ახალი აღქმა

ნანა აბულაძის სადებიუტო რომანი „აკუმი“, რომელსაც როგორც “საბას”, ისე “თავისუფალი ლიტერას” პრემია მიენიჭა, არის ამბავი ადამიანზე, რომელიც სქესის გარეშე დაიბადა. რომანის ცხრა მთავარი პერსონაჟი  კი ისტორიებს იდენტობის, გენდერის, სექსუალობისა და სურვილების შესახებ ჰყვებიან.

წელს მწერალი მეორედ არის წარდგენილი პრემია „საბაზე“ თავისი წიგნით „ორივე სქესი“ ლიტერატურული კრიტიკის ნომინაციაზე. პრემიის ფინალისტი წიგნი მსახიობისა და მწერლის, მარიამ თათეიშვილის, იგივე მარიამ გარიყულის ისტორიას გვიყვება, ფსევდონიმი „გარიყული“ მწერალმა თეატრიდან წასვლის შემდეგ შეარჩია, როცა ლიტერატურულ საქმიანობას შეუდგა.

მარიამ გარიყულის „ქალებო შევერთდეთ!“

“მოგიწოდებთ ქალებო ქალთა საკითხის გარშემო, ვისაც დაჰკოდია გული თვისის უუფლებობით, არა მარტო პარლამენტის სკამზე დაუჯდომლობით, არამედ უფრო ახლოს გეტყვით: ვისაც დაჰკოდია გული თქვენივე ოჯახში, ქმარისაგან, მამისაგან, ძმისაგან. ვისაც თვის საკუთარ ნაწილ-გულევ ნაამაგარ ოჯახში არ ჰქონია თანასწორი ხმა, თავისუფალი კუნჭული გადმოგეღვარა ცრემლი, თვის საკუთარ, დედაკაცის უბედურებით სავსე ხვედრის ჭირ-ვარამზე, მოგიწოდებთ ყველას შეუერთდეთ ქალთა სწორუფლებიანობის დროშას…“

მარიამ გარიყულის შემოქმედება 60-იანი წლების შემდეგ აღარ დაბეჭდილა. ნანა აბულაძე თავისი წიგნით ლიტერატურულ სივრცეში აცოცხლებს მის სახელს:

„უკვე მეორედ ვარ „საბას“ ფინალისტი, ამჯერად, სხვა განცდები მაქვს. „ახალი აღქმა“ მხატვრული არ არის, ფემინისტური ლიტერატურათმცოდნეობის მიმართულების კრიტიკაა და მეგონა, რომ უფრო მეტი ბრძოლა და დრო დამჭირდებოდა, რომ ეს მეთოდი ტექსტის წაკითხვის მეთოდად ეღიარებინათ“. 

ნანა აბულაძის შემოქმედებაში აშკარა კანონზომიერება შეიმჩნევა: ფემინიზმი. მისი თქმით, ტექსტის თემატიკაზე გაცნობიერებული გადაწყვეტილება არასდროს მიუღია: „მგონია, უბრალოდ იმაზე წერ, რაც გაწუხებს“. თუმცა, წერისთვის შთაგონების წყარო, დიდწილად, ვირჯინია ვულფის „საკუთარი ოთახი“ გახდა: 

„მახსოვს, რომ ვკითხულობდი და ვფიქრობდი: მართალია, მართალია, მართალია“.

„აი, მაშინ პირველად დავფიქრდი, რომ მწერალი ქალი რომ ხარ, ეს ბევრ რამეს განსაზღვრავს“.

ფემინისტური კრიტიკის ეს ფუნდამენტური ნაწარმოები მწერალს სამყაროს უსამართლობის სხვა კუთხით დანახვაში დაეხმარა.

საკუთარ ნამუშევრებში ფემინისტური იდეოლოგიების შერწყმით, ნანა აბულაძე არა მხოლოდ ასახავს გენდერული უთანასწორობის რეალობას, არამედ ხელს უწყობს სოციალური ნარატივების შეცვლას:

„ვცდილობ, რომ ჩემი ტექსტები ეხმიანებოდეს იმ  პოლიტიკურ, სოციალურ კულტურულ ვითარებას რომელშიც ვართ და არ იყოს მხოლოდ „წერილი წერილის გულისთვის“.

ნანა აბულაძე სტატიებს ლიტერატურაზე, პირად გმოცდილებაზე და საერთოდ ყველაფერზე, რასაც ის მნიშვნელოვნად მიიჩნევს მასწავლებელი.ჯი-სთვისაც წერს. ავტორის სტატიას მცირერიცხვოვანი ენების პრობლემებზე დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. ნანა აბულაძე ფიქრობს, რომ ის პრობლემა, რომ ქართულად ცოტა ადამიანი ლაპარაკობს, უცხოეთში ჩასულ მწერლებს სხვანაირ პასუხისმგებლობას აკისრებს.

21-ე საუკუნის დასაწყისში საქართველოში საგრძნობლად გაიზარდა ქალების მიერ დაწერილი ტექსტების რაოდენობა. ქალები ჰყვებიან ამბებს დაუფარავად და ეს ხმა, ენობრივი თავისებურებები, თხრობის ერთმანეთისგან განსხვავებული სტილი ნელ-ნელა ავსებს სიცარიელეს, რომელიც გასულმა საუკუნეებმა დატოვა. ქალთა უუფლებობის პერიოდმა მსოფლიოში დაფარა არაერთი ხმა, რომელსაც ბევრი სათქმელი, მოსაყოლი ჰქონდა. ნანა აბულაძე მიიჩნევს, რომ დღეს ქალის ხმა ქართულ ლიტერატურულ სამყაროში მრავალფეროვანი და გაბედულია:

„ჩვენც ტოლს არ ვუდებთ მსოფლიოში მიმდინარე სიახლეებს, ქართველი ქალი მწერლების ტექსტების თარგმნა თავისუფლად შეგვიძლია სხვადასხვა ენაზე ისე, რომ უცხოელი მკითხველიც ენობრივი თუ სხვა თვალსაზრისით დაინტერესდეს“.