ ნებისმიერი აქტივობა, რომლის თემატიკა ადამიანის გენდერულ იდენტობას თუ სექსუალურ ორიენტაციას ითვალისწინებს.
„ამ კანონით შტატში არსებული ყველა ლგბტქი ორგანიზაცია აიკრძალება“ – აცხადებს ჰარვარდის სამართლის სპეციალისტი, ალექსანდრა კარაბალო Threads-თან ინტერვიუში.
კანონპროექტი ინიცირებულია ფლორიდას შტატიდან რესპიბლიკანელი კონგრესმენი რაიან ჩემბერლინის Ryan Chamberlin მიერ, რომელიც ახლახან აირჩეის საკანონმდებლო ორგანოში. მან დაიკავა ჯო ხარდინგის ადგილი, რომელიც ფლორიდას კანონის „don’t say gay” ავტორია. გასულ წელს ჯო ჰარდინგმა დატოვა პოსტი, მას შემდეგ, რაც დამნაშავედ იქნა ცნობილი თაღლითობისთვის, ასევე ცრუ ჩვენებისთვის და მიესაჯა თავისუფლების აღკვეთა.
აშშ-ს შტატი ფლორიდა ცნობილია ანიტა ბრაიანტის კამპანიით „გადავარჩინოთ ბავშვები“, რომლის შედეგად 1977 წელს შტატში ერთი და იგივე სქესის წყვილებისთვის ბავშვის შვილად აყვანის აკრძალვა დაწესდა. ასევე ფლორიდაში ჰომოსექსუალური ურთიერთობები აკრძალული იყო 2013 წლის ჩათვლით, მიუხედავად იმისა, რომ 2003 წელს ამერიკის უზენაესი სასამართლომ საქმეზე ლოურენსი ტეხასის წინააღმდეგ (Lawrence v. Texas) ზრდასრულ ადამიანებს შორის ნებაყოფლობითი სექსუალური კავშირის დასჯა სცნო არაკონსტიტუციურად. ასევე 2008 წელს შტატმა ერთი და იგივე სქესის მქონე წყვილების ქორწინება და პარტნიორობაც აკრძალა.
სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების დამცველი ორგანიზაცია PEN-America აცხადებს, რომ 2023 წლის განმავლობაში აშშ-ს საკანონმდებლო ორგანოებში წარდგენილი იყო 110 კანონპროექტი, რომელიც ინფორმაციის გავრცელებას ზღუდავს სკოლებში. მათი უმეტესობა მიმართულია ლგბტქი საკითხების შემცველ კონტენტის წინააღმდეგ და იმეორებენ ფლორიდის შტატის კანონს „don’t say gay” , რომელიც საგანმანათლებლო დაწესებულებებში ლგბტქი საკითხებზე დისკუსიის წინააღმდეგ არის მიმართული.
გამოყენებული მასალა: https://www.advocate.com/law/florida-bill-restrict-lgbtq-nonprofits
Don't Miss
2023 წლის 23 მარტს საქართველოს პარლამენტმა დაამტკიცა ადამიანის უფლებათა დაცვის ეროვნული სტრატეგია 2022-2030 წლებისთვის.
2023 წლის 31 ოქტომბრისთვის ცნობილი გახდა, რომ საქართველოს პარლამენტმა დაასრულა მუშაობა ადამიანის უფლებათა დაცვის ეროვნულ გეგმაზეც.
აღნიშნული სამართლებრივი აქტები, ფორმალურად, შემდეგ მიზნებს ემსახურება:
- სახელმწიფოს მხრიდან ადამიანის უფლებების სათანადო აღიარებას;
- ადამიანის უფლებების დაცვას პრიორიტეტულ საკითხად ქცევას;
- ქვეყანაში ადამიანის უფლებების მუდმივ განვითარებას, გაუმჯობესებას;
- თანამედროვე ცივილიზებული საზოგადოების დღის წესრიგთან მიერთებას;
- საქართველოს კონსტიტუციით განსაზრული ფუნდამენტური უფლებების უზრუნველყოფას ყველა მოქალაქისთვის;
- კანონის უზენაესობის დაცვას;
- სახელმწიფოებრიობისა და დემოკრატიული განვითარების მხარდაჭერას;
- გენდერული თანასწორობის უზრუნველყოფასა და
- უმცირესობების უფლებების დაცვას.
დოკუმენტები მოიცავენ სხვადასხვა უმცირესობების და მოწყვლადი ჯგუფების უფლებების დაცვის გარანტიებს და ამისთვის განსახორციელებელ კონკრეტულ და დეტალურ ქმედებებს.
მითითებული სამართლებრივი აქტებით გათვალისწინებულია შემდეგი უმცირესობები და ჯგუფები:
- ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილი მოსახლეობა;
- საოკუპაციო ხაზის მიმდებარე სოფლებში მცხოვრები მოსახლეობა;
- ბრალდებული და მსჯავრდებული პირები;
- ჟურნალისტები, მედიის წარმომადგენლები;
- პოლიტიკური პარტიების წარმომადგენლები;
- რელიგიური უმცირესობები;
- დედები და მცირეწლოვანი ბავშვები;
- ტუბეკულიოზისა და C ჰეპატიტით დაავადებული პირები;
- სოციალურად დაუცველი ოჯახები;
- სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვები;
- ქუჩაში მცხოვრები ბავშვები;
- კანონთან კონფლიქტში მყოფი და რთული ქცევის მქონე არასრუწლოვნები;
- ეთნიკური უმცირესობები;
- შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები;
- ქალები და გოგონები;
- საქართველოში თავშესაფრის მაძიებლები, მიგრანტები, ეკომიგრანტები.
მიუხედავად სამოქალაქო ორგანიზაციების ძალისხმევისა, საქართველოს მთვრობამ ადამიანის უფლებათა დაცვის არც სტრატეგიაში და არც სამოქმედო გეგმაში საჭიროდ არ მიიჩნია ლგბტქი თემის წარმომადგენელთა უფლებების დაცვის გარანტიების გათვალისწინება. უფრო მეტიც წინა წლების იგივე დოკუმენტებში ლგბტქი თემის საკითხები არა სრულად, მაგრამ გარკვეულწილად ასაული იყო. ახლა კი ისინი უბრალოდ ამოშალეს.
საქართველოს სახალხო დამცველის 2021 წლის სპეციალური ანგარიში მიმოიხილავს სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ნიშნით ადამიანის უფლებების დაცვის სტანდარტებს ისეთი სფეროების ჭრილში, როგორიცაა:
- სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულებთან ბრძოლა;
- შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლება;
- განათლების უფლების უზრუნველყოფა;
- დასაქმების უფლება;
- ჯანმრთელობის უფლება
- პირადი და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემა;
სწორედ ამ სფეროებში ქვიარ ადამიანებს ექმნებათ პრობლემები, რომელთა გადაჭრა მათ დამოუკიდებლად არ შეუძლიათ და სახელმწიფოს აქტიური ჩართულობა ესაჭიროებათ იმისთვის, რომ მათი ყველაზე ფუნდამენტური უფლებები – სიცოცხლის, ჯანმრთელობის, განათლების, ღირსების, დასაქმების უფლებები დაცული იყოს სხვებთან თანასწორად.
საქართველოს სახალხო დამცველის 2021 წლის კიდევ ერთი ანგარიში ეხება საქართველოში ლგბტქი თემის უფლებრივ მდგომარეობას, სადაც ვკითხულობთ, რომ ბოლო წლებში ჩატარებული კვლევების მიხედვით:
- ლგბტ+ ადამიანთა მიმართ კვლავ არსებობს ნეგატიური წინასწარგანწყობები, რაც ხშირად გამოიხატება დისკრიმინაციასა და სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულებში, რომელიც ლგბტ+ ადამიანებს მუდმივი საფრთხის წინაშე ამყოფებს და შედეგობრივად, მათ სოციალურ და ეკონომიკურ გარიყულობასაც განაპირობებს.
- 2021 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით, გამოკითხულთაგან, ათიდან შვიდი რესპონდენტი ერთხელ მაინც გამხდარა სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის მსხვერპლი ბოლო 2 წლის განმავლობაში (N=155, 73.5%). მათ შორის, ფიზიკური და სექსუალური ძალადობის ან შევიწროების მსხვერპლი გამხდარა ყოველი მესამე (N=147, 30.3%), 68.7% (N=145) კი – ფსიქოლოგიური ძალადობის მსხვერპლი .(აღდგომელაშვილი და სხვები)
- ტრანსგენდერ ადამიანთა გენდერის აღიარების პროცედურების არარსებობა მათ დისკრიმინაციის მუდმივ მსხვერპლებად აქცევს ცხოვრების ყველა სფეროში, მათ შორის, დასაქმებაში, საბინაო პოლიტიკასა და სოციალურ დაცვაში, რაც ასევე იწვევს მათ სოციალურ ექსკლუზიასა და ძალადობას, და ასევე ზღუდავს მათ თავისუფალ გადაადგილებასაც.
- ოჯახში ძალადობის კუთხით, ლგბტ+ თემი საქართველოში ერთ-ერთი რისკ ჯგუფია. როგორც კვლევები აჩვენებს, „ლგბტ თემის წევრების მიმართ არსებული ინსტიტუციური ჰეტეროსექსიზმი, ჰომოფობიის მაღალი ხარისხი და სოციალური გარიყულობა, რომელსაც ისინი ოჯახს გარეთ განიცდიან, მათ მეტად მოწყვლადს ხდის ოჯახში ძალადობის ნებისმიერი გამოვლინების მიმართ და ძალადობის განგრძობით ციკლში ამყოფებს. (ჯალაღანია და ჩუთლაშვილი)
- სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა და გენდერული გამოხატვის საფუძველზე ბულინგისა და პედაგოგთა მხრიდან მოსწავლეთა მიმართ დისკრიმინაციული ქცევის წახალისების პრაქტიკის შესახებ სიღრმისეული კვლევები საქართველოში არ არის ჩატარებული, თუმცა სხვადასხვა დროს გაკეთებული მცირე მოკვლევები, მათ შორის, სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის ნიშნით ძალადობასა და დისკრიმინაციასთან ბრძოლის გაეროს დამოუკიდებელი ექსპერტის ანგარიში, აჩვენებს, რომ ამგვარი პრაქტიკისგან საქართველოს საჯარო სკოლები თავისუფალი არ არის, მეტიც, ხშირად, სტერეოტიპების გაძლიერებისა და დისკრიმინაციული ქცევის წახალისება სწორედ პედაგოგთა მხრიდან შეიმჩნევა. (თანასწორობის მოძრაობა, ქვიარ ბულინგი)
- საუნივერსიტეტო სივრცეები ასევე არ არის თავისუფალი სტერეოტიპული და დისკრიმინაციული პრაქტიკისგან, სტუდენტების ნამუშევრების შეფასებისას, ასევე ლექციების და სასწავლო მასალის შინაარსიდან გამომდინარე.
- 2018 წელს ჩატარებული კვლევა აჩვენებს, რომ ლესბოსელ და ბისექსუალ ქალთა 28,2% მათი სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული გამოხატვის გამო დაექვემდებარა დისკრიმინაციას სამუშაო ადგილზე. (აღდგომელაშვილი)
- კვლევის მონაწილე ლგბტქი ადამიანების შემოსავლის მედიანა 450 ლარს შეადგენს. (აღდგომელაშვილი და სხვები)
- 2020 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით, რესპონდენტების 4%-მა (N=46) აღნიშნა, რომ ბოლო ორი წლის განმავლობაში ჯანდაცვის სერვისის მიღებისას გამხდარან დისკრიმინაციის მსხვერპლები, თუმცა დისკრიმინაციული ფაქტის შესატყობინებლად, რესპონდენტთა 78.3%-ს არავისთვის მიუმართავს. (ჯალაღანია)
დასკვნა
ცხადია, ლგბტქი თემის წინაშე არსებული გამოწვევების ჩამონათვალი გაცილებით ვრცელია ვიდრე მოცემული პუბლიკაციით არის აღწერილი. მაგალითად, აქ არ არის ნახსენები ქვიარებისთვის წართმეული საჯაროდ შეკრების თავისუფლება და მასთან დაკავშირებული დარღვევები, რაც საჯაროდ ცნობილია. სტატიის მთავარი ფოკუსია საქართველოს მთავრობის მხრიდან ლგბტქი თემის წევრების დარღვეული უფლებების სრული იგნორირება, ადამიანის უფლებების დაცვის მიზნით არსებულ, ქვეყნის ერთ-ერთი მთავარ სამართლებრივ აქტებში.
ამ ვითარების სისასტიკე იმაშიც გამოიხატება რომ სახელმწიფო არა თუ არ აპირებს ქვიარ ადამიანების უფლებების დაცვას, არამედ იმაში რომ ერთ-ერთ ყველაზე მოწყვლად სოციალურ ჯგუფს სხვა ჯგუფებისგან განცალკევებით, კანონის დაცვის მიღმა ტოვებს. ამით ის პრაქტიკულად თავად ახდენს ლგბტქი თემის სტიგმატიზებას და ხელს უწყობს ამ თემის წარმომადგენლების უფლებების დარღვევას.
Don't Miss