უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ ონლაინ პეტიციას ერთ დღეში 50 ათასზე მეტი ხელმომწერი ჰყავს. ამასთან, პეტიციის ავტორები ევროსაბჭოსა და ევროკომისიის პრეზიდენტებს, ევროპარლამენტის პრეზიდენტს, ევროკავშირის უმაღლეს წარმომადგენელს საგარეო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების საკითხებში და ევროკავშირის
1-4 დეკემბერს მოლდოვაში, ქალაქ კიშინიოვში საერთაშორისო ქვიარ კინოფესტივალი ჩატარდა. ყოველწლიური ფესტივალზე, რომელიც წელს მეხუთედ ჩატარდა, დოკუმენტური და მხატვრული ფილმების ჩვენებები მოეწყო. ფესტივალის პროგრამაში შეხვდებოდით, როგორც მოლდოვურ ფილმებს, ასევე ფილმებს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან: ჩილე, არგენტინა, კოლუმბია, ინდოეთი, საფრანგეთი, ლიბანი, ესპანეთი, ნორვეგია,
1-4 დეკემბერს, მოლდოვის დედაქალაქ კიშინიოვში ყოველწლიური ქვიარ კინოფესტივალი, Queer Voices (ქვიარ ხმები) მეხუთედ გაიმართა, რომელსაც ქვიარის წარმომადგენლებიც დაესწრნენ. კინოფესტივალი (თუ, რა თქმა უნდა, უბრალოდ
დეკემბრის დასაწყისში, მოლდოვის დედაქალაქ კიშინიოვში ქვიარ კინოფესტივალი, ქვიარ ხმები გაიმართა. ფესტივალის პროგრამა, ღონისძიების ფარგლებში შექმნილი ფილმებისა საერთაშორისო სრულმეტრაჟიანი ფილმების ჩვენებებს, ქვიარ ხელოვნების პრეზენტაციასა და
დეკემბრის დასაწყისში, მოლდოვის დედაქალაქ კიშინიოვში ქვიარ კინოფესტივალი, ქვიარ ხმები გაიმართა. ფესტივალის პროგრამა, ღონისძიების ფარგლებში შექმნილი ფილმებისა საერთაშორისო სრულმეტრაჟიანი ფილმების ჩვენებებს, ქვიარ ხელოვნების პრეზენტაციასა და მუსიკალურ ნაწილს მოიცავდა.
5 საუკეთესო ფილმი მოლდოვის საერთაშორისო კინოფესტივალიდან Queer Voices
ამასთან, ქვიარ ხმების განსაკუთრებული ნაწილი საერთაშორისო მოკლემეტრაჟიანი ფილმების პროგრამა იყო, რომელიც 23:00 საათიდან, მუსიკალური ღონისძიებების პარალელურად იმართებოდა და ამიტომ, სულ რამდენიმე ადამიანი თუ ესწრებოდა ხოლმე. არადა, სწორედ ამ მოკლემეტრაჟიანმა ფილმებმა დაიტია ფესტივალის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სათქმელი – მსოფლიოს ირგვლივ, არაერთ ქვეყანაში ქვიარ ადამიანების თავსგადამხდარი ამბები გვაერთიანებს, ერთმანეთის გასაჭირს გვაზიარებს და გვიჩვენებს პროგრესის გზას, რომელსაც ნელა, მაგრამ მაინც გავდივართ.
სტატიაში მოლდოვის კინოფესტივალზე ნანახ ექვს მოკლემეტრაჟიან ფილმს გაგიზიარებთ, რომლებიც ლგბტქი გამოცდილებების საერთაშორისო ნაკრებია.
კოლუმბიელი რეჟისორის, მონიკა ტაბოადა-ტაპიას მოკლემეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი მკვიდრი მოსახლეობით დასახლებულ ადგილობრივ სოფელში მცხოვრები ტრანსგენდერი ქალის ამბავს გვიყვება.
მიუხედავად იმისა, რომ ისტორიული კონტექსტის გათვალისწინებით, ადამიანის ორბუნებოვნება [ქართულ ენაში გამოიყენებენ შესატყვის “ორი სულის მქონესაც”] ადამიანებისთვის ჩვეული იყო. თანამედროვე სამყაროში ტრანსგენდერი ქალი მარტოსული, ყველასგან გარიყული და იზოლირებულია.
ფილმის მთავარი პერსონაჟის მიერ გაჟღერებული ფრაზა: “მხოლოდ სიყვარული გამაჩნია” მნახველის გონებაში დიდხანს დარჩება. თანაც, იმის ფონზე, რომ ადგილობრივი კაცები ტრანსგენდერი ქალის ყოველდღიურობის სატანჯველად ქცევისთვის არაფერს ერიდებიან — ელექტროენერგიის მიწოდებას უწყვეტენ, მის სახლს წვავენ, ცდილობენ, ადამიანს, რომელსაც მშვიდად ცხოვრების გარდა არაფერი უნდა, მუდმივად აგრძნობინონ, რომ მას არათუ სიყვარულის, არამედ პირადი სივრცის ღირსადაც კი არ მიიჩნევენ.
არუნ ფულარას მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი მოხუცი ინდოელი ქალის დაბადების დღეზე გვეპატიჟება. რენუკა, რომელმაც მთელი ცხოვრება კაცს შესწირა და სიბერის ჟამს ქალის სიყვარულმა ცხოვრების სიყვარული დაუბრუნა, ცდილობს, რომ ოჯახთან ერთად დაბადების დღის წვეულების გატარებას თავი აარიდოს და ახალნაპოვნი ბედნიერებით დატკბეს. რენუკას ამბავი ტყუილში, შიშში, ოჯახურ პასუხისმგებლობებში გაფლანგული ცხოვრებისთვის ბოლო სიხარულის გამოძალვის მცდელობაა.
“ვინ იცის, რა დრო დამრჩა, ცოდვები უნდა გამოვისყიდო“, — ეუბნება შვილს მოხუცი ქალი, რომელიც დაბადების დღის საყვარელ ქალთან ერთად გასატარებლად რელიგიურ რიტუალში მონაწილეობას ასახელებს. ამ ისტორიაში კი ცოდვა მხოლოდ ისაა, რომ ლესბოსელმა ქალმა მთელი ცხოვრება სხვების წარმოდგენებს შესწირა.
დანია ბედერის ლიბანური მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი ახალგაზრდა გეი კაცის ამბავს გვიყვება, რომელიც სიცოცხლისთვის საშიშ სამუშაო პირობებში მშენებლობაზე მუშაობს და საკუთარი მისწრაფებების, სურვილების ძალით ახერხებს, რომ შიშისმომგვრელ გარემოს გაუმკლავდეს.
ფილმის ყველაზე შთამბეჭდავი სცენა ამწეზე აცოცებაა — ჩავარდნის რისკი დიდია, წონასწორობის შენარჩუნება რთული და როცა მუშა სიმაღლეზე აღწევას ახერხებს, შვებისგან, დაგროვილი სტრესისგან ჰაერს ღრმად ხაპავს, ხელში საოპერო მომღერლის ფოტოს იღებს და წარმოსახვის ძალით დრეგ შემსრულებლად გარდაიქმნება, რომელიც წითელი კაბით, ამწეზე დაკიდებული ჰაერში დანარნარებს. აღარც შიშია, აღარც სტრესი და მძიმე სამუშაო, მხოლოდ წარმოსახვა, რომელიც ჩვენი სურვილების გზაზე გვატარებს.
ესპანელი რეჟისორის, მარკ ვილალტას მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი საშუალო ასაკის ტრანსგენდერი ქალის შესახებ გვიყვება, რომელიც სოციალურ შფოთვას, რეალურ შიშებს და თავდაჯერების არქონას უმკლავდება და ტრანზიციის შემდეგ პირველად გადის გარეთ.
რამდენად დამზაფვრელი შეიძლება იყოს, როცა გინდა, იმ საზოგადოებას, რომელიც შენ მიმართ ზიზღით არის სავსე, შენი რეალური თავი გააცნო, როგორ უნდა გაუმკლავდე სხვების წარმოდგენებს, რომლებიც შენი რეალობის ნაწილი არაა, როგორ შეიძლება დაიწყო ცხოვრება თვითაღმოჩენების გზის გავლის შემდეგ და არ გაგტეხოს ზეწოლამ, რომელიც ტრანსფობიური გარემოსგან არის ნაკარნახევი — ეს შესანიშნავი მოკლემეტრაჟიანი ფილმი სწორედ ამ საკითხებზე აფიქრებს მნახველს.
სვიტლანა შიმკოსა და გალინა იარმანოვას არქივში მოძიებული კადრებით აწყობილი მოკლემეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი საბჭოთა დროის უკრაინაში მცხოვრები ქვიარ ქალების ისტორიებს გვიყვება.
ჰეტერო ოჯახების მზერის, მჩაგვრელი სისტემის გვერდის ავლითა და ნათესავების წარმოდგენების დაცინვით (“უბრალოდ ჰგონიათ, რომ ერთ ბინას ვქირაობთ, 10 წელია”) პირადი ბედნიერების ძიება და სიყვარულის დევნა მაშინ, როცა ქვიარ ურთიერთობა უხილავი, მეტიც, ადამიანის თავისუფლებისა და სიცოცხლისთვის საშიში იყო, გვიჩვენებს, როგორ შეიძლება ადამიანის პირადი ცხოვრება სისტემის წინააღმდეგ გადადგმულ რადიკალურ ნაბიჯად იქცეს.
ცალკე აღნიშვნას იმსახურებს არქივში დაცული გადღაბნილი, შავ-თეთრი კადრების გამოყენებით მიღწეული ეფექტი, რომელიც გაცრეცილ, საზოგადოების მზერისგან ლამის გამქრალ ადამიანებს გვაცნობს, რომლებიც ყველაფრის მიუხედავად ბედნიერები არიან.
ბრაზილიელი რეჟისორის, ერიკა ზაჰმეს მოკლემეტრაჟიანი ფილმი 50 წლის ლესბოსელი ქალის ამბავს გვიყვება, რომელიც მოწყენილობისგან თავის დასაღწევად ლესბოსურ ბარში მიდის და ახალგაზრდა ქვიარ გოგოებს გაიცნობს. საშუალო ასაკის მოტოციკლისტი ქალი შაბათ-კვირას გოგოებთან ერთად ატარებს, მათი თვითაღმოჩენების, გამოცდილებების ამბებს ისმენს და საკუთარი თუ სხვა ქვიარ ადამიანების წარსულის ისტორიებზე თვალის გადავლებით იკვეთება პროგრესი, რომელიც უფლებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესების გზაზე მიიღწა.
ახალგაზრდა გოგოების უნარი, რომ საკუთარი სექსუალობა მიიღონ, მონოგამიურ ჩარჩოებს გასცდნენ და ცხოვრებით დატკბნენ, აცდენაშია იმ ადამიანების გამოცდილებასთან, რომელთაც მეტად მჩაგვრელ, არათანასწორ გარემოში მოუწიათ გაზრდა. ფილმი პატივის მიგებაა იმ ქვიარ ადამიანებისთვის, რომელთა ბრძოლა, ცხოვრებისეული მაგალითები, გასაიდუმლოებული სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის გამო დაკარგული ახალგაზრდობა, პროგრესის მიღწევის ქვაკუთხედად იქცა.
კინოფესტივალზე ნანახი ეს მოკლემეტრაჟიანი ფილმები კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რომ მიუხედავად იმისა, როგორია სხვადასხვა ქვეყნის გამოცდილება და მიღწეული პროგრესი, ჯერ კიდევ მძლავრია შფოთვა, რომლის გავლაც ქვიარებს ქუჩაში გამოსვლისას, მიწისქვეშა გადასასვლელების გამოყენებისას, ხალხმრავალ სივრცეებში მოხვედრისას, ყველაზე ტრივიალური, რუტინული საქმიანობის შესრულებისას გვიწევს.
ზოგ ქვეყანაში კი მდგომარეობა ჯერ კიდევ ადამიანის სიცოცხლისთვის საშიშია. თუმცა, მაინც არსებობს იმედი, სიღარიბის, იზოლირების, ჩვენი გამოცდილებების დამცრობის მიუხედავად – ცხოვრებისთვის ბედნიერი დაბადების დღის მოპარვა, საყვარელი მუსიკით ნეტარების განცდა, ცარიელ ქუჩებში ხეტიალი თუ ჩვენივე წარმოსახვის კუნჭულებში მიმალული თავგადასავლების ამოქექვა, სანამ შეგვიძლია. სანამ ჩვენივე ამბების მოყოლის გამბედაობა გვაქვს, ჩვენი კოლექტიური თუ ინდივიდუალური ამბები არ დაიკარგება და ერთ დღეს დღის სინათლეს მაინც ნახავს გამოცდილებები, რომელთა მოსმენა არავის სურდა.
1-4 დეკემბერს, მოლდოვის დედაქალაქ კიშინიოვში ყოველწლიური ქვიარ კინოფესტივალი, Queer Voices (ქვიარ ხმები) მეხუთედ გაიმართა, რომელსაც ქვიარის წარმომადგენლებიც დაესწრნენ. კინოფესტივალი (თუ, რა თქმა უნდა, უბრალოდ ასე შეიძლება ეწოდოს მრავალმხრივი აქტივობებით დახუნძლულ ფესტივალს) ძირითადად დოკუმენტურ ფილმებზეა ორიენტირებული და მოლდოველი თუ მსოფლიოს სხვა მრავალ ქვეყანაში მცხოვრები ლგბტქია+ ადამიანების ხმებს აჟღერებს. რაც მთავარია, ფესტივალი ადგილობრივ თემის წევრებს შთაგონებასა და გამოცდილებას აძლევს, რომ საკუთარი ამბის მთხრობელებად თვითონ იქცნენ.
„კინოს ადამიანების შთაგონება შეუძლია. ეკრანს აქვს ეს გამორჩეული ძალა, ადამიანს იმ მოგზაურობისკენ მიუძღვის, რომელიც მრავალ ჭეშმარიტებას გვასწავლის. საშუალებას გვაძლევს, სხვის გამოცდილებაში არეკლილ ჩვენს ფიქრებს დავაკვირდეთ. ამიტომ, მჯერა, რომ კინოს აქვს ძალა, მათ შორის, ქვიარ უფლებების გაუმჯობესების თვალსაზრისით“, — ამბობს მაქსიმ კარლანი, მოლდოველ-ბერძენი რეჟისორი, სცენარისტი და აქტივისტი, რომელმაც შვედური ინსტიტუტის მხარდაჭერით პირველი და ერთადერთი მოლდოვური ქვიარ ფესტივალი, ქვიარ ხმები 5 წლის წინ წამოიწყო.
ამ სტატიაში თქვენც გაგიზიარებთ იდეას, რომელიც დეკემბრის თოვლიან კიშინიოვში შესანიშნავ ქვიარ ფესტივალზე (შემთხვევით) მოხვედრილს ამეკვიატა და დღემდე თავს არ მანებებს — ყველას გვაქვს ამბავი, რომელიც მოყოლად ღირს და მას ჩვენზე უკეთ ვერავინ მოჰყვება. ამასთან, ვეცდები დაწვრილებით გიამბოთ ფესტივალის დაფუძნების იდეასა და პროგრამაზე, რომელიც კიდევ დიდხანს მემახსოვრება.
„ქვიარ კინოფესტივალის იდეა დოკუმენტური ფილმების ფესტივალის, Moldox-ის ორგანიზებით დაიწყო, რომელიც სოციალურ ცვლილებებს ისახავს მიზნად. ფესტივალის ფარგლებში, სამხრეთ მოლდოვაში მდებარე ჩემს მშობლიურ პატარა ქალაქში ლგბტქი ფილმის ჩვენება გადავწყვიტეთ, რაც მარტივი არ ყოფილა. არ ვიცოდით, როგორი რეაქცია ექნებოდა ხალხს, თუმცა ეს ჩემთვის მნიშვნელოვანი იყო, რადგან მეც გეი ვარ და ხალხის ყურადღების ლგბტქი საკითხებისკენ მიმართვა მინდოდა. მიუხედავად ამისა, გარკვეული შიში მქონდა. მოკლემეტრაჟიანი ფილმის ჩვენება გავმართეთ და კონსერვატიულმა საზოგადოებამ ეს ფაქტი კარგად მიიღო, მეტიც, გამოხმაურება შესანიშნავი იყო — არავის დაუტოვებია დარბაზი, არავის გაუპროტესტებია. ამიტომ, ვიფიქრეთ, რატომ არ გვაქვს სრულფასოვანი ქვიარ კინოფესტივალი კიშინიოვში? რატომაც არა?!“, — აღნიშნავს მაქსიმი.
მისი თქმით, ფესტივალის პირველ წელს ახალი, მისთვის უცნობი სახეების ხილვას, ფართო აუდიტორიის დაინტერესებას არ ელოდა, თუმცა პირველ ფესტივალს უამრავი ადამიანი დაესწრო, რომელიც იქამდე ლგბტქი უფლებადაცვით ღონისძიებებში აქტიურად არ მონაწილეობდა.
“მათ ფილმების ნახვა უნდოდათ, თემის მხარდაჭერის სურვილი და ჩართულობისთვის მზაობა ჰქონდათ. მას შემდეგ ფესტივალი უფრო და უფრო იზრდება და ძლიერდება”.
ფესტივალი, რომელიც ყოველწლიურად ზამთრის პერიოდშია, გაყინულ, გაურემონტებელ ისტორიულ ნაგებობაში, Muzeul Zemstvei-ში იმართება, რაც თავდაპირველად დისკომფორტსაც კი გაგრძნობინებს, მაგრამ მალევე ხვდები, რომ თემის წევრები, ორგანიზატორები, ყველა ადამიანი, რომელიც ამ სივრცის ერთგულია, ფესტივალს ერთად ქმნის. როგორც მაქსიმმა მოგვიანებით სიტყვებითაც დამიდასტურა, „გამოწვევების მიუხედავად და იქნებ სწორედ ამის გამოც, ღონისძიება ყველა სხვა გამოცდილებისგან გამორჩეულია და მეტიც, ერთგვარად ხელშემწყობიც კი“.
თითოეული ადამიანის ერთობლივი ძალისხმევით იქმნება გამოცდილება, რომელსაც ვერაფერს შეადარებ. ცხადად ჩანს, ხედავ კავშირებს, მეგობრობას, რომელიც თემის წევრებს შორის არსებობს და ისიც ზუსტად იცი, რომ ამ ერთიანობის გამო, გამორიცხულია, ფესტივალმა წარმატებით არ ჩაიაროს.
მცირე ხანია, რაც ქვიარ ხმებს კიდევ ერთი სიახლე, ქვიარ კაფე შეემატა, რომელიც იმავე შენობაში მდებარეობს და კვირაში სამი დღე მუშაობს. ადგილობრივი თემის წევრების თქმით, ეს ერთადერთი ლგბტქი გასართობი სივრცეა კიშინიოვში.
„ქვიარ კაფეს გახსნა ქვიარ ხმების დამსახურებაა. წინა წელს კაფეს სივრცე უბრალოდ მოსასვენებელი ადგილი იყო, სადაც ფილმის ჩვენებებს შორის შუალედებში დალევა და განტვირთვა შეგვეძლო. ფესტივალი ზამთარშია, შენობაში ცივა და ფილმიდან ფილმამდე ხალხის შენარჩუნება პრობლემა იყო. ვიფიქრეთ, რომ მსგავსი სივრცე დაგვემატებინა, რამაც თემის გაძლიერებას, სოციალიზაციას ხელი შეუწყო, ამიტომ ფესტივალის ფარგლებში მოწყობილმა სივრცემ არსებობა განაგრძო და ხალხის დაახლოებას ხელი შეუწყო“, — აღნიშნავს მაქსიმი.
ქვიარ ხმების ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი საერთაშორისო და ადგილობრივი ფილმების ჩვენებებია. თუმცა, ფესტივალის მთავარი მიმართულება მაინც სამუშაო შეხვედრებია, რომლის მონაწილეები ფილმების იდეებს და მოკლე ვიდეო მონახაზს წარადგენენ და იმედისმომცემი პროექტების ავტორებს მომდევნო ფესტივალისთვის სრულმეტრაჟიანი ნამუშევრების მომზადება შეუძლიათ. ამ პროცესში კი აქტიურად არიან ჩართული ქვიარ ხმების გუნდის პროფესიონალი წევრები, რომლებიც საკუთარ გამოცდილებას დამწყებ რეჟისორებს უზიარებენ.
„ხმა უნდა ამოვიღოთ და მოვყვეთ ჩვენი ამბები. სხვა ვის ადარდებს ჩემი ამბავი, თუ არა — მე“
აღარც კი მახსოვს, ფესტივალის პროგრამაში ჩართულ რომელ ფილმში მოვისმინე ეს ფრაზა, რომელიც ტელეფონის ნოუთებში ჩავინიშნე, მაგრამ ეს ნაკლებად მნიშვნელოვანია. მთავარი ისაა, რომ ქვიარ ხმები სწორედ ამ იდეის ირგვლივ ვითარდება და მიზნად ისახავს თემის წევრების გაძლიერებას, მათი გამოცდილებების, სათქმელის მოყოლას, საავტორო დოკუმენტური კინოს კეთების სურვილის მხარდაჭერასა და გამოცდილების გაზიარებას, რათა საბოლოო შედეგი კონცეპტუალურად გამართული და აუდიტორიისთვის საინტერესო გამოვიდეს, დამწყებ შემოქმედებს კი შესაძლებლობა მისცეს, რომ პროფესიულად კიდევ უფრო განვითარდნენ და კინოინდუსტრიაში თუ აქტივიზმში თავის დამკვიდრება შეძლონ.
ყოველი ფესტივალის მიმდინარეობისას, დაინტერესებულ ადამიანებს საკუთარი ფილმის იდეის წარდგენა, სამუშაო შეხვედრების შედეგად თემების დამუშავება და 5-დღიან პერიოდში მცირე ვიდეო სინოფსისის მომზადება შეუძლიათ, რომლებსაც ფესტივალის დასკვნით დღეს აუდიტორიას წარუდგენენ. იმედისმომცემ პროექტს სპეციალური ჟიური ასახელებს და ინდუსტრიის გამოცდილ ადამიანებთან ერთად სრულმეტრაჟიან პროექტზე მუშაობის პროცესი იწყება. ყველა ადამიანს თანაბრად აქვს შანსი, რომ საკუთარი ხმა გააჟღეროს და ფილმის სცენარისა და გადაღების პროცესში ჩაერთოს, რომლის პრეზენტაცია ისევ ფესტივალის მიმდინარეობისას, მომდევნო წელს შედგება.
როცა ქვიარ ფესტივალი თუ ლგბტქი ორგანიზაცია თვითონ არის თანასწორობის იდეის მხარდამჭერი და მიზნად ისახავს უფლებრივი მდგომარეობისა და ხილვადობის გაუმჯობესებას ამასთან, ცდილობს, რომ ლგბტქი ადამიანები პასიური როლიდან გამოიყვანოს, მათ გაძლიერებაზე იზრუნოს, პროფესიული განვითარების შესაძლებლობება მისცეს და მაქსიმალური გააკეთოს, რომ ადამიანებმა მათივე გამოცდილება აქციონ პროგრესისკენ გადადგმულ ნაბიჯად. ასე ვთქვათ, ცდილობს, შექმნას გარემო, რომელიც ადამიანების ყურადღებას მოქმედებისკენ, გამოწვევებზე დაფიქრებისკენ მიმართავს, პროგრესის მიღწევა ბევრად მარტივდება. ქვიარ ხმებს სწორედ აღნიშნული ღირებულებები გამოარჩევს.
2022 წლის ფესტივალზე შედგა 2020 წლის სამუშაო შეხვედრების გამარჯვებული იდეის მიხედვით გადაღებული ფილმის, Happy Land-ის პრემიერა, რომელიც სამი ქალი რეჟისორის: ვასილუტა ვასილაჩეს, ელენა კულიკისა და ტომა პანის დოკუმენტური ნამუშევარია. Happy Land ერთ მთავარ კითხვაზე პასუხს იკვლევს — რა არის ბედნიერება და იმსახურებს თუ არა ყველა? ფილმის მსვლელობისას კიშინიოვის ლგბტქი თემს ვეცნობით, ქვიარ მეგობრულ ადგილებს ვსტუმრობთ და ამ სივრცეებში დანახული ურთიერთსიყვარულის, პატივისცემის, ოჯახური, მეგობრული თუ ადამიანური ბედნიერების ამბებს ვიგებთ, რომლის საპირწონედ ქუჩის გამოკითხვის სცენებს ვხედავთ, რომელთა ნაწილში სამწუხარო შერჩევითი დამოკიდებულება მჟღავნდება — “ბედნიერებას იმსახურებს ყველა, თუმცა ქვიარ ადამიანები ნაკლებად“.
წლევანდელი ფესტივალის კიდევ ერთი ფილმი, რომელიც ასევე 2020 წლის სამუშაო შეხვედრების შედეგად დამუშავდა, არის Between Two Worlds, რომელიც ახალგაზრდა ქვიარ ადამიანის, დოის ისტორიას გვიყვება. დოი ცდილობს, საკუთარი თავი ბინარულობის ჩარჩოს მიღმა დაინახოს და სოციალური წნეხისა და მენტალური ჯანმრთელობის გამოწვევების მიუხედავად, თვითგამორკვევის, საკუთარი თავის შეყვარებისა და ტრანზიციის ემოციურად დამღლელ გზაზე შემართება არ დაკარგოს. ფილმის რეჟისორები თვითონ დოი-რომანტა დოჩიტანი და ანა გურდიში არიან, რომლებმაც მნახველების ყურადღება სექსუალობისა და გენდერული იდენტობის მიღების ინდივიდუალური გამოცდილების გააზრებისკენ მიმართეს, რომელიც, დარწმუნებული ვარ, თემის არაერთი წევრის ამბავთან იქნება თანაზიარი.
2021 წლის ფესტივალის სამუშაო შეხვედრების ფარგლებში დამუშავებული კიდევ ერთი ფილმის, Queerky Town-ის სამუშაო ვერსიის პრემიერაც წლევანდელ ფესტივალზე შედგა. რეჟისორი კრისტიან დოროფტეი კიშინიოვის მცხოვრებლების გამოკითხვის, იუმორის განვითარების გზის გააზრებისა და აბსურდული, სახუმარო ჩანართების საშუალებით ყოველდღიური ცხოვრების ხუმრობანარევ სარჩულს იკვლევს. დოროფტეი ცდილობს, იუმორი ჰეტერონორმატიული აღქმის მიღმა დაინახოს და მკითხველი ქვიარ ქალაქის ქუჩებში ამოგზაუროს.
2022 წლის ფესტივალის სამუშაო შეხვედრების გამარჯვებული სტელა როქსანას, დამწყები ტრანსგენდერი რეჟისორის იდეა გახდა, რომელმაც საკუთარი იდენტობის მიღების, ოჯახის წევრებთან ურთიერთობისა და ტრანზიციის თანმდევი გამოწვევების მოყოლა განიზრახა. როქსანას მიერ შექმნილი სრულმეტრაჟიანი ფილმის პრემიერა, სავარაუდოდ, მომდევნო წლის ფესტივალზე შედგება.
ქვიარ ხმების ერთ-ერთი უმთავრესი მიზანი ადგილობრივი ლგბტქი სცენის განვითარების ხელშეწყობაა, ამიტომ ღონისძიების ორგანიზატორები ყოველი ფესტივალის განმავლობაში გეგმავენ სხვადასხვა კულტურულ და სასწავლო აქტივობას, რომელიც თემის წევრების დაინტერესებას შეუწყობს ხელს. ასეთი იყო, მაგალითად, ვოგის გაკვეთილები, რომელიც 2021 წლის ფესტივალზე ჩატარდა.
მაქსიმის თქმით, უნდათ, რომ „ადგილობრივებში დაინტერესების მარცვალი გააღვივონ”, რათა ფესტივალის დასრულების შემდეგ ადამიანებს სურვილი და მონდომება გაუჩნდეთ, რომ ქვიარ ხელოვნებაში უკეთ გაერკვნენ და თვითონაც იქცნენ პერფორმერებად.
2022 წლის ქვიარ ხმების ფარგლებში სამი სხვადასხვა აქტივობა დაიგეგმა — დრეგ შოუ, ბალრუმი და პერფრომატიული პოეზიის საღამო.
მოლდოვას ადგილობრივი დრეგ სცენა განვითარების ადრეულ ეტაპზეა და მხოლოდ ერთეულ დრეგ არტისტს თუ ნახავთ. ამიტომ, დრეგ შემსრულებლები საბერძნეთიდან ჩამოიყვანეს. მათ ფესტივალის სტუმრებს შოუ წარუდგინეს, დრეგ ხელოვნებას აზიარეს, საკუთარი დრეგ სახლები გააცნეს და ამ გზით ადგილობრივებს დრეგ სცენის მუშაობის სპეციფიკა წარუდგინეს.
ფესტივალის ერთ-ერთი მთავარი ღონისძიება ბალრუმი იყო, რომლის ჟიურის წევრები და წამყვანი ასევე არ იყვნენ ადგილობრივები. სამი სხვადასხვა ქვიარ სახლის წარმომადგენლებმა დამსწრეებს ბალრუმის ისტორია და სპეციფიკა გააცნეს. ბალრუმებისთვის დამახასიათებელ სხვადასხვა კატეგორიებში ადგილობრივებმა მიიღეს მონაწილეობა.
ყველაზე დიდი სიახლე, რომელიც ფესტივალის განმავლობაში ვნახეთ, ბერლინური ქვიარ სახელოვნებო ჯგუფების, “Queerdos” პერფორმანსი იყო — ერთგვარი მცდელობა, ეკვლიათ, რა ადგილი აქვს ქვიარ სხეულსა და იდენტობას საჯარო სივრცეში, როგორია ჩაგვრის ისტორია და როგორია ბრძოლა ხილვადობისთვის რელიგიური, სოციალური, ეკონომიკური თუ პოლიტიკური ჩაგვრის პირობებში.
ბერლინიდან ჩამოსულმა შემსრულებლებმა პერფორმანსისას აითვისეს კიშინიოვის ქუჩები, კაფეები, სასწავლო სივრცეები და პოეტური მანიფესტები გააჟღერეს. პერფორმერებთან ერთად მოვიარეთ ქუჩები, სხვადასხვა ლოკაციაზე მათ სათქმელს მოვუსმინეთ, ჩვენც ვიქეცით პერფორმანსის ნაწილად და ბოლოს აუდიო-ვიზუალური პერფორმანსის გზით მიმღებლობისა და, ზოგ შემთხვევაში, უხილავი ჩაგვრების შესახებ მოყოლილი ამბების შემსწრე გავხდით.
ქვიარ კინოფესტივალის უმნიშვნელოვანესი ნაწილი, რა თქმა უნდა, საერთაშორისო ფილმების ჩვენებაც იყო. ფესტივალის პროგრამა სამხრეთ ამერიკულ, აზიურ თუ ევროპულ ფილმებს აერთიანებდა, რომლების შესახებ ქვიარის ამ სტატიაში შეგიძლიათ წაიკითხოთ. გარდა ამისა, ყველა საფესტივალო დღე ითვალისწინებდა მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული და დოკუმენტური ფილმების ჩვენებებს, რომლებიც საერთაშორისო გამოცდილების გაზიარებას ისახავდა მიზნად. ფესტივალის ამ ნაწილზე ცალკე სტატიაში შეძლებთ წაკითხვას.
მიუხედავად იმისა, რომ როგორც მაქსიმმაც აღნიშნა, მოლდოვამ ლგბტქი უფლებების გაუმჯობესების გზაზე გარკვეული პროგრესის გზა უკვე გაიარა, ჯერ კიდევ პრობლემაა „საზოგადოების მხრიდან მიმღებლობის თვალსაზრისით. დაბალია ხელოვნებაში ქვიარ რეპრეზენტაცია. ჩვენ, ფაქტობრივად, არ ვარსებობთ ზოგადი სოციუმისთვის და აგრესიული თავდასხმების სიმცირის მიუხედავად, ოჯახების, სასწავლო სივრცეების, გარემოს იმგვარად ადაპტაცია, რომ ქვიარ ადამიანები გარიყულად არ გრძნობდნენ თავს, ჯერ კიდევ პრობლემაა“. ამიტომ, ფესტივალი ახლა არანაკლებ საჭიროა, თუ უფრო მეტადაც არა.
„ჩვენ ძლიერი თემი ვართ და არ ვგულისხმობ მხოლოდ ლგბტქი თემს. გვინდა, უფრო მეტი ადამიანი გავაერთიანოთ. დიდი იმედი გვაქვს, თუნდაც ეს სივრცე, სადაც ახლა შევიკრიბეთ, ასე ვთქვათ, მეინსტრიმული თავშეყრის ადგილი გახდება და სხვადასხვა სოციალურ ჯგუფს შორის დიალოგს შევუწყობთ ხელს, შევქმნით მოცემულობას, რომელშიც ყველა ადამიანი მიღებულად იგრძნობს თავს. ამასთან, გვინდა, მოლდოვური ქვიარ კულტურა ქვეყნის საზღვრებს მიღმაც გავრცელდეს“, — აღნიშნავს მაქსიმი ფესტივალის შორსმიმავალ მიზნებთან დაკავშირებით.
მაქსიმმა ისიც გამიზიარა, რომ ისურვებდა რეგიონის, მოლდოვის მსგავსი გამოცდილების მქონე ქვეყნების პროცესში მეტად ჩართვას, საერთო გამოცდილებების გაზიარების გზით მხარდამჭერი სისტემის შექმნას და სხვადასხვა ქვეყნის, მათ შორის, ქართული კულტურის უკეთ გაცნობას, რათა დავინახოთ, რა არის საჭირო იმისთვის, რომ რეგიონში გარემოს უკეთესობისკენ გარდაქმნა შევძლოთ.
ფესტივალის დასრულების შემდეგ კიშინიოვში კიდევ ერთი დღით დავრჩით, კიდევ ერთხელ დავათვალიერეთ იმ ქალაქის ქუჩები, რომელიც თითქოს დროში გაიყინა — ქალაქის ცენტრშიც კი შეხვდებით შენობების ნანგრევებს, რომელთა გვერდით შუშის ახალ, მახინჯ შენობებს თუ ევროპული ქვეყნებისთვის სახასიათო არქიტექტურის ძეგლებს ნახავთ. აქ სხვადასხვა დრო, განსხვავებული ისტორიისა და ღირებულების მქონე ძეგლები თანაარსებობენ, თუმცა ზედაპირზე ბოლომდე არ ჩანს ის, რაც უმთავრესია — საზოგადოება ნელი ნაბიჯებით, მაგრამ მაინც ვითარდება, მიმღებლობისკენ სვლა გრძელდება და ეს პირველ რიგში იმის დამსახურებაა, რომ თემის აქტიური წევრები, თითოეული ლგბტქი ადამიანი მთელი მონდომებით ცდილობს, მაქსიმალურად ჩართული, ქმედითი, საკუთარი თავისა და საზოგადოებისთვის უკეთესობის მომტანი იყოს. იქნებ, ეს სულაც გარე დამკვირვებლის თვალით დანახული რეალობის ფრაგმენტებია, მაგრამ ის კი ვიცი, რომ ჯერ კიდევ გრძელი გზა გვაქვს გასავლელი და სხვა ქვეყნების გამოცდილებაც გვაჩვენებს, რომ ძალის დაკარგვა და დანებება ამ პროცესში ხელს თუ არ შეგვიშლის, ჩვენც შეგვიძლია პროგრესისკენ მყარად სვლა განვაგრძოთ.
1-4 დეკემბერს მოლდოვაში, ქალაქ კიშინიოვში საერთაშორისო ქვიარ კინოფესტივალი ჩატარდა.
ყოველწლიური ფესტივალზე, რომელიც წელს მეხუთედ ჩატარდა, დოკუმენტური და მხატვრული ფილმების ჩვენებები მოეწყო. ფესტივალის პროგრამაში შეხვდებოდით, როგორც მოლდოვურ ფილმებს, ასევე ფილმებს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან: ჩილე, არგენტინა, კოლუმბია, ინდოეთი, საფრანგეთი, ლიბანი, ესპანეთი, ნორვეგია, უკრაინა, გაერთიანებული სამეფო, საბერძნეთი, გერმანია, ბრაზილია.
მოლდოვაში ლგბტქი+ ადამიანები სახელმწიფოს, ტრადიციული პატრიარქალური ღირებულებებისა და რელიგიური ჯგუფების მხრიდან დიდ ზეწოლას განიცდიან. ფესტივალის მიზანია, შეიქმნას ერთგვარი პლატფორმა, სადაც ქვიარ ადამიანები შეძლებენ თავიანთი პრობლემების და დღის წესრიგის წინ წამოწევას.
ფესტივალის ნაწილია ვორქშოპები, სადაც დაინტერესებული პირები ყოველწლიურად ეცნობიან დოკუმენტური კინოს გადაღების ძირითად პრინციპებს, ავითარებენ იდეებს და იღებენ ფილმებს. ვორქშოპში მონაწილეებს სპეციალური ჟიური აფასებს, გამარჯვებულს კი საშუალება ეძლევა უფრო მეტად განავითაროს თავისი იდეა და სრულმეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი გადაიღოს.
გთავაზობთ 5 საუკეთესო ფილმს მოლდოვის საერთაშორისო კინოფესტივალიდან Queer Voices:
TRAVESTI ODYSSEY ნიკოლას ვიდელას დოკუმენტური ფილმია, რომელიც ტრანსგენდერი და დრეგ არტისტების კაბარეს თეატრალურ დადგმებზე გვიამბობს. ხელის კამერით გადაღებული კადრებით აწყობილი ფილმი კაბარეს მსახიობების რთულ და კომპლექსურ ურთიერთობებზე გვიამბობს, რომელსაც ფონად გასდევს პოლიტიკურად ბობოქარი ჩილეს უახლესი ისტორია. მდიდარი კინემატოგრაფიული ხერხებით და მომნუსხველი კადრებით გაჯერებული ფილმი ფესტივალის ნამდვილი აღმოჩენა იყო და კიდევ ერთხელ ნათლად წარმოაჩენს ლგბტქი+ ადამიანების ბრძოლას თავისუფლებისთვის.
SWEETHEART მხატვრული ფილმია, რომელიც მოზარდი გოგოს, AJ-ის ისტორიას გვიამბობს. AJ ტიპური მოზარდია, რომლის ცხოვრებაც სავსეა თინეიჯერული ამბოხით, გაუგებრობით, ცხოვრების მიმართ უნდობლობით, ოჯახთან დაპირისპირებით. ყველაფერს კი უფრო ართულებს ოჯახური ვიზიტი გასართობ პარკში, რომელიც ფილმის პროტაგონისტისთვის ძალიან მოსაწყენი და ერთფეროვანია, თუმცა სიტუაცია მას შემდეგ იცვლება, როცა გოგო შეხვდება ადგილობრივ მაშველს, ისლას და მის მიმართ რომანტიკული გრძნობები გაუჩნდება.
EX ჯორჯ მარკაკის, წარმოშობით ბერძენი რეჟისორის ნახევრად დოკუმენტური, ნახევრად მხატვრული ფილმია, რომელიც ბერლინის ერთ-ერთი ღამის კლუბის ყველაზე მითოლოგიზებულ და იდუმალ ადგილებში, ტუალეტებში გვამოგზაურებს. როგორია ცხოვრება ადამიანებისა, რომლებიც კვირიდან კვირამდე, წვეულებიდან წვეულებამდე ცხოვრობენ, რა თემებზე საუბრობენ კლუბის ტუალეტში, რამდენიმე კვადრატულ მეტრში — ამ კითხვებზე პასუხის გაცემას ფილმის პროტაგონისტი, დიანა ცდილობს, რომელიც ერთგვარი გზამკვლევის როლს ასრულებს მიწისქვეშა სამყაროში.
I AM MICHELE 2021 წლის დოკუმენტური ფილმია, რომელიც უკრაინელი ტრანსგენდერი ქალის და მოდელის ცხოვრებას მიჰყვება. 20 წლის მიშელი, რომელიც კიევში ცხოვრობს და ოცნებობს მოდელობაზე, სოციალურ ქსელში წარმატების მიღწევის შემდეგ ხვდება, რომ მის ცხოვრებაში ყველაფერი ისე არ არის, როგორც წარმოედგინა. სწორედ ამიტომ გადაწყვეტს, თავისი ცხოვრება შეცვალოს და დაბრუნდეს მშობლიურ სოფელში დასავლეთ უკრაინაში, საიდანაც იწყება მისი ტრანზიციის ისტორია და სადაც მიიღო პირველი მხარდაჭერა მშობლებისგან და ახლო ადამიანებისგან.
რა არის ბედნიერება და როგორ ხედავ ბედნიერებას? ამ კითხვაზე პასუხის გაცემას ცდილობს დოკუმენტური ფილმი, რომელზეც სამი რეჟისორი ქალი: ვასილიუტა ვასილაჩე, ელენა კულიჩი და ტომა პანი ორი წლის განმავლობაში მუშაობდნენ. ფილმი მოლდოვური საზოგადოების სხვადასხვა შრეს გვაჩვენებს და გვიყვება ისტორიას მიმღებლობაზე, სიყვარულზე, ურთიერთობებზე და ადამიანურ ბედნიერებაზე. ამასთან ერთად, ფილმში კარგად ჩანს მოლდოვური საზოგადოების დამოკიდებულება ლგბტქი+ ადამიანების მიმართ.
უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ ონლაინ პეტიციას ერთ დღეში 50 ათასზე მეტი ხელმომწერი ჰყავს. ამასთან, პეტიციის ავტორები ევროსაბჭოსა და ევროკომისიის პრეზიდენტებს, ევროპარლამენტის პრეზიდენტს, ევროკავშირის უმაღლეს წარმომადგენელს საგარეო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების საკითხებში და ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების მთავრობის მეთაურებს მიმართავენ, რომ საქართველოს და მოლდოვას ევროპულ პერსპექტივასაც გაუხსნან კარი.
„საქართველოს მოქალაქეები სრულად უცხადებენ სოლიდარობას უკრაინის ბრძოლას დამოუკიდებლობისთვის და ევროპული მისწრაფებისთვის. ჩვენი ღრმად ვართ დარწმუნებული, რომ ევროკავშირმა და წევრმა სახელმწიფოებმა აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონის ტრიო – უკრაინა, საქართველო და მოლდოვა უნდა განიხილონ ერთიან და განუყოფელ რეგიონად, რომელიც თანაბრად დგას რუსეთის აგრესიით, ოკუპაციით და ანექსიით გამოწვეული პრობლემების წინაშე. შესაბამისად, ვიმედოვნებთ, რომ ევროკავშირი დააკმაყოფილებს უკრაინის განაცხადს წევრობაზე და, ანალოგიურად, კარს გაუხსნის საქართველოს და მოლდოვას ევროპულ პერსპექტივას.“ – ნათქვამია განცხადებაში.
პეტიციის ავტორები საქართველოს რეფორმების ასოციაცია, ფონდი – ღია საზოგადოება-საქართველო, ევროპულ-ქართული ინსტიტუტი, საქართველოს სტრატეგიული კვლევების ინსტიტუტი, ადამიანის უფლებათა ცენტრი, მედიის განვითარების ფონდი და სხვა ორგანზიაციები არიან.
უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გუშინ, 28 თებერვალს უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების განაცხადს მოაწერა ხელი. ევროკომისიის პრეზიდენტმა, ურსულა ფონ დერ ლაიენმა კი განაცხადა, რომ სურს, უკრაინა ევროკავშირში იხილოს.
ონლაინ პეტიციაზე ხელის მოწერა აღნიშნულ ლინკზე შეგიძლიათ.
