ომს უკრაინაში ლგბტქი უფლებებისთვის ბრძოლის აქტუალობა მოაქვს

კამპანიის მონაწილეები იმედოვნებენ, რომ ახალი კანონპროექტი აჩვენებს ლგბტქი მებრძოლებს, რომ ქვეყენა, რომლისთვისაც ისინი სიცოცხლეს რისკავენ, მათზე ზრუნავს.

ანდრიი კოჟემიაკინს, უკრაინის პარლამენტის წევრსა და ყოფილ ჯაშუშს, უყვარს საკუთარი ქრისტიანული რწმენისა და ოჯახის სიდიდეზე ხაზგასმა. ნაკლებად სავარაუდო იყო, რომ კოჟემიაკინი უკრაინაში ლგბტქი უფლებების ახალი დამცველი გახდებოდა. 

სამოქალაქო კავშირმა კანონპროექტი, ერთსქესიანთა ურთიერთობებისთვის ლეგალური სტატუსის მიანიჭების შესახებ, წელს წარადგინა პარლამენტში. ომის მოუხედავად, კანონპროექტი დღესაც ფუნქციონირებს.

კოჟემიაკინის კომიტეტი პირველი იყო, ვინც ეს კანონპროექტი განიხილა. კოჟემიაკინმა განაცხადიც მოამზადა, რომელშიც პარლამენტის წევრი იმ ტრენინგზე ყვება, რომელშიც იღებდა მონაწილეობას საბჭოთა კავშირის არსებობის დროს. ხაზი გაუსვა საკუთარ რელიგიურ შეხედულებებსა და პირად მოსაზრებებს ლგბტქი ადამიანების შესახებ.

ამის შემდეგ, კოჟემიაკინმა გამოაცხადა, რომ მთელი გულით უჭერს მხარს კანონპროექტს. ასევე ახსენა ვლადიმირ პუტინის ჰომოფობიური განცხადება, რომ რუსეთში გეი ადამიანები არ არსებობენ.

“ყველაფერს დავუჭერ მხარს, რაც ჩვენს მტერს სძულს”, – განაცხადა კოჟემიაკინმა. “თუ ის არასდროს იარსებებს რუსეთში, უნდა იარსებოს და იყოს მხარდაჭერილი აქ, რათა დავანახოთ რუსებს, რომ ჩვენ განსხვავებულები ვართ. ეს კანონპროექტი არის გაღიმება ევროპისკენ და შუა თითის აწევა რუსეთისკენ. ამიტომ, მხარს ვუჭერ”.

ინა სოვსუნმა, დეპუტატმა, რომელმაც კანონპროექტი შეიმუშავა და ახლა ცდილობს მის დაცვას პარლამენტში, თქვა, რომ კოჟემიაკინის გამოსვლა იყო “ყველაზე მოულოდნელი რამ ჩემს პოლიტიკურ კარიერაში”. სოვსუნი ამატებს: “არსებობენ ადამიანები, რომლებსაც შეუძლიათ მხარი დაუჭირონ კანონპროექტს სხვადასხვა მიზეზის გამო”.

სოვსუნმა კანონპროექტზე მუშაობა მას შემდეგ დაიწყო, რაც მოსკოვმა თავისი ჯარები საზღვარზე გაგზავნა. ომმა ლგბტქი უბლებებისთვის ბრძოლა კიდევ უფრო გადაუდებელი გახადა, მაშინ როცა უკრაინელი მებრძოლები სამშობლოსთვის თავს სწირავდნენ.

მისი ჯგუფი აგროვებდა ფინანსებს აღჭურვილობისთვის, რათა თავიანთ გეი მეგობარს დახმარებოდნენ, რომელმაც ჯარში მსახურობა გადაწყვიტა. სწორედ ამ დროს მიხვდა სოვსუნი, რომ პარლამენტში საკუთარი პოზიციის გამოყენება სხვანაირადაც შეეძლო, რათა თავის მეგობარს სხვადასხვა გზით დახმარებოდა.

უკრაინამ დიდი პროგრესი განიცადა ლგბტქი უფლებების მხარდასაჭერად, თუმცა ჰომოფობია ჯერ კიდევ მწვავე პრობლემაა, გეი მებრძოლებს ხშირად აბულინგებენ ფრონტის ხაზზეც კი, კონსტიტუცია კი ქორწინებას განმარტავს, როგორც ქალსა და კაცს შორის კავშირს ოჯახის შექმნის მიზნით.

მაქსიმ პოტაპოვიჩი კამპანია “სამხედრო ლგბტქი” – ს წევრია, რომელიც გეი სამხედროების  ფოტო და ვიდეომასალებს გვიზიარებს ბრძოლის ველიდან.

“ეს კანონი უნდა მივიღოთ ომის მიმდინარეობისას, რათა ჩვენმა ჯარისკაცებმა ბრძოლის ველზე უფრო თავდაჯერებულად იგრძნონ თავი და როდესაც ისინი სამოქალაქო ცხოვრებას დაუბრუნდებიან, იცოდნენ, რომ სანამ ისინი ჩვენთვის სანგრებში იბრძოდნენ, ჩვენ აქ მათთვის ვიბრძოდით”,  – ამბობს პოტაპოვიჩი.

სამოქალაქო გაერთიანებები გარდაცვლილი მებრძოლების პარტნიორებს აძლევს ფინანსურ მხარდაჭერასა და ოფიციალურ აღიარებას, ასევე უფლებას, რომ მიიღონ სამედიცინო გადაწყვეტილებები მათი ახლობლების დაშავების შემთხვევაში.

ბევრი გეი უკრაინელი მებრძოლის ოჯახმა არ იცის თავიანთი ახლობლის სექსუალური რიენტაციის შესახებ. თუ გეი მებრძოლები ლეგალურად დაუქორწინებლები არიან, მათ ოჯახებს აქვთ უფლება, რომ ყველა მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება თავად მიიღონ. ამის გამო, ზოგი შიშობს, რომ პარტნიორებს აუკრძალავენ მებრძოლთა დაკრძალვაზე მისვლას და მეტიც, სიკვდილის შესახებ არ შეატყობინებენ.

2022 წლის ნოემბერში ლედა კოსმაჩევსკას ფეისბუქ პოსტი ვირუსულად გავრცელდა, რომელშიც ნათქვამი იყო, რომ კოსმაჩევსკა თავის საუკეთესო მეგობარზე დაქორწინდა, რათა მისი მებრძოლი მეგობრის არჩევანი პატივცემული და დაფასებული ყოფილიყო: “რთული დრო რთულ ქორწინებებთანაა დაკავშირებული”, – ამბობს კოსმაჩევსკა.

პრაქტიკული რეალობის მიღმა, ომმა მოიტანა ეგზისტენციალური აქტუალობა თანაბარი უფლებებისთვის და ჰომოფობიის წინააღმდეგ ბრძოლაში ბევრი ლგბტ უკრაინელისთვის, თქვა პოტაპოვიჩმა, ლგბტ სამხედრო აქტივისტთა ჯგუფიდან.

”ისინი ნამდვილად გრძნობენ, რომ ომის დროს მათი ცხოვრება შეიძლება სწრაფად დასრულდეს, ამიტომ სურთ იცხოვრონ თავისუფალი ცხოვრებით, რამდენადაც შეუძლიათ,” – თქვა მან.

ბოლო ათწლეულის განმავლობაში უკრაინელმა აქტივისტებმა შესამჩნევად გააძლიერეს დემოკრატია, ქვეყანამ კი ევროპული ღირებულებები მიიღო, ამის გამო, ლგბტქი თემის უფლებებისადმი დამოკიდებულება სწრაფად შეიცვალა. 

ბოლო გამოკითხვამ აჩვენა, რომ უკრაინელების 58% დადებითად ან ნეიტრალურად არის განწყობილი ლგბტქი მოქალაქეების მიმართ. მიუხედავად იმისა, რომ ეს მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად დაბალია დიდ ბრიტანეთსა და დასავლეთ ევროპის სხვა ქვეყნებთან შედარებით, ის მნიშვნელოვანი და სწრაფი გაუმჯობესების მომასწავლებელია.

„2016 წელს იგივე მაჩვენებელი მხოლოდ 30% იყო, ასე რომ, ჩვენ გავაორმაგეთ მიმღებლობა ხუთ ან ექვს წელიწადში, რასაც სხვა პრაიდ მოძრაობებმა მიაღწიეს 10 ან 20 წელიწადში“, – თქვა პოტაპოვიჩმა. უკრაინელების აბსოლუტური უმრავლესობა – 80%-ზე მეტი – მხარს უჭერდა ჯარში მომსახურე გეი ჯარისკაცებს.

სოვსუნის მსგავსად, პოტაპოვიჩი ამ პროგრესს უყურებს, როგორც სახელმწიფოს სურვილს, მეტად მიიღოს ევროპული ღირებულებები. „ეს გავლენას ახდენს ჩვენს პოზიციაზე ევროპელი პარტნიორების წინაშე. ჩვენ ნამდვილად გვინდა ვაჩვენოთ, რომ უკრაინა დემოკრატიული ქვეყანაა“.

ჯერ კიდევ დიდი გზაა გასავლელი. ინსტიტუციური ჰომოფობია უკრაინის ნაწილებში, განსაკუთრებით სოციალურად უფრო კონსერვატიულ დასავლეთში, რელიგიური ჰომოფობიით არის გამყარებული. ომამდე პრაიდ მარშები ჩატარდა ხარკოვში, კიევსა და ოდესაში, მაგრამ არასოდეს ლვოვში.

თავდაცვის სამინისტრომ კანონპროექტს მხარი არ დაუჭირა და ამის ნაცვლად, საჯაროდ ეჭვქვეშ დააყენა მისი დებულებები. თავდაცვის სამინისტრომ თავისი პოზიციის დასაფიქსირებლად გამოგზავნა პასუხი. 

წერილში საერთოდ არ იყო ლაპარაკი სექსუალური ორიენტაცია, თუმცა ნახსენები იყო რასა, კანის ფერი, პოლიტიკური და რელიგიური შეხედულებები, გენდერი, ეთნიკური და სოციალური წარმომავლობა, ფინანსური სტატუსი და ენა.

მაგრამ ლგბტ კამპანიის მონაწილეები და მათი ელაები დარწმუნებულნი არიან, რომ შეუძლიათ დაარწმუნონ სამინისტრო, მხარი დაუჭიროს ჯარისკაცებს.

”ჩვენ ვაიძულებთ მათ გადახედონ კანონპროექტს”, – ამბობს ოლგა კოლომიეცი, სნაიპერი. „თუ იბრძვი, იბრძოლე ბოლომდე, ეს ჩემი დევიზია ცხოვრებაში”.

თითქმის ათი წლის წინ, ორმა უკრაინელმა მამაკაცმა, რომლებიც ერთად ცხოვრობდნენ 10 წლის განმავლობაში, უჩივლა მთავრობას იმის გამო, რომ უარი თქვა მათ უფლებაზე, რომლითაც სარგებლობენ ჰეტეროსექსუალური წყვილები. ”ჩვენ ვიზიარებთ ყველა ჩვენს სიხარულს და უბედურებას, როგორც ნებისმიერი ოჯახი, მაგრამ სახელმწიფოს თვალში ჩვენ ორი ცალკეული კაცი ვართ”, – თქვა ანდრია მაიმულახინმა.

უკრაინის საქმეზე გადაწყვეტილება რამდენიმე თვეშია მოსალოდნელი. სოვსუნი ამბობს: ”უბრალოდ ვისურვებდი, რომ ეს უფრო ადრე მოხდეს, ვიდრე გვიან”.