World Report 2023

საერთაშორისო უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ, Human Rights Watch-მა მიმდინარე წლის 12 იანვარს ადამიანის უფლებებათა მიმართულებით 100-მდე ქვეყანაში არსებულ ვითარებასთან დაკავშირებული ყოველწლიური ანგარიში გამოაქვეყნა. ანგარიში ასახულია საქართველოში ადამიანის უფლებათა დაცვის კუთხით 2022 წელს განვითარებულ მოვლენებიც.

დოკუმენტის მიხედვით, შეშფოთებას იწვევს ძალადობა ლესბოსელი, გეი, ბისექსუალი და ტრანსგენდერი (ლგბტ) ადამიანების წინააღმდეგ, სამართალდამცავთა მიერ ჩადენილი დანაშაულების არასათანადო გამოძიება, უკანონო თვალთვალი, შრომის უსამართლო პირობები.

ანგარიშის ნახსენებია ევროკავშირის განცხადება საქართველოსთვის წევრობის კანდიდატის სტატუსის მინიჭებაზე, რაც 12 პირობის შესრულებაზეა დამოკიდებული და  რომელთაგან ბევრი ადამიანის უფლებების დაცვას უკავშირდება.

ანგარიშის ქვეთავში სექსუალური ორიენტაცია და გენდერული იდენტობა ვკითხულობთ, რომ საქართველოში ლგბტ ადამიანები კვლავ შევიწროებას, დისკრიმინაციას და ძალადობას განიცდიან.

1. მაისში, თბილისში, 5 ტრანსგენდერ ქალს სახლში დაახლოებით 30-კაციანი ჯგუფი ფიზიკურად გაუსწორდა. ქვებითა და აგურებით შეიარაღებული მოძალადეები თავს დაესხნენ ამ ქალებს და მათი ბინის მფლობელს, დააზიანეს მათი სახლი და სიკვდილით დაემუქრნენ მათ. ამ ანგარიშის მომზადების დროისთვის მიმდინარეობდა გამოძიება.
   
2. ივლისში თბილისის საქალაქო სასამართლომ სამი ადამიანი დააჯარიმა ორგანიზაციის „თბილისი პრაიდის“ ოფისის დარბევისთვის 2021 წლის ივლისში მასობრივი ანტი-ლგბტ თავდასხმების დროს. ამ თავდასხმებს ათობით ადამიანის დაშავება და „ღირსების მარშის“ გაუქმება მოჰყვა. სასამართლომ გაამართლა მოპასუხეები უფრო მძიმე, დევნისა და ორგანიზებული ჯგუფური ძალადობის ბრალდებების ნაწილში. პოლიციამ სულ 31 ადამიანი დააკავა ძალადობისთვის. სასამართლოებმა 26 ადამიანს მიუსაჯეს პატიმრობა იმ ჟურნალისტებზე ძალადობისთვის, რომლებიც ამ მოვლენებს აშუქებდნენ. თუმცა, ხელისუფლებას არ გამოუვლენია და დაუსჯია მასობრივი ძალადობის ორგანიზატორები.
3. 2021 წლის დეკემბერში ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა, რომ 2013 წელს საქართველოს სახელმწიფომ არ დაიცვა მშვიდობიანი დემონსტრანტები ჰომოფობიური და ტრანსფობიური ძალადობისგან, რითაც დაირღვა შეკრების თავისუფლება და არაადამიანური და ღირსების შემლახველი მოპყრობის და დისკრიმინაციის აკრძალვა. 2013 წლის 17 მაისს მოძალადეთა ბრბო თავს დაესხა აქტივისტთა ჯგუფს, რომელიც ცდილობდა ჰომოფობიასთან ბრძოლის საერთაშორისო დღის აღნიშვნას. ამ ძალადობის შედეგად ათობით ადამიანი დაშავდა.

ანგარიშის ქვეთავში ქალთა უფლებები მოტანილია პროკურატურის მონაცემები, რომლის მიხედვითაც, 2022 წლის იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით, 13 ქალი მოკლეს და 11 ქალის მკვლელობა ოჯახის წევრებმა სცადეს.

HRW ადამიანის უფლებათა ცენტრის ინფორმაციაზე დაყრდნობით აცხადებს, რომ “სასამართლოები ხშირად გირაოს სანაცვლოდ ათავისუფლებენ მოძალადე პარტნიორებს, რომლებიც აგრძელებენ მუქარას.”

ანგარიშში ასევე ნახსენებია 2021 წლის ნოემბერში გაეროს ქალთა დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კომიტეტის (CEDAW) დადგენილება, რომლის მიხედვითაც, საქართველომ დაარღვია ქალების მიმართ დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ კონვენციის რამდენიმე მუხლი ხანუმ ჯეირანოვას საქმესთან დაკავშირებით.

“ჯეირანოვა 2014 წელს გარდაიცვალა თანასოფლელების მხრიდან საჯარო დამცირებისა და ფიზიკური ძალადობის შემდეგ. CEDAW-მ დაადგინა, რომ საქართველომ, მათ შორის, ვერ უზრუნველყო ჯეირანოვას მიმართ არასათანადო მოპყრობისა და მისი სიკვდილის გამოძიება და ამ დანაშაულზე პასუხისმგებელი პირების დასჯა; ასევე, ვერ დაიცვა ის გენდერული დისკრიმინაციისგან,” – ვკითხულობთ ანგარიშში.