ბელგრადის პრაიდი

ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა კომისარმა, დუნია მიატოვიჩმა სერბეთის ხელისუფლების მიერ აკრძალულ ევროპრაიდის მარშზე განცხადება გააკეთა და აღნიშნა, რომ მსვლელობის მონაწილეების დაცვა სახელმწიფოს ვალდებულებაა.

“ძალიან სამწუხაროა, რომ სერბეთის ხელისუფლებამ 17 სექტემბერს დაგეგმილი ევროპრაიდის მარშის აკრძალვის გადაწყვეტილება მიიღო. მსვლელობის ჩატარებასთან დაკავშირებით დიდხნიანმა გაურკვევლობამ საზოგადოებამდე არასწორი გზავნილი მიიტანა და ადგილი გააჩინა ლგბტქი ადამიანების მიმართ სიძულვილით სავსე რიტორიკისა და მუქარისთვის, მათ შორის, რელიგიური ლიდერებისგან”, — განაცხადა მან.

დუნია მიატოვიჩმა ისიც აღნიშნა, რომ მიესალმება პრეზიდენტ ვუჩიჩის ბოლო განცხადებას ლგბტქი ადამიანების უფლებების აღიარებისა და პატივისცემის მნიშვნელობის შესახებ. ის მოუწოდებს სერბეთის ხელისუფლებას, დაიცვან ისინი, ვინც თანასწორუფლებიანობისთვის იბრძვის და უზრუნველყონ მათი უსაფრთხოება.

“სერბეთმა უნდა შეასრულოს თავისი ვალდებულებები ადამიანის უფლებებთან დაკავშირებით, დაიცვას მშვიდობიანი შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლება, დისკრიმინაციის გარეშე”. 

მშვიდობიანი შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლება, ინკლუზიური და პლურალისტური დემოკრატიის ბირთვია, სადაც სოციალური საკითხები მშვიდობიანი დიალოგის გზით განიხილება და ყველას შეუძლია ადამიანის უფლებებით თანაბრად და უსაფრთხოდ სარგებლობა. ადამიანის უფლებათა ევროპული სამართლის მიხედვით, სახელმწიფოებს აქვთ ვალდებულება, მაქსიმალურად შეუწყონ ხელი მშვიდობიანი შეკრებების გამართვას.

“შემაშფოთებელია, რომ ევროპრაიდის მარში ხელისუფლების მხრიდან ასეთი დონის დაბრკოლების წინაშე დგას მაშინ, როცა სხვა ღონისძიებები და შეკრებები ბელგრადის ქუჩებში მუდმივად თავისუფლად და უსაფრთხოდ ტარდება”, — ამბობს ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა კომისარი.

ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ მსგავსი შემთხვევების დროს, სახელმწიფოები ვალდებულნი არიან მიიღონ პრევენციული ზომები შეკრების წინააღმდეგ ძალადობის რისკების გასანეიტრალებლად და უზრუნველყონ მონაწილეთა უსაფრთხოება. გარდა ამისა, შეკრების ადგილი და დრო ისე უნდა იყოს შერჩეული, რომ მონაწილეებმა მიზნობრივი აუდიტორიისთვის ხმის მიწვდენა შეძლონ.

“ევროპრაიდის მსვლელობის აკრძალვის ნაცვლად, სერბეთის ხელისუფლებას ეკისრება პასუხისმგებლობა, უზრუნველყოს საზოგადოების ყველა წევრის უფლება, თანაბრად შეძლონ თავიანთი თავისუფლებითა და თანასწორი ღირსებით ტკბობა”, — აღნიშნავს დუნია მიატოვიჩი.

მისი თქმით, როგორც ორი კვირის წინ სერბეთის ხელისუფლებასთან საუბრისას ხაზგასმით აღნიშნა, ევროპრაიდის სერბეთში ჩატარებას დიდი მნიშვნელობა აქვს სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპის რეგიონისთვის, სადაც ლგბტქი ადამიანების დისკრიმინაციისა და სიძულვილის წინააღმდეგ საბრძოლველად ჯერ კიდევ ბევრია გასაკეთებელი.

“ევროპრაიდის გზავნილია, რომ გრძელდება სვლა თანასწორობის მიმართულებით. პოზიტიურია, რომ პრაიდ მარშები ბოლო წლებში მშვიდობიანად ჩატარდა ბელგრადში, სარაევოში, ტირანაში, პოდგორიცასა და სკოპიეში. მოვუწოდებ სერბეთის ხელისუფლებას, შაბათს დაგეგმილი ევროპრაიდის მშვიდობიანი და უსაფრთხო მსვლელობის მხარდაჭერით, ისტორიის სწორ მხარეს დადგეს”. 

შეგახსენებთ, რომ 17 სექტემბერს დაგეგმილი ევროპრაიდის მარში პოლიციამ ულტრამემარჯვენე ჯგუფების მიერ დაგეგმილი პროტესტის გამო აკრძალა. კვირეულის ოფიციალურად დაწყებამდე რამდენიმე დღით ადრე კი ქვეყნის პრეზიდენტმა, ალექსანდარ ვუჩიჩმა ევროპრაიდის გაუქმება დააანონსა, თუმცა დაგეგმილი ღონისძიება 12 სექტემბერს მაინც დაიწყო და 18 სექტემბრამდე გასტანს.

ონლაინ პლატფორმაზე All Out, რომელიც მსოფლიოს მასშტაბით ნებისმიერ მსურველს ლგბტქი უფლებებისთვის საკუთარი პეტიციის შექმნის საშუალებას აძლევს, ბელგრადის პრაიდის მხარდასაჭერად პეტიცია გამოქვეყნდა.

გთავაზობთ პეტიციის მიმართვას უცვლელად, რომელსაც ევროპრაიდის ორგანიზატორთა ასოციაცია უჭერს მხარს.

„სერბეთის პრეზიდენტს ალექსანდრ ვუჩიჩს და პრემიერმინისტრს ანა ბრნაბიჩს:

ლგბტქი თემი დასავლეთ ბალკანეთის ყველა ქვეყანაში უამრავ სირთულეს ებრძვის და ისეთი პრობლემების წინაშეა, როგორიცაა პირდაპირი დისკრიმინაცია, სიძულვილის ენა, ხისტი მთავრობები, რომლებიც შეთავაზებული კანონების მიღებაზე უარს ამბობენ.

ევროპრაიდი 2022 რეგიონში მცხოვრები საზოგადოებისთვის არის შანსი თანასწორობისთვის ბრძოლაში საერთაშორისო ყურადღების მიქცევით გააუმჯობესოს თავისი პოზიცია, არსებული გამოწვევების შესახებ აამაღლოს ცნობიერება.

ჩვენ, ბელგრადის პრაიდი და ევროპრაიდის ორგანიზატორების ასოციაცია, ვთხოვთ სერბეთის პრეზიდენტს ალექსანდრ ვუჩიჩს, მხარი დაუჭიროს ევროპრაიდი 2022-ის მასპინძლობას ბელგრადში, ხოლო სერბეთის პრემიერმინისტრ ანა ბრნაბიჩს, შეასრულოს თავისი ვალდებულება, რაც დაადასტურებს მათ ერთგულებას თანასწორობისა და ადამიანის უფლებებისათვის ბრძოლაში იმ ქვეყნისათვის, რომელსაც ლიდერობენ.

ღონისძიების გაუქმება ან გაუქმების რეკომენდაციის გაცემა მათი მუქარის გამო, ვინც ეწინააღმდეგება თანასწორობასა და ადამიანის უფლებებს, მათ წისქვილზე წყლის დასხმა იქნება. სიძულვილს არ აქვს გამარჯვების უფლება და ევროპრაიდი სერბეთის მთავრობის მხარდაჭერით უნდა გაგრძელდეს“.

ბელგრადი ლგბტქი საზოგადოებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ღონისძიების მასპინძლობისთვის ემზადება. ევროპრაიდის მარში 2022 წლის 17 სექტემბერს არის დაგეგმილი, მაგრამ ღონისძიება რისკის ქვეშ დგას.

ბელგრადის პრაიდს ორგანიზებას უწევენ ლგბტქი უფლებადამცველი ორგანიზაციები და ადამიანები, რომლებიც ლგბტქი საზოგადოების ხილვადობის ამაღლებისათვის, ცრურწმენებისა და სტერეოტიპების წინააღმდეგ, თანასწორობისთვის იბრძვიან.

2019 წლის სექტემბერში ბელგრადმა ისტორიულ ტენდერში გაიმარჯვა ბარსელონას, დუბლინისა და პორტუგალიის წინააღმდეგ, რომლის მიხედვითაც ევროპრაიდი 2022 ბელგარდში უნდა გამართულიყო.

2019 წლის დასაწყისში, სერბეთის პრემიერმინისტრმა, ანა ბრნაბიჩმა, რომელიც პირველი ღიად ქვიარი ქალია ასეთ მნიშვნელოვან თანამდებობაზე, ხელი მოაწერა მხარდაჭერის წერილს ბელგრადის მიერ ევროპრაიდი 2022-ის მასპინძლობის შესახებ. წერილში ნათქვამია:

„ამ მხარდაჭერით მინდა ხაზი გავუსვა მთავრობის გადაწყვეტილებას, იბრძოლოს დისკრიმინაციის წინააღმდეგ და კიდევ ერთხელ დადასტურდეს ჩვენი მიზანი, ავაშენოთ უკეთესი და თანასწორი ქვეყანა ყველასთვის. მთავრობა, რომელსაც მე ვხელმძღვანელობ, ყველა მოქალაქის უფლებებს უზრუნველყოფს და გპირდებით, რომ ბელგრადის პრაიდის ორგანიზატორებს ევროპრაიდის უსაფრთხო და წარმატებულ ორგანიზებაში დავეხმარებით“.

2022 წლის 27 აგვისტოს სერბეთის პრეზიდენტმა, ალექსანდრ ვუჩიჩმა ანა ბრნაბიჩი სერბეთის პრემიერმინისტრად კიდევ ერთი ვადით დანიშნა. მედიასთან გამოსვლისას ვუჩიჩმა ასევე განაცხადა, რომ „ევროპრაიდი გაუქმდება“. განცხადებას მწვავე რეაქცია მოჰყვა საზოგადოების, აქტივისტებისა და პოლიტიკური პარტიების მხრიდან, როგორც საერთაშორისო დონეზე, ასევე სერბეთში.

„სახელმწიფოს, კონკრეტულად პოლიციას, ევროპრაიდის მარშის ჩაშლა შეუძლია, მაგრამ მას ვერ გააუქმებენ. ასეთი გადაწყვეტილება კონსტიტუციას ეწინააღმდეგება. ევროპრაიდი 2022-ისთვის დახურულ სივრცეებში დაგეგმილი ღონისძიებები არ აიკრძალება. ველოდებით ოფიციალურ გადაწყვეტილებას, რომელსაც გავასაჩივრებთ“ — განაცხადეს ევროპრაიდის ორგანიზატორებმა და დასძინეს, რომ მზადება ყველა დაგეგმილი ღონისძიებისთვის გრძელდება.

პრაიდის გამართვა, როგორც ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, ადამიანის ფუნდამენტური უფლებაა. პრაიდის „აკრძალვის“ ნებისმიერი მცდელობა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-11, მე-13 და მე-14 მუხლების დარღვევაა, რომელიც ხელმოწერილია სერბეთის, როგორც ევროპის საბჭოს წევრის მიერ.