თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი დასრულდა. საკონკურსო პროგრამის გამარჯვებული მხატვრული ფილმი სოსო ბლიაძის ოთარის სიკვდილი გახდა, საუკეთესო დოკუმენტურ ფილმად კი ორი ნამუშევარი დასახელდა – თათია სხირტლაძის დიდება დედოფალს და სალომე ჯაშის მოთვინიერება. უცხოური ფილმების სექციაში კი არაერთი სახელოვანი თუ
პადინგტონის ფილმების სერიის, Fargo-სა და London Spy-ს ბრიტანელმა ვარსკვლავმა, ბენ უიშოუმ, Guardian-თან ინტერვიუში ქამინგაუთის, საკუთარი თავის მიღებისა და ჰეტერო მსახიობების მიერ ლგბტქი როლების შესრულებაზე ისაუბრა. მსახიობმა პირველად ისაუბრა საკუთარი სექსუალური იდენტობის მიღების სირთულეზე და აღნიშნა, რომ მეგობრებთან და ოჯახთან ქამინგაუთი
23 სექტემბერი ბისექსუალი ადამიანების ხილვადობის დღეა, რომელიც 1999 წლიდან აღინიშნება და მიმართულია საზოგადოების, მათ შორის, ქვიარ ადამიანების მცდარი წარმოდგენების დანგრევისკენ — ხშირად ბისექსუალ ადამიანების
ავსტრალიელი მომღერალი, ტროი სივანი Paramount+-ის ახალ ფილმში მთავარ როლს შეასრულებს. Three Months (სამი თვე) 23 თებერვალს გამოვა და ფლორიდაში მცხოვრები ახალგაზრდა გეი ბიჭის შესახებ
მიუხედავად იმისა, რომ კინო დიდხანს იყო ჰეტერონორმატული სივრცე, არაერთმა ქვიარ რეჟისორმა შეძლო, გავლენა მოეხდინა, ახალი სიტყვა ეთქვა და საუკეთესო რეჟისორთა რიგებში დაემკვიდრებინა თავი.
სტატიაში მოხსენიებული თითოეული რეჟისორის შესახებ შეიძლება ითქვას, რომ კინოს ისტორიაში ყველაზე გამორჩეულ, გავლენიან რეჟისორებს შორის არიან, რომლებმაც კინომოყვარულებს დაუვიწყარი ფილმები აჩუქეს.
მე-20 საუკუნის იტალიისა და მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მოაზროვნე, მწერალი, პოეტი, ვიზუალური არტისტი, მსახიობი და რეჟისორი, პიერ პაოლო პაზოლინი 1975 წელს, 53 წლის ასაკში მოკლეს. დღემდე გაუხსნელ მკვლელობას შეწირულმა ქვიარ რეჟისორმა მოასწრო და 14-წლიან სარეჟისორო კარიერაში ყველა დროის საუკეთესო ფილმებს შორის ხშირად მოხსენიებული ნამუშევრები გადაიღო.
პაზოლინის ფილმების მთავარი თემები რელიგიური და პოლიტიკური ძალაუფლებისა და ინდივიდის მიმართება, სექსუალობის კვლევა, სექსუალური ძალმომრეობა, სოციალური გამოწვევები, მაღალი კლასის აბსურდული, უაზრო ყოფა, იმ ადამიანების გამოცდილების ასახვა იყო, რომელიც სახელმწიფოს დღის წესრიგის მიღმა, უკიდურეს გაჭირვებაში ცხოვრობენ. საკუთარი ფილმების სცენარზე ძირითადად თვითონვე მუშაობდა და ორიგინალ სცენარებთან ერთად, ადაპტირებული აქვს ბერძნული თუ ქრისტიანული მითები, შუა საუკუნეებისა და აღორძინების ხანის ლიტერატურული ნაწარმოებები.
პირველი სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, აკატონე 1961 წელს გამოვიდა და მომდევნო 13 წლის განმავლობაში კიდევ 11 ფილმის გადაღება მოასწრო. 1964 წლის ფილმისთვის, მათეს სახარება, ვენეციის კინოფესტივალის ვერცხლის ლომი მოიპოვა. ბერლინის კინოფესტივალის ვერცხლის დათვით აღინიშნა 1971 წელს გამოსული დეკამერონი, ოქროს დათვი მოიგო ფილმისთვის კენტერბერიული მოთხრობები (1972). ხოლო 1974 წელს გამოსული ფილმისთვის 1001 ღამის ყვავილი კანის კინოფესტივალის სპეციალური პრიზი მოიპოვა. პაზოლინის ბოლო და ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე საკამათო ფილმი, სალო ანუ სოდომის 120 დღე მის მკვლელობამდე რამდენიმე წლით ადრე, 1975 წელს გამოვიდა.
ალბათ არ არსებობს ადამიანი, რომელსაც პედრო ალმოდოვარის რომელიმე ფილმი თუ არა, მისი სახელი მაინც არ სმენია. გასული საუკუნის 80-იანი წლებიდან მოყოლებული, ესპანური და მსოფლიო კინოს გამორჩეული ხმაა, ვისი ფილმების ფერებს, პერსონაჟების თავსგადამხდარ ამბებს თუ მუსიკალურ თანხლებას ყველასგან განასხვავებთ.
აღსანიშნავია მისი პირველივე სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, პეპი, ლუსი, ბომი და სხვა გოგოები, რომლის შემდეგაც, მთელი კინო კარიერის განმავლობაში არ შეუწყვეტია მრავალშრიანი, გამორჩეული ქალი პერსონაჟების შექმნა, ქვიარ გამოცდილებების ასახვა, ტრავმასთან გამკლავების, სიყვარულისა და ურთიერთობების, ძალმომრეობის, თვითაღმოჩენების ამბების მოყოლა.
პედრო ალმოდოვარის, როგორც შემოქმედის გასაგებად მისი 2019 წლის ფილმი, ტკივილი და დიდება საუკეთესო საშუალებაა. ავტობიოგრაფიული მხატვრული ფილმი რეჟისორის ბავშვობის მოგონებებს, თვითგამორკვევას, დედასთან ურთიერთობის ფაქიზ ამბავს, ფიზიკური თუ ემოციური ტკივილების გულახდილ მონათხრობს აერთიანებს და ასაკში შესულ შემოქმედს გვაცნობს, რომელიც წარსულის მოგონებებს, სინანულს, დანაკარგს, დიდებასა და დღევანდელობას შორის არის გამოკიდებული. თუმცა, მისთვის დიდება ნამდვილად არაა წარსული — 2021 წელს კიდევ ერთი წარმატებული ფილმი, პარალელური დედები გადაიღო, რომელიც იმის ნათელი მაგალითია, რომ სათქმელი კიდევ აქვს და იქნებ იმაზე მნიშვნელოვანიც, ვიდრე ფილმებით, ყველაფერი დედაჩემის შესახებ, ქალები ნერვული კრიზისის ზღვარზე, ხულიეტა, ცუდი აღზრდა თუ სხვა ნამუშევრებით მოგვიყვა.
თეატრისა და კინოს იტალიელი რეჟისორი, ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი შემოქმედი, ლუკინო ვისკონტი იტალიური ნეორეალიზმის ერთ-ერთი ფუძემდებელი იყო და გაჭირვებული მუშათა კლასის ყოველდღიურობას იკვლევდა, უფრო გვიანდელ პერიოდში კი იტალიური ბურჟუაზიის კრიზისზე ჰყვებოდა. რეჟისორის ყურადღების ცენტრში უნივერსალური, მუდმივად აქტუალური თემები იყო, ამიტომ მისი ფილმები დღესაც ისეთივე საინტერესოა, როგორც გადაღების პერიოდში.
მისი პირველი სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, აკვიატება 1943 წელს გამოვიდა. ამის შემდეგ კიდევ 13 ფილმი გადაიღო, რომლებიც მუდმივად კინოკრიტიკოსებისა და დაჯილდოებების ყურადღების ცენტრში იყო. ფიოდორ დოსტოევსკის მოკლე მოთხრობის მიხედვით გადაღებული ფილმი, თეთრი ღამეები, რომელიც 1957 წელს გამოვიდა, ვენეციის საერთაშორისო კინოფესტივალის ვერცხლის ლომით აღინიშნა, 1965 წლის ფილმი, სანდრა კი ოქროს ლომით დაჯილდოვდა. 1963 წელს გამოსული ყველა დროის ერთ-ერთი საუკეთესო ფილმი, ლეოპარდი კანის კინოფესტივალის მთავარი პრიზის მფლობელი გახდა. გარდა ამისა, მის ფილმოგრაფიაში გამორჩეულია 1960 წლის ფილმი, როკო და მისი ძმები, ასევე ალბერ კამიუსა და თომას მანის ნაწარმოებების ეკრანიზაციები, უცხო და სიკვდილი ვენეციაში.
ლეგენდარული არგენტინელი რეჟისორი, ახალი არგენტინული კინოს გამორჩეული შემოქმედი, თანამედროვეობის ერთ-ერთ საუკეთესო რეჟისორად მიჩნეული ლუკრეცია მარტელი უხვფილმიანი კარიერით არ გამოირჩევა. 2001 წლიდან დღემდე სულ 4 სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი გადაიღო, თუმცა ყველა მათგანს კრიტიკოსების მოწონება ხვდა წილად.
რეჟისორის სადებიუტო ფილმი 2001 წელს გამოსული ჭაობია, რომელიც ბერლინის საერთაშორისო კინოფესტივალზე ოქროს დათვის ნომინანტი გახდა. 2004 წლის ფილმი, წმინდა გოგო და 2008 წლის ფილმი, უთავო ქალი კანის კინოფესტივალზე მთავარ საკონკურსო პროგრამაში მოხვდა. რეჟისორის ამ დროისთვის ბოლო სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, 2017 წელს გამოსული ზამა, მაყურებელთა აზრით, ყველა დროის საუკეთესო არგენტინულ ფილმების შორის მე-19 ადგილს იკავებს (2022 წლის გამოკითხვა).
კანის კინოფესტივალის გრანპრის და ჟიურის პრიზის ორგზის მფლობელის, 52 წლის ტაილანდელი რეჟისორის სიზმარეულ ფილმებს ყველასგან გამოარჩევთ. ვირასეტაკულის თქმით, სიზმრების დღიურს აწარმოებს და მის ფილმებზე სიზმრის ლოგიკა თუ ალოგიკურობა ახდენს გავლენას, რაც მის ნამუშევრებშიც იგრძნობა. ქვიარ რეჟისორი მიიჩნევს, რომ სექსუალურ ორიენტაციას მნიშვნელობა არ აქვს და არც მის ხედვაზე აისახება, ის უბრალოდ ქმნის ფილმებს ყველასთვის, ვინც სიზმრებსა და მითებში დაემგზავრება.
პირველი სრულმეტრაჟიანი ფილმი 2000 წელს გადაიღო — ექსპერიმენტული დოკუმენტური ფილმი, ამოუცნობი ობიექტი შუადღისას. 2 წლის შემდეგ გამოსული პირველი სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმისთვის, ნეტარებით თქვენი, კანის კინოფესტივალზე ჯილდოც გადაეცა — განსაკუთრებული ხედვისთვის. მას შემდეგ კიდევ 10 სრულმეტრაჟიანი ფილმი გადაიღო. ორჯერ კანის კინოფესტივალის ჟიურის ჯილდოც მიიღო — 2004 წლის ქვიარ ფილმისთვის, ტროპიკული ავადობა და 2021 წელს გამოსული მემორიასთვის. 2010 წელს გრანპრის მფლობელი გახდა ფილმისთვის ძია ბუნმი, რომელსაც წარსული ცხოვრებების გახსენება შეუძლია. 2015 წელს კი იმავე დაჯილდოებაზე განსაკუთრებული ხედვისთვის კიდევ ერთხელ მიიღო ჯილდო, ფილმისთვის ბრწყინვალების სასაფლაო.
შანტალ აკერმანი ყველა დროის ერთ-ერთი ყველასგან გამორჩეული ბელგიელი რეჟისორია, რომლის ფემინისტური, ექსპერიმენტული ფილმები პირადი ცხოვრების პოლიტიკურ სარჩულს, ჰეტერონორმატული საზოგადოების მიერ ნაწარმოები გენდერული როლების წნეხსა და სიღრმეს იკვლევდა.
გაბედული, თავისი დროისთვის ერთ-ერთი ყველაზე თამამი რეჟისორის ფილმოგრაფია არაერთ გამორჩეულ ფილმს ითვლის. მისი პირველი სრულმეტრაჟიანი ფილმი, მე, შენ, ის [მამრობითი ნაცვალსახელი], ის [მდედრობითი ნაცვალსახელი] მარტოობის, იდენტობის, სხეულის, სექსუალური ძალმომრეობის კვლევაა, რომელშიც მთავარ როლს თავად რეჟისორი თამაშობს. ფილმი იმითაც არის გამორჩეული, რომ პირველი მეინსტრიმული კინონამუშევარი იყო, რომელშიც ლესბოსური სექსის გულახდილი სცენა ჩანდა. რეჟისორის მეორე, უკვე 1975 წლის სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, ჟან დილმანი, სანაპიროს 23, 1080 ბრიუსელი აქამდე თუ არ გინახავთ, იმ კინო გამოცდილების მოლოდინი უნდა გქონდეთ, რომელიც სრულიად ახალი იქნება. 3 საათზე მეტი ხნის განმავლობაში მაყურებელი ქვრივი დიასახლისის რუტინას უყურებს — არაფერი ხდება, გაღვიძება, საჭმლის მომზადება და სხვა საოჯახო საქმეები, მეზობლის ჩვილზე ზრუნვა, შუადღეობით სექს-მომხმარებლების მიღება, თინეიჯერ შვილთან, სრულიად ინერტულ, უუნარო ბიჭთან ურთიერთობა და კომუნიკაციის ფაქტობრივად არარსებობა გამაწამებლად მომაბეზრებელია. ჟანის მექანიკურ მოქმედებებში ნელ-ნელა იძირები და ფილმის ერთ მომენტში გამორჩენილი უმნიშვნელო რუტინული დეტალი მოულოდნელად გაცლის საყრდენს — იცი, რომ ქალის საათივით აწყობილ წესრიგს წყალი შეუდგა. ჟან დილმანი ალბათ ქალის უხილავ შრომაზე, დიასახლისების გამანადგურებელ რუტინაზე გადაღებული საუკეთესო ფილმია, რომელიც სოციალური დრამაც არის და შესანიშნავი კრიმინალური თრილერიც.
ჯონ უოტერსისა და ლეგენდარული დრეგ ქვინისა და მსახიობის, დივაინის არაერთგზის თანამშრომლობა საკულტო ქვიარ კინოს საუკეთესო ნამუშევრებს დაედო საფუძვლად. ჯონ უოტერსი გაბატონებულ, ხშირად მცდარ წარმოდგენებს კინოენის საშუალებით ეწინააღმდეგებოდა და ფოკუსს მიმართავდა მარგინალიზებული, ტრადიციული ამერიკული საზოგადოების მიღმა მყოფი ადამიანების გამოცდილებებისკენ. რადიკალური გამოხატვის ფორმებით უოტერსი ანგრევდა დამკვიდრებულ წარმოდგენებს. მეტიც, სასაცილოდ იგდებდა მათ. უოტერსისა და დივაინის თანამშრომლობა 70-80-იანი წლების პერიოდში იყო ყველაზე აქტიური და ამ პერიოდში არაერთი დაუვიწყარი პერსონაჟი და ფილმი შექმნეს.
უოტერსის თავდაპირველი ფილმები მოკლემეტრაჟიანი იყო, რასაც სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმები მოჰყვა. გამორჩეული იყო პირველივე სრულმეტრაჟიანი ფილმი, მონდო ტრაშო, რომლის პრემიერა 1969 წელს შედგა. 1970 წელს გამოვიდა მისი მეორე სრულმეტრაჟიანი ფილმი, კომედიური და საშინელებათა ჟანრის რამდენიმე მანიაკი. ამის შემდეგ უოტერსმა თრეშ ტრილოგიაზე დაიწყო მუშაობა: 1972 წელს საკულტო ფილმი, ვარდისფერი ფლამინგოები გადაიღო, 1974 წელს — ქალის პრობლემა, ხოლო 1977 წელს გამოვიდა სასოწარკვეთილი ცხოვრება. გარდა ამისა, გამორჩეულია 1981 წლის კომედიური ფილმი, პოლიესტერი და 1988 წლის — თმის სპრეი.
37 წლის ასაკში გარდაცვლილი რაინერ ვერნერ ფასბინდერი ნაყოფიერი ფილმოგრაფიით გამოირჩევა. გერმანული ახალი ტალღის უმთავრესმა რეჟისორმა 40-ზე მეტი სრულმეტრაჟიანი ფილმის გადაღება მოასწრო და მსოფლიო კინოს გამორჩეულ ხმად იქცა. ფასბინდერი მეორე ომის შემდგომ გერმანიას, იდენტობის კრიზისს, ადამიანურ ურთიერთობებსა და ემოციებს იკვლევდა.
ფასბინდერის ფილმოგრაფიაში გამორჩეულია რამდენიმე ქვიარ ფილმი: 1972 წელს გამოსული პეტრა ვონ კანტის ცხარე ცრემლები — ურთიერთობაში ძალაუფლებისა და მანიპულაციის ვიზუალურად გამორჩეული კვლევა, 1975 წლის ფილმი, ფოქსი და მისი მეგობრები — ფულის, ძალაუფლებისა და ურთიერთობების შესახებ გადაღებული ნამუშევარი და ჟან ჟენეს ნაწარმოების მიხედვით გადაღებული ქვირელ, 1982 წლის ფილმი, რომელიც მასკულინობის, ძალადობისა და სექსუალობის თემებს იკვლევს.
მალაიზიელ-ტაივანელი შემოქმედი, ნელი კინოს ერთ-ერთი საუკეთესო ავტორი, ცაი მინ-ლიანი ჩვენი დროის ერთ-ერთი საუკეთესო რეჟისორია, რომელსაც ამ დროისთვის 11 სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი აქვს გადაღებული. ცაი მინ-ლიანი უკიდურეს გაჭირვებაში მყოფი ადამიანების გამოცდილებებზე, ადამიანურ მარტოობაზე, ურთიერთობების შეუძლებლობაზე, ურბანული გარემოსა და იზოლირების თემებზე ჰყვება და ამას გამორჩეული თხრობით ახერხებს.
პირველი სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, ნეონის ღმერთის ამბოხებულები ახალგაზრდა ბიჭის თავგადასავალს გვიყვება, რომელიც სახლს ტოვებს და ტაივანის ქუჩებში დაეხეტება. ვენეციის კინოფესტივალის ოქროს ლომით აღინიშნა მისი მომდევნო ფილმი, გაუმარჯოს სიყვარულს, რომელიც ადამიანების სრულ იზოლირებაზე, კომუნიკაციისა და ურთიერთობების შეუძლებლობაზე მოგვითხრობს. გამორჩეულია რეჟისორის 2003 წლის ფილმი, მშვიდობით, დრეგონ ინ, რომლის სიუჟეტი იმ კინოთეატრში ვითარდება, რომელიც ბოლო კინოჩვენების შემდეგ უნდა დაიხუროს. ისევ მარტოობის თემას უტრიალებს რეჟისორის 2006 წლის ფილმი, არ მინდა მარტო ძილი. იზოლირების, მარტოსულობის თემას ასახავს რეჟისორის ამ დროისთვის ბოლო ფილმიც — 2020 წელს გამოსული წლები.
მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი რეჟისორი, გამორჩეული ხედვის მქონე არტისტი, სერგო ფარაჯანოვი ეთნიკურად სომეხი რეჟისორი იყო, რომელიც საქართველოში დაიბადა და ცხოვრების დიდი ნაწილი უკრაინაში გაატარა. ფარაჯანოვი ამბობდა, რომ სწორედ ეს სამი ქვეყანა იყო მისი სამშობლო. სომხური, უკრაინული და ქართული ფოლკლორის, კულტურის გავლენა მის შემოქმედებაშიც აისახა. რეჟისორის მთავარი მუზა ლეგენდარული ქართველი მსახიობი, სოფიკო ჭიაურელი იყო. რეჟისორი საბჭოთა სისტემის თავდასხმის სამიზნე ხშირად გამხდარა და რამდენჯერმე პატიმრობაში და შრომით ბანაკშიც მოხვდა. მათ შორის, 1973 წელს ჰომოსექსუალობის ბრალდებით 4 წლით დააკავეს.
ფარაჯანოვის პირველი გამორჩეული ნამუშევარი 1965 წელს გამოსული დავიწყებული წინაპრების ლანდები იყო, რომელიც უკრაინული კინოპროდუქციაა. კიდევ ერთი გამორჩეული ფილმი, საყოველთაოდ ცნობილი ბროწეულის ფერი სომეხი პოეტის, საიათნოვას პოეტური ბიოგრაფიაა, რომელიც გამორჩეული ვიზუალური ხერხებისა და თხრობის გამო ყველა დროის საუკეთესო ფილმებს შორის სახელდება. არანაკლებ მნიშვნელოვანია 1985 წლის ფილმი, ქართული ხალხური ამბის რეჟისორისეული ვერსია, ლეგენდა სურამის ციხისა, რომელშიც მთავარ როლს დოდო აბაშიძე ასრულებს. ფარაჯანოვის ბოლო დასრულებული პროექტი 1988 წლის ფილმი, აშიკ-ქერიბი იყო, რომლის შთაგონების წყაროდ აზერბაიჯანული კულტურა იქცა.
დეკემბრის დასაწყისში, მოლდოვის დედაქალაქ კიშინიოვში ქვიარ კინოფესტივალი, ქვიარ ხმები გაიმართა. ფესტივალის პროგრამა, ღონისძიების ფარგლებში შექმნილი ფილმებისა საერთაშორისო სრულმეტრაჟიანი ფილმების ჩვენებებს, ქვიარ ხელოვნების პრეზენტაციასა და მუსიკალურ ნაწილს მოიცავდა.
5 საუკეთესო ფილმი მოლდოვის საერთაშორისო კინოფესტივალიდან Queer Voices
ამასთან, ქვიარ ხმების განსაკუთრებული ნაწილი საერთაშორისო მოკლემეტრაჟიანი ფილმების პროგრამა იყო, რომელიც 23:00 საათიდან, მუსიკალური ღონისძიებების პარალელურად იმართებოდა და ამიტომ, სულ რამდენიმე ადამიანი თუ ესწრებოდა ხოლმე. არადა, სწორედ ამ მოკლემეტრაჟიანმა ფილმებმა დაიტია ფესტივალის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი სათქმელი – მსოფლიოს ირგვლივ, არაერთ ქვეყანაში ქვიარ ადამიანების თავსგადამხდარი ამბები გვაერთიანებს, ერთმანეთის გასაჭირს გვაზიარებს და გვიჩვენებს პროგრესის გზას, რომელსაც ნელა, მაგრამ მაინც გავდივართ.
სტატიაში მოლდოვის კინოფესტივალზე ნანახ ექვს მოკლემეტრაჟიან ფილმს გაგიზიარებთ, რომლებიც ლგბტქი გამოცდილებების საერთაშორისო ნაკრებია.
კოლუმბიელი რეჟისორის, მონიკა ტაბოადა-ტაპიას მოკლემეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი მკვიდრი მოსახლეობით დასახლებულ ადგილობრივ სოფელში მცხოვრები ტრანსგენდერი ქალის ამბავს გვიყვება.
მიუხედავად იმისა, რომ ისტორიული კონტექსტის გათვალისწინებით, ადამიანის ორბუნებოვნება [ქართულ ენაში გამოიყენებენ შესატყვის “ორი სულის მქონესაც”] ადამიანებისთვის ჩვეული იყო. თანამედროვე სამყაროში ტრანსგენდერი ქალი მარტოსული, ყველასგან გარიყული და იზოლირებულია.
ფილმის მთავარი პერსონაჟის მიერ გაჟღერებული ფრაზა: “მხოლოდ სიყვარული გამაჩნია” მნახველის გონებაში დიდხანს დარჩება. თანაც, იმის ფონზე, რომ ადგილობრივი კაცები ტრანსგენდერი ქალის ყოველდღიურობის სატანჯველად ქცევისთვის არაფერს ერიდებიან — ელექტროენერგიის მიწოდებას უწყვეტენ, მის სახლს წვავენ, ცდილობენ, ადამიანს, რომელსაც მშვიდად ცხოვრების გარდა არაფერი უნდა, მუდმივად აგრძნობინონ, რომ მას არათუ სიყვარულის, არამედ პირადი სივრცის ღირსადაც კი არ მიიჩნევენ.
არუნ ფულარას მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი მოხუცი ინდოელი ქალის დაბადების დღეზე გვეპატიჟება. რენუკა, რომელმაც მთელი ცხოვრება კაცს შესწირა და სიბერის ჟამს ქალის სიყვარულმა ცხოვრების სიყვარული დაუბრუნა, ცდილობს, რომ ოჯახთან ერთად დაბადების დღის წვეულების გატარებას თავი აარიდოს და ახალნაპოვნი ბედნიერებით დატკბეს. რენუკას ამბავი ტყუილში, შიშში, ოჯახურ პასუხისმგებლობებში გაფლანგული ცხოვრებისთვის ბოლო სიხარულის გამოძალვის მცდელობაა.
“ვინ იცის, რა დრო დამრჩა, ცოდვები უნდა გამოვისყიდო“, — ეუბნება შვილს მოხუცი ქალი, რომელიც დაბადების დღის საყვარელ ქალთან ერთად გასატარებლად რელიგიურ რიტუალში მონაწილეობას ასახელებს. ამ ისტორიაში კი ცოდვა მხოლოდ ისაა, რომ ლესბოსელმა ქალმა მთელი ცხოვრება სხვების წარმოდგენებს შესწირა.
დანია ბედერის ლიბანური მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი ახალგაზრდა გეი კაცის ამბავს გვიყვება, რომელიც სიცოცხლისთვის საშიშ სამუშაო პირობებში მშენებლობაზე მუშაობს და საკუთარი მისწრაფებების, სურვილების ძალით ახერხებს, რომ შიშისმომგვრელ გარემოს გაუმკლავდეს.
ფილმის ყველაზე შთამბეჭდავი სცენა ამწეზე აცოცებაა — ჩავარდნის რისკი დიდია, წონასწორობის შენარჩუნება რთული და როცა მუშა სიმაღლეზე აღწევას ახერხებს, შვებისგან, დაგროვილი სტრესისგან ჰაერს ღრმად ხაპავს, ხელში საოპერო მომღერლის ფოტოს იღებს და წარმოსახვის ძალით დრეგ შემსრულებლად გარდაიქმნება, რომელიც წითელი კაბით, ამწეზე დაკიდებული ჰაერში დანარნარებს. აღარც შიშია, აღარც სტრესი და მძიმე სამუშაო, მხოლოდ წარმოსახვა, რომელიც ჩვენი სურვილების გზაზე გვატარებს.
ესპანელი რეჟისორის, მარკ ვილალტას მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი საშუალო ასაკის ტრანსგენდერი ქალის შესახებ გვიყვება, რომელიც სოციალურ შფოთვას, რეალურ შიშებს და თავდაჯერების არქონას უმკლავდება და ტრანზიციის შემდეგ პირველად გადის გარეთ.
რამდენად დამზაფვრელი შეიძლება იყოს, როცა გინდა, იმ საზოგადოებას, რომელიც შენ მიმართ ზიზღით არის სავსე, შენი რეალური თავი გააცნო, როგორ უნდა გაუმკლავდე სხვების წარმოდგენებს, რომლებიც შენი რეალობის ნაწილი არაა, როგორ შეიძლება დაიწყო ცხოვრება თვითაღმოჩენების გზის გავლის შემდეგ და არ გაგტეხოს ზეწოლამ, რომელიც ტრანსფობიური გარემოსგან არის ნაკარნახევი — ეს შესანიშნავი მოკლემეტრაჟიანი ფილმი სწორედ ამ საკითხებზე აფიქრებს მნახველს.
სვიტლანა შიმკოსა და გალინა იარმანოვას არქივში მოძიებული კადრებით აწყობილი მოკლემეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი საბჭოთა დროის უკრაინაში მცხოვრები ქვიარ ქალების ისტორიებს გვიყვება.
ჰეტერო ოჯახების მზერის, მჩაგვრელი სისტემის გვერდის ავლითა და ნათესავების წარმოდგენების დაცინვით (“უბრალოდ ჰგონიათ, რომ ერთ ბინას ვქირაობთ, 10 წელია”) პირადი ბედნიერების ძიება და სიყვარულის დევნა მაშინ, როცა ქვიარ ურთიერთობა უხილავი, მეტიც, ადამიანის თავისუფლებისა და სიცოცხლისთვის საშიში იყო, გვიჩვენებს, როგორ შეიძლება ადამიანის პირადი ცხოვრება სისტემის წინააღმდეგ გადადგმულ რადიკალურ ნაბიჯად იქცეს.
ცალკე აღნიშვნას იმსახურებს არქივში დაცული გადღაბნილი, შავ-თეთრი კადრების გამოყენებით მიღწეული ეფექტი, რომელიც გაცრეცილ, საზოგადოების მზერისგან ლამის გამქრალ ადამიანებს გვაცნობს, რომლებიც ყველაფრის მიუხედავად ბედნიერები არიან.
ბრაზილიელი რეჟისორის, ერიკა ზაჰმეს მოკლემეტრაჟიანი ფილმი 50 წლის ლესბოსელი ქალის ამბავს გვიყვება, რომელიც მოწყენილობისგან თავის დასაღწევად ლესბოსურ ბარში მიდის და ახალგაზრდა ქვიარ გოგოებს გაიცნობს. საშუალო ასაკის მოტოციკლისტი ქალი შაბათ-კვირას გოგოებთან ერთად ატარებს, მათი თვითაღმოჩენების, გამოცდილებების ამბებს ისმენს და საკუთარი თუ სხვა ქვიარ ადამიანების წარსულის ისტორიებზე თვალის გადავლებით იკვეთება პროგრესი, რომელიც უფლებრივი მდგომარეობის გაუმჯობესების გზაზე მიიღწა.
ახალგაზრდა გოგოების უნარი, რომ საკუთარი სექსუალობა მიიღონ, მონოგამიურ ჩარჩოებს გასცდნენ და ცხოვრებით დატკბნენ, აცდენაშია იმ ადამიანების გამოცდილებასთან, რომელთაც მეტად მჩაგვრელ, არათანასწორ გარემოში მოუწიათ გაზრდა. ფილმი პატივის მიგებაა იმ ქვიარ ადამიანებისთვის, რომელთა ბრძოლა, ცხოვრებისეული მაგალითები, გასაიდუმლოებული სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის გამო დაკარგული ახალგაზრდობა, პროგრესის მიღწევის ქვაკუთხედად იქცა.
კინოფესტივალზე ნანახი ეს მოკლემეტრაჟიანი ფილმები კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რომ მიუხედავად იმისა, როგორია სხვადასხვა ქვეყნის გამოცდილება და მიღწეული პროგრესი, ჯერ კიდევ მძლავრია შფოთვა, რომლის გავლაც ქვიარებს ქუჩაში გამოსვლისას, მიწისქვეშა გადასასვლელების გამოყენებისას, ხალხმრავალ სივრცეებში მოხვედრისას, ყველაზე ტრივიალური, რუტინული საქმიანობის შესრულებისას გვიწევს.
ზოგ ქვეყანაში კი მდგომარეობა ჯერ კიდევ ადამიანის სიცოცხლისთვის საშიშია. თუმცა, მაინც არსებობს იმედი, სიღარიბის, იზოლირების, ჩვენი გამოცდილებების დამცრობის მიუხედავად – ცხოვრებისთვის ბედნიერი დაბადების დღის მოპარვა, საყვარელი მუსიკით ნეტარების განცდა, ცარიელ ქუჩებში ხეტიალი თუ ჩვენივე წარმოსახვის კუნჭულებში მიმალული თავგადასავლების ამოქექვა, სანამ შეგვიძლია. სანამ ჩვენივე ამბების მოყოლის გამბედაობა გვაქვს, ჩვენი კოლექტიური თუ ინდივიდუალური ამბები არ დაიკარგება და ერთ დღეს დღის სინათლეს მაინც ნახავს გამოცდილებები, რომელთა მოსმენა არავის სურდა.
1-4 დეკემბერს, მოლდოვის დედაქალაქ კიშინიოვში ყოველწლიური ქვიარ კინოფესტივალი, Queer Voices (ქვიარ ხმები) მეხუთედ გაიმართა, რომელსაც ქვიარის წარმომადგენლებიც დაესწრნენ. კინოფესტივალი (თუ, რა თქმა უნდა, უბრალოდ ასე შეიძლება ეწოდოს მრავალმხრივი აქტივობებით დახუნძლულ ფესტივალს) ძირითადად დოკუმენტურ ფილმებზეა ორიენტირებული და მოლდოველი თუ მსოფლიოს სხვა მრავალ ქვეყანაში მცხოვრები ლგბტქია+ ადამიანების ხმებს აჟღერებს. რაც მთავარია, ფესტივალი ადგილობრივ თემის წევრებს შთაგონებასა და გამოცდილებას აძლევს, რომ საკუთარი ამბის მთხრობელებად თვითონ იქცნენ.
„კინოს ადამიანების შთაგონება შეუძლია. ეკრანს აქვს ეს გამორჩეული ძალა, ადამიანს იმ მოგზაურობისკენ მიუძღვის, რომელიც მრავალ ჭეშმარიტებას გვასწავლის. საშუალებას გვაძლევს, სხვის გამოცდილებაში არეკლილ ჩვენს ფიქრებს დავაკვირდეთ. ამიტომ, მჯერა, რომ კინოს აქვს ძალა, მათ შორის, ქვიარ უფლებების გაუმჯობესების თვალსაზრისით“, — ამბობს მაქსიმ კარლანი, მოლდოველ-ბერძენი რეჟისორი, სცენარისტი და აქტივისტი, რომელმაც შვედური ინსტიტუტის მხარდაჭერით პირველი და ერთადერთი მოლდოვური ქვიარ ფესტივალი, ქვიარ ხმები 5 წლის წინ წამოიწყო.
ამ სტატიაში თქვენც გაგიზიარებთ იდეას, რომელიც დეკემბრის თოვლიან კიშინიოვში შესანიშნავ ქვიარ ფესტივალზე (შემთხვევით) მოხვედრილს ამეკვიატა და დღემდე თავს არ მანებებს — ყველას გვაქვს ამბავი, რომელიც მოყოლად ღირს და მას ჩვენზე უკეთ ვერავინ მოჰყვება. ამასთან, ვეცდები დაწვრილებით გიამბოთ ფესტივალის დაფუძნების იდეასა და პროგრამაზე, რომელიც კიდევ დიდხანს მემახსოვრება.
„ქვიარ კინოფესტივალის იდეა დოკუმენტური ფილმების ფესტივალის, Moldox-ის ორგანიზებით დაიწყო, რომელიც სოციალურ ცვლილებებს ისახავს მიზნად. ფესტივალის ფარგლებში, სამხრეთ მოლდოვაში მდებარე ჩემს მშობლიურ პატარა ქალაქში ლგბტქი ფილმის ჩვენება გადავწყვიტეთ, რაც მარტივი არ ყოფილა. არ ვიცოდით, როგორი რეაქცია ექნებოდა ხალხს, თუმცა ეს ჩემთვის მნიშვნელოვანი იყო, რადგან მეც გეი ვარ და ხალხის ყურადღების ლგბტქი საკითხებისკენ მიმართვა მინდოდა. მიუხედავად ამისა, გარკვეული შიში მქონდა. მოკლემეტრაჟიანი ფილმის ჩვენება გავმართეთ და კონსერვატიულმა საზოგადოებამ ეს ფაქტი კარგად მიიღო, მეტიც, გამოხმაურება შესანიშნავი იყო — არავის დაუტოვებია დარბაზი, არავის გაუპროტესტებია. ამიტომ, ვიფიქრეთ, რატომ არ გვაქვს სრულფასოვანი ქვიარ კინოფესტივალი კიშინიოვში? რატომაც არა?!“, — აღნიშნავს მაქსიმი.
მისი თქმით, ფესტივალის პირველ წელს ახალი, მისთვის უცნობი სახეების ხილვას, ფართო აუდიტორიის დაინტერესებას არ ელოდა, თუმცა პირველ ფესტივალს უამრავი ადამიანი დაესწრო, რომელიც იქამდე ლგბტქი უფლებადაცვით ღონისძიებებში აქტიურად არ მონაწილეობდა.
“მათ ფილმების ნახვა უნდოდათ, თემის მხარდაჭერის სურვილი და ჩართულობისთვის მზაობა ჰქონდათ. მას შემდეგ ფესტივალი უფრო და უფრო იზრდება და ძლიერდება”.
ფესტივალი, რომელიც ყოველწლიურად ზამთრის პერიოდშია, გაყინულ, გაურემონტებელ ისტორიულ ნაგებობაში, Muzeul Zemstvei-ში იმართება, რაც თავდაპირველად დისკომფორტსაც კი გაგრძნობინებს, მაგრამ მალევე ხვდები, რომ თემის წევრები, ორგანიზატორები, ყველა ადამიანი, რომელიც ამ სივრცის ერთგულია, ფესტივალს ერთად ქმნის. როგორც მაქსიმმა მოგვიანებით სიტყვებითაც დამიდასტურა, „გამოწვევების მიუხედავად და იქნებ სწორედ ამის გამოც, ღონისძიება ყველა სხვა გამოცდილებისგან გამორჩეულია და მეტიც, ერთგვარად ხელშემწყობიც კი“.
თითოეული ადამიანის ერთობლივი ძალისხმევით იქმნება გამოცდილება, რომელსაც ვერაფერს შეადარებ. ცხადად ჩანს, ხედავ კავშირებს, მეგობრობას, რომელიც თემის წევრებს შორის არსებობს და ისიც ზუსტად იცი, რომ ამ ერთიანობის გამო, გამორიცხულია, ფესტივალმა წარმატებით არ ჩაიაროს.
მცირე ხანია, რაც ქვიარ ხმებს კიდევ ერთი სიახლე, ქვიარ კაფე შეემატა, რომელიც იმავე შენობაში მდებარეობს და კვირაში სამი დღე მუშაობს. ადგილობრივი თემის წევრების თქმით, ეს ერთადერთი ლგბტქი გასართობი სივრცეა კიშინიოვში.
„ქვიარ კაფეს გახსნა ქვიარ ხმების დამსახურებაა. წინა წელს კაფეს სივრცე უბრალოდ მოსასვენებელი ადგილი იყო, სადაც ფილმის ჩვენებებს შორის შუალედებში დალევა და განტვირთვა შეგვეძლო. ფესტივალი ზამთარშია, შენობაში ცივა და ფილმიდან ფილმამდე ხალხის შენარჩუნება პრობლემა იყო. ვიფიქრეთ, რომ მსგავსი სივრცე დაგვემატებინა, რამაც თემის გაძლიერებას, სოციალიზაციას ხელი შეუწყო, ამიტომ ფესტივალის ფარგლებში მოწყობილმა სივრცემ არსებობა განაგრძო და ხალხის დაახლოებას ხელი შეუწყო“, — აღნიშნავს მაქსიმი.
ქვიარ ხმების ერთ-ერთი მთავარი კომპონენტი საერთაშორისო და ადგილობრივი ფილმების ჩვენებებია. თუმცა, ფესტივალის მთავარი მიმართულება მაინც სამუშაო შეხვედრებია, რომლის მონაწილეები ფილმების იდეებს და მოკლე ვიდეო მონახაზს წარადგენენ და იმედისმომცემი პროექტების ავტორებს მომდევნო ფესტივალისთვის სრულმეტრაჟიანი ნამუშევრების მომზადება შეუძლიათ. ამ პროცესში კი აქტიურად არიან ჩართული ქვიარ ხმების გუნდის პროფესიონალი წევრები, რომლებიც საკუთარ გამოცდილებას დამწყებ რეჟისორებს უზიარებენ.
„ხმა უნდა ამოვიღოთ და მოვყვეთ ჩვენი ამბები. სხვა ვის ადარდებს ჩემი ამბავი, თუ არა — მე“
აღარც კი მახსოვს, ფესტივალის პროგრამაში ჩართულ რომელ ფილმში მოვისმინე ეს ფრაზა, რომელიც ტელეფონის ნოუთებში ჩავინიშნე, მაგრამ ეს ნაკლებად მნიშვნელოვანია. მთავარი ისაა, რომ ქვიარ ხმები სწორედ ამ იდეის ირგვლივ ვითარდება და მიზნად ისახავს თემის წევრების გაძლიერებას, მათი გამოცდილებების, სათქმელის მოყოლას, საავტორო დოკუმენტური კინოს კეთების სურვილის მხარდაჭერასა და გამოცდილების გაზიარებას, რათა საბოლოო შედეგი კონცეპტუალურად გამართული და აუდიტორიისთვის საინტერესო გამოვიდეს, დამწყებ შემოქმედებს კი შესაძლებლობა მისცეს, რომ პროფესიულად კიდევ უფრო განვითარდნენ და კინოინდუსტრიაში თუ აქტივიზმში თავის დამკვიდრება შეძლონ.
ყოველი ფესტივალის მიმდინარეობისას, დაინტერესებულ ადამიანებს საკუთარი ფილმის იდეის წარდგენა, სამუშაო შეხვედრების შედეგად თემების დამუშავება და 5-დღიან პერიოდში მცირე ვიდეო სინოფსისის მომზადება შეუძლიათ, რომლებსაც ფესტივალის დასკვნით დღეს აუდიტორიას წარუდგენენ. იმედისმომცემ პროექტს სპეციალური ჟიური ასახელებს და ინდუსტრიის გამოცდილ ადამიანებთან ერთად სრულმეტრაჟიან პროექტზე მუშაობის პროცესი იწყება. ყველა ადამიანს თანაბრად აქვს შანსი, რომ საკუთარი ხმა გააჟღეროს და ფილმის სცენარისა და გადაღების პროცესში ჩაერთოს, რომლის პრეზენტაცია ისევ ფესტივალის მიმდინარეობისას, მომდევნო წელს შედგება.
როცა ქვიარ ფესტივალი თუ ლგბტქი ორგანიზაცია თვითონ არის თანასწორობის იდეის მხარდამჭერი და მიზნად ისახავს უფლებრივი მდგომარეობისა და ხილვადობის გაუმჯობესებას ამასთან, ცდილობს, რომ ლგბტქი ადამიანები პასიური როლიდან გამოიყვანოს, მათ გაძლიერებაზე იზრუნოს, პროფესიული განვითარების შესაძლებლობება მისცეს და მაქსიმალური გააკეთოს, რომ ადამიანებმა მათივე გამოცდილება აქციონ პროგრესისკენ გადადგმულ ნაბიჯად. ასე ვთქვათ, ცდილობს, შექმნას გარემო, რომელიც ადამიანების ყურადღებას მოქმედებისკენ, გამოწვევებზე დაფიქრებისკენ მიმართავს, პროგრესის მიღწევა ბევრად მარტივდება. ქვიარ ხმებს სწორედ აღნიშნული ღირებულებები გამოარჩევს.
2022 წლის ფესტივალზე შედგა 2020 წლის სამუშაო შეხვედრების გამარჯვებული იდეის მიხედვით გადაღებული ფილმის, Happy Land-ის პრემიერა, რომელიც სამი ქალი რეჟისორის: ვასილუტა ვასილაჩეს, ელენა კულიკისა და ტომა პანის დოკუმენტური ნამუშევარია. Happy Land ერთ მთავარ კითხვაზე პასუხს იკვლევს — რა არის ბედნიერება და იმსახურებს თუ არა ყველა? ფილმის მსვლელობისას კიშინიოვის ლგბტქი თემს ვეცნობით, ქვიარ მეგობრულ ადგილებს ვსტუმრობთ და ამ სივრცეებში დანახული ურთიერთსიყვარულის, პატივისცემის, ოჯახური, მეგობრული თუ ადამიანური ბედნიერების ამბებს ვიგებთ, რომლის საპირწონედ ქუჩის გამოკითხვის სცენებს ვხედავთ, რომელთა ნაწილში სამწუხარო შერჩევითი დამოკიდებულება მჟღავნდება — “ბედნიერებას იმსახურებს ყველა, თუმცა ქვიარ ადამიანები ნაკლებად“.
წლევანდელი ფესტივალის კიდევ ერთი ფილმი, რომელიც ასევე 2020 წლის სამუშაო შეხვედრების შედეგად დამუშავდა, არის Between Two Worlds, რომელიც ახალგაზრდა ქვიარ ადამიანის, დოის ისტორიას გვიყვება. დოი ცდილობს, საკუთარი თავი ბინარულობის ჩარჩოს მიღმა დაინახოს და სოციალური წნეხისა და მენტალური ჯანმრთელობის გამოწვევების მიუხედავად, თვითგამორკვევის, საკუთარი თავის შეყვარებისა და ტრანზიციის ემოციურად დამღლელ გზაზე შემართება არ დაკარგოს. ფილმის რეჟისორები თვითონ დოი-რომანტა დოჩიტანი და ანა გურდიში არიან, რომლებმაც მნახველების ყურადღება სექსუალობისა და გენდერული იდენტობის მიღების ინდივიდუალური გამოცდილების გააზრებისკენ მიმართეს, რომელიც, დარწმუნებული ვარ, თემის არაერთი წევრის ამბავთან იქნება თანაზიარი.
2021 წლის ფესტივალის სამუშაო შეხვედრების ფარგლებში დამუშავებული კიდევ ერთი ფილმის, Queerky Town-ის სამუშაო ვერსიის პრემიერაც წლევანდელ ფესტივალზე შედგა. რეჟისორი კრისტიან დოროფტეი კიშინიოვის მცხოვრებლების გამოკითხვის, იუმორის განვითარების გზის გააზრებისა და აბსურდული, სახუმარო ჩანართების საშუალებით ყოველდღიური ცხოვრების ხუმრობანარევ სარჩულს იკვლევს. დოროფტეი ცდილობს, იუმორი ჰეტერონორმატიული აღქმის მიღმა დაინახოს და მკითხველი ქვიარ ქალაქის ქუჩებში ამოგზაუროს.
2022 წლის ფესტივალის სამუშაო შეხვედრების გამარჯვებული სტელა როქსანას, დამწყები ტრანსგენდერი რეჟისორის იდეა გახდა, რომელმაც საკუთარი იდენტობის მიღების, ოჯახის წევრებთან ურთიერთობისა და ტრანზიციის თანმდევი გამოწვევების მოყოლა განიზრახა. როქსანას მიერ შექმნილი სრულმეტრაჟიანი ფილმის პრემიერა, სავარაუდოდ, მომდევნო წლის ფესტივალზე შედგება.
ქვიარ ხმების ერთ-ერთი უმთავრესი მიზანი ადგილობრივი ლგბტქი სცენის განვითარების ხელშეწყობაა, ამიტომ ღონისძიების ორგანიზატორები ყოველი ფესტივალის განმავლობაში გეგმავენ სხვადასხვა კულტურულ და სასწავლო აქტივობას, რომელიც თემის წევრების დაინტერესებას შეუწყობს ხელს. ასეთი იყო, მაგალითად, ვოგის გაკვეთილები, რომელიც 2021 წლის ფესტივალზე ჩატარდა.
მაქსიმის თქმით, უნდათ, რომ „ადგილობრივებში დაინტერესების მარცვალი გააღვივონ”, რათა ფესტივალის დასრულების შემდეგ ადამიანებს სურვილი და მონდომება გაუჩნდეთ, რომ ქვიარ ხელოვნებაში უკეთ გაერკვნენ და თვითონაც იქცნენ პერფორმერებად.
2022 წლის ქვიარ ხმების ფარგლებში სამი სხვადასხვა აქტივობა დაიგეგმა — დრეგ შოუ, ბალრუმი და პერფრომატიული პოეზიის საღამო.
მოლდოვას ადგილობრივი დრეგ სცენა განვითარების ადრეულ ეტაპზეა და მხოლოდ ერთეულ დრეგ არტისტს თუ ნახავთ. ამიტომ, დრეგ შემსრულებლები საბერძნეთიდან ჩამოიყვანეს. მათ ფესტივალის სტუმრებს შოუ წარუდგინეს, დრეგ ხელოვნებას აზიარეს, საკუთარი დრეგ სახლები გააცნეს და ამ გზით ადგილობრივებს დრეგ სცენის მუშაობის სპეციფიკა წარუდგინეს.
ფესტივალის ერთ-ერთი მთავარი ღონისძიება ბალრუმი იყო, რომლის ჟიურის წევრები და წამყვანი ასევე არ იყვნენ ადგილობრივები. სამი სხვადასხვა ქვიარ სახლის წარმომადგენლებმა დამსწრეებს ბალრუმის ისტორია და სპეციფიკა გააცნეს. ბალრუმებისთვის დამახასიათებელ სხვადასხვა კატეგორიებში ადგილობრივებმა მიიღეს მონაწილეობა.
ყველაზე დიდი სიახლე, რომელიც ფესტივალის განმავლობაში ვნახეთ, ბერლინური ქვიარ სახელოვნებო ჯგუფების, “Queerdos” პერფორმანსი იყო — ერთგვარი მცდელობა, ეკვლიათ, რა ადგილი აქვს ქვიარ სხეულსა და იდენტობას საჯარო სივრცეში, როგორია ჩაგვრის ისტორია და როგორია ბრძოლა ხილვადობისთვის რელიგიური, სოციალური, ეკონომიკური თუ პოლიტიკური ჩაგვრის პირობებში.
ბერლინიდან ჩამოსულმა შემსრულებლებმა პერფორმანსისას აითვისეს კიშინიოვის ქუჩები, კაფეები, სასწავლო სივრცეები და პოეტური მანიფესტები გააჟღერეს. პერფორმერებთან ერთად მოვიარეთ ქუჩები, სხვადასხვა ლოკაციაზე მათ სათქმელს მოვუსმინეთ, ჩვენც ვიქეცით პერფორმანსის ნაწილად და ბოლოს აუდიო-ვიზუალური პერფორმანსის გზით მიმღებლობისა და, ზოგ შემთხვევაში, უხილავი ჩაგვრების შესახებ მოყოლილი ამბების შემსწრე გავხდით.
ქვიარ კინოფესტივალის უმნიშვნელოვანესი ნაწილი, რა თქმა უნდა, საერთაშორისო ფილმების ჩვენებაც იყო. ფესტივალის პროგრამა სამხრეთ ამერიკულ, აზიურ თუ ევროპულ ფილმებს აერთიანებდა, რომლების შესახებ ქვიარის ამ სტატიაში შეგიძლიათ წაიკითხოთ. გარდა ამისა, ყველა საფესტივალო დღე ითვალისწინებდა მოკლემეტრაჟიანი მხატვრული და დოკუმენტური ფილმების ჩვენებებს, რომლებიც საერთაშორისო გამოცდილების გაზიარებას ისახავდა მიზნად. ფესტივალის ამ ნაწილზე ცალკე სტატიაში შეძლებთ წაკითხვას.
მიუხედავად იმისა, რომ როგორც მაქსიმმაც აღნიშნა, მოლდოვამ ლგბტქი უფლებების გაუმჯობესების გზაზე გარკვეული პროგრესის გზა უკვე გაიარა, ჯერ კიდევ პრობლემაა „საზოგადოების მხრიდან მიმღებლობის თვალსაზრისით. დაბალია ხელოვნებაში ქვიარ რეპრეზენტაცია. ჩვენ, ფაქტობრივად, არ ვარსებობთ ზოგადი სოციუმისთვის და აგრესიული თავდასხმების სიმცირის მიუხედავად, ოჯახების, სასწავლო სივრცეების, გარემოს იმგვარად ადაპტაცია, რომ ქვიარ ადამიანები გარიყულად არ გრძნობდნენ თავს, ჯერ კიდევ პრობლემაა“. ამიტომ, ფესტივალი ახლა არანაკლებ საჭიროა, თუ უფრო მეტადაც არა.
„ჩვენ ძლიერი თემი ვართ და არ ვგულისხმობ მხოლოდ ლგბტქი თემს. გვინდა, უფრო მეტი ადამიანი გავაერთიანოთ. დიდი იმედი გვაქვს, თუნდაც ეს სივრცე, სადაც ახლა შევიკრიბეთ, ასე ვთქვათ, მეინსტრიმული თავშეყრის ადგილი გახდება და სხვადასხვა სოციალურ ჯგუფს შორის დიალოგს შევუწყობთ ხელს, შევქმნით მოცემულობას, რომელშიც ყველა ადამიანი მიღებულად იგრძნობს თავს. ამასთან, გვინდა, მოლდოვური ქვიარ კულტურა ქვეყნის საზღვრებს მიღმაც გავრცელდეს“, — აღნიშნავს მაქსიმი ფესტივალის შორსმიმავალ მიზნებთან დაკავშირებით.
მაქსიმმა ისიც გამიზიარა, რომ ისურვებდა რეგიონის, მოლდოვის მსგავსი გამოცდილების მქონე ქვეყნების პროცესში მეტად ჩართვას, საერთო გამოცდილებების გაზიარების გზით მხარდამჭერი სისტემის შექმნას და სხვადასხვა ქვეყნის, მათ შორის, ქართული კულტურის უკეთ გაცნობას, რათა დავინახოთ, რა არის საჭირო იმისთვის, რომ რეგიონში გარემოს უკეთესობისკენ გარდაქმნა შევძლოთ.
ფესტივალის დასრულების შემდეგ კიშინიოვში კიდევ ერთი დღით დავრჩით, კიდევ ერთხელ დავათვალიერეთ იმ ქალაქის ქუჩები, რომელიც თითქოს დროში გაიყინა — ქალაქის ცენტრშიც კი შეხვდებით შენობების ნანგრევებს, რომელთა გვერდით შუშის ახალ, მახინჯ შენობებს თუ ევროპული ქვეყნებისთვის სახასიათო არქიტექტურის ძეგლებს ნახავთ. აქ სხვადასხვა დრო, განსხვავებული ისტორიისა და ღირებულების მქონე ძეგლები თანაარსებობენ, თუმცა ზედაპირზე ბოლომდე არ ჩანს ის, რაც უმთავრესია — საზოგადოება ნელი ნაბიჯებით, მაგრამ მაინც ვითარდება, მიმღებლობისკენ სვლა გრძელდება და ეს პირველ რიგში იმის დამსახურებაა, რომ თემის აქტიური წევრები, თითოეული ლგბტქი ადამიანი მთელი მონდომებით ცდილობს, მაქსიმალურად ჩართული, ქმედითი, საკუთარი თავისა და საზოგადოებისთვის უკეთესობის მომტანი იყოს. იქნებ, ეს სულაც გარე დამკვირვებლის თვალით დანახული რეალობის ფრაგმენტებია, მაგრამ ის კი ვიცი, რომ ჯერ კიდევ გრძელი გზა გვაქვს გასავლელი და სხვა ქვეყნების გამოცდილებაც გვაჩვენებს, რომ ძალის დაკარგვა და დანებება ამ პროცესში ხელს თუ არ შეგვიშლის, ჩვენც შეგვიძლია პროგრესისკენ მყარად სვლა განვაგრძოთ.
23 სექტემბერი ბისექსუალი ადამიანების ხილვადობის დღეა, რომელიც 1999 წლიდან აღინიშნება და მიმართულია საზოგადოების, მათ შორის, ქვიარ ადამიანების მცდარი წარმოდგენების დანგრევისკენ — ხშირად ბისექსუალ ადამიანების მიმართ წნეხი გაბატონებულ ბინარულ მოცემულობებს, არჩევანის გაკეთების აუცილებლობას ემყარება, რაც ცალსახად არასწორია. სექსუალური და რომანტიკული მიზიდულობა სხვადასხვა ფორმით, მიმართებით ვლინდება და ამ პროცესს არჩევნის გაკეთების აუცილებლობა სულაც არ ახლავს თან.
სტატიაში ნახავთ ფილმებს, რომლებშიც ბისექსუალი პერსონაჟები, მათი სექსუალური თვითშემეცნების გზა და სოციალური წნეხი შესანიშნავად არის ასახული.
ოსკაროსანი მექსიკელი რეჟისორის, ალფონსო კუარონის 2001 წლის ფილმი — Y Tu Mamá También 2 თინეიჯერი ბიჭისა, ხულიოსა და ტენოჩის და ლუიზა კორტესის მანქანით მოგზაურობას ასახავს. ისინი არარსებული სანაპიროსკენ მიდიან, რეალურად კი ფილმი სექსუალურ თვითშემეცნების გზაზე გვიყვება. ახალგაზრდა ბიჭები ქალის გულის მოგებას, გამოგონილ სექსუალურ თავგადასავლებზე საუბრით მის მოხიბვლას ცდილობენ, პარალელურად კი ერთმანეთისკენ ლტოლვის, აღმოჩენების გზას გადიან.
ემა სელიგმანის პირველი სრულმეტრაჟიანი მხატვრული ფილმი, 2020 წელს გამოსული Shiva Baby ერთ-ერთი საუკეთესო კომედიური ფილმია, რაც ბოლო დროს გამოსულა. ახალგაზრდა ებრაელი გოგო ნათესავის დაკრძალვაზე მიდის — სანათესაოსთან შეხვედრით გამოწვეულ სტრესს, მომაბეზრებელ კითხვებს, ოჯახითა და ურთიერთობებით, მისი კარიერული მიზნებით სხვების დაინტერესებით გამოწვეულ მზარდ ფრუსტრაციას, ერთ სივრცეში შეკრებილი ყოფილი შეყვარებული გოგო და საყვარელი კაცი ემატება. ერთი ოჯახური შეკრების კომიკური ამბავი მთავარი პერსონაჟის, დენიელის პორტრეტს გვიხტავს, რომლის მენტალური ჯანმრთელობის, სექსუალობის, ცხოვრების ქაოსში გარკვევის ამბავს ვეცნობით.
პიერ პაოლო პაზოლინის 1968 წლის ფილმის, Teorema-ს გააზრება მრავალი მნიშვნელობით შეიძლება, თუმცა სიუჟეტი სექსუალური თვითაღმოჩენებისა და მიზიდულობის ირგვლივ არის აგებული. მაღალი კლასის ოჯახს სტუმარი ეწვევა, რომელიც მათ წარმოდგენებს საკუთარი თავისა და ურთიერთობების შესახებ კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს.
გას ვან სენტის 1991 წლის ფილმის, My Own Private Idaho-ს სანახავად მხოლოდ ერთი მიზეზიც კმარა — კიანუ რივზისა და რივერ ფენიქსის ეკრანზე ხილვა, თუმცა თუ მის ყურებას მხოლოდ ამ ამბის გამო გადაწყვეტთ, მიხვდებით, რომ ამბავი არანაკლებ მომაჯადოებელია. 2 ახალგაზრდა ბიჭის მოგზაურობა საკუთარი თავის შეცნობის, სამყაროში ადგილის მონახვის, მეგობრობის, ახალგაზრდული თვითგამორკვევის თემებს ეხება და ამ გზას მნახველიც მათთან ერთად გადის.
ცხოვრება კაბარეა! — ბობ ფოსის 1972 წლის ფილმი — Cabaret კი საუკეთესო არგუმენტი ამის დასამტკიცებლად. ეს მომაჯადოებელი, ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ფილმი, რომელმაც ლაიზა მინელი ქვიარ ლეგენდად აქცია, მათ შორის, სექსუალობისა და გენდერის კვლევაა. ფილმი მთავარი პერსონაჟების სასიყვარულო სამკუთხედის, ეჭვების, ურთიერთობების, თავბრუდამხვევი ბურლესკ მგრძნობელობის ამბავზე ჰყვება 30-იანი წლების გერმანიაში, სადაც ნაცისტური გავლენა სულ უფრო ძლიერდება და სამყარო დანგრევის პირასაა მისული.
ჯიმ შარმანის 1975 წლის ფილმი — The Rocky Horror Picture Show ყველა დროის ერთ-ერთი ყველაზე თავბრუდამხვევი სანახაობაა, რომელიც მნახველის თვალწინ სექსუალური თვითშემეცნების ფერად, გიჟურ, ადამიანებში მყარად ფესვგადგმული წარმოდგენების მსხვრევის გზას ასახავს. ამ საკულტო ფილმმა ქვიარ კულტურაზე, კინოზე დიდი გავლენა იქონია და ფილმის ნახვისას მის გავლენას თქვენც ცხადად იგრძნობთ.
რასიზმისა და სექსუალური თვითშემეცნების შესახებ გადაღებული ერთ-ერთი ყველაზე პოეტური ფილმი, ბარი ჯენკინსის 2016 წლის ნამუშევარი — Moonlight აფრიკელ-ამერიკელი ბიჭის ბავშვობას, მოზარდობასა და ზრდასრულობას ასახავს. ბიჭი საკუთარი თავის მიღების, სექსუალური თვითგამორკვევის გზას გადის მასკულინურ გარემოში, რომელიც საკუთარი სექსუალობის შესახებ კითხვების დასმას ართულებს.
ტოდ ჰაინსის 2015 წლის ფილმი — Carol გასული საუკუნის 50-იან წლებში ქეით ბლანშეტისა და რუნი მარას პერსონაჟებს შორის ურთიერთობის განვითარების პოეტური ამბავია, რომელსაც ფონად სოციალური წნეხი გასდევს. ორ ადამიანს შორის სიყვარულის ჩასახვის შესახებ გადაღებული ეს ფილმი ჟესტებში, რიგით ფრაზებში, გაცვლილ მზერაში მიმალული მიზიდულობით მოგხიბლავთ, რისი ასახვაც მარამ და ბლანშეტმა შესანიშნავად შეძლეს.
ამერიკული რეალითი შოუს, Rupaul’s Drag Race-ის მე-11 სეზონის მონაწილე, ნინა ვესტი ერიკ აპელის ახალ ფილმ Weird: The Al Yankovic Story-ში ლეგენდარული ამერიკელი დრეგ შემსრულებლის, დივაინის როლს ასრულებს.
ლგბტქი აქტივისტი, კომიკოსი და მსახიობი, ნინა ვესტი პოპულარული სიმღერების პაროდიული ვერსიების შემსრულებლის, ალ იენკოვიჩის შესახებ გადაღებულ ფილმში არაერთ ცნობილ მსახიობთან ერთად მონაწილეობს. ევან რეიჩელ ვუდი მადონას როლს ასრულებს, კვინტა ბრანსონი — ოპრა უინფრის, ხოლო მთავარ როლში დენიელ რედკლიფია.
ფილმის პრემიერა 8 სექტემბერს, ტორონტოს საერთაშორისო კინოფესტივალზე შედგა.
ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როცა ნინა ვესტისა და ლეგენდარული დრეგ შემსრულებლისა და მსახიობის სახელები ერთმანეთს დაუკავშირდა — 1988 წელს გამოსულ ფილმ Hairspray-ში მთავარ როლში დივაინი იყო, მის სასცენო ვერსიაში კი ნინა.
წყარო: The Entertainment
ახალი კვლევის მიხედვით ლგბტქი ინკლუზიური ფილმები კინოგაქირავებაში ბევრად დიდ წარმატებას აღწევენ. კვლევის ფარგლებში 4126 ფილმის შემოსავალი შეისწავლეს, რომლითაც დადგინდა, რომ ლგბტქი ფილმები ან ფილმები, რომლებშიც ქვიარ პერსონაჟებიც გვხვდებიან, ბევრად მაღალშემოსავლიანები არიან.
„ჩვენი მიგნების თანახმად, ლგბტქი ინკლუზიურ ფილმებს 29%-ით უფრო მაღალი შემოსავალი აქვთ, ვიდრე იმ ფილმებს, რომლებიც ქვიარ გამოცდილებებს არ ასახავენ. 2019 წლის ლგბტქი ინკლუზიური ფილმების საერთაშორისო შემოსავალმა $42 მილიარდი შეადგინა“, – აღნიშნავს იამინ ჩენგი, კვლევის ხელმძღვანელი.
კვლევამ ასევე დაადგინა, რომ ლგბტქი ფილმები, რომლებიც სრულად არიან ორიენტირებული ქვიარ გამოცდილებების ასახვაზე ნაკლებ შემოსავალს მოიპოვებენ. ამის მიზეზი ის არის, რომ ინკლუზიური ფილმები ბევრად დიდ აუდიტორიასთან ახერხებენ კავშირის დამყარებას.
ამერიკის კინოაკადემიამ ოსკარის ნომინანტთა სრული სია დღეს გამოაქვეყნა. დაჯილდოება კი 27 მარტს, დოლბის თეატრში შედგება.
ოსკარის წლევანდელ ცერემონიაზე, ყველაზე მეტი, 12 ნომინაცია, ქვიარ გრძნობების შესახებ გადაღებულმა ვესტერნმა – The Power of the Dog-მა მოიპოვა, ფილმის რეჟისორი ჯეინ კემპიონი კი პირველი ქალი გახდა, რომელიც საუკეთესო რეჟისორის ტიტულისთის მეორედ იბრძოლებს.
საუკეთესო ფილმის კატეგორიაში წარდგენილნი არიან: Belfast; CODA; Don’t Look Up; Drive My Car; Dune; King Richard; Licorice Pizza; Nightmare Alley; The Power of the Dog და West Side Story.
საუკეთესო რეჟისორის კატეგორიაში კი ისეთ სახელოვან რეჟისორებთან ერთად, როგორიც სტივენ სპილბერგი და პოლ თომას ენდერსონი არიან, პირველად ნომინირებულ რეჟისორებსაც შევხვდებით.
საუკეთესო რეჟისორის ტიტულისთვის იბრძოლებენ: კენეტ ბრანა; რიუსუკე ჰამაგუჩი; პოლ თომას ენდერსონი; ჯეინ კემპიონი და სტივენ სპილბერგი.
მამაკაცის მთავარი როლის საუკეთესოდ შესრულებისთვის ნომინირებულები არიან: ხავიერ ბარდემი; ბენედიქტ კამბერბეჩი; ენდრიუ გარფილდი; უილ სმიტი და დენზელ უოშინგტონი.
ქალის მთავარი როლის საუკეთესო შესრულებისთვის უკვე ნომინირებულ მსახიობებთან ერთად ბისექსუალ მსახიობ კრისტენ სტიუარტსაც ვიხილავთ, რომლისთვისაც ეს პირველი ნომინაციაა, დანარჩენი ნომინანტები ჯესიკა ჩესტეინი, ოლივია კოლმანი, პენელოპე კრუზი და ნიკოლ კიდმანი არიან.
მამაკაცის მეორეხარისხოვანი როლის საუკეთესოდ შესრულებისთვის, იბრძოლებენ: კირიან ჰაინდსი, ტროი კაცორი, ჯეს პლემონსი, ჯ.კ. სიმონსი და კოდი სმიტ-მაკფი.
პირველი ნომინაცია იქნება ღიად ქვიარი არიანა დებოსესთვისაც, რომელიც ქალის მეორეხარისხოვანი როლის საუკეთესო შესრულებისთვის არის წარდგენილი, სხვა ნომინანტები კი ჯესი ბაკლი, ჯუდი დენჩი, კირსტენ დანსტი და ანჟანუ ელისი არიან.
ყველაზე მოულოდნელი ანიმაციური ფილმების კატეგორიაა, რომელშიც 3 ანიმაციური ფილმი ასახავს ქვიარ გამოცდილებებს, მათ შორის, ავღანელი ემიგრანტის შესახებ გადაღებული Flee, რომელიც საუკეთესო დოკუმენტური ფილმის და საუკეთესო საერთაშორისო ფილმისთვისაც არის წარდგენილი, სხვა ნომინანტები Encanto; Luca; The Mitchells vs. the Machines და Raya and the Last Dragon არიან.
ოსკარის ნომინანტთა სრული სიის ნახვას დაჯილდოების საიტზე შეძლებთ.
ავსტრალიელი მომღერალი, ტროი სივანი Paramount+-ის ახალ ფილმში მთავარ როლს შეასრულებს. Three Months (სამი თვე) 23 თებერვალს გამოვა და ფლორიდაში მცხოვრები ახალგაზრდა გეი ბიჭის შესახებ იქნება, რომელიც გაიგებს, რომ აივ-დადებით ადამიანთან სარისკო სქესობრივი კავშირი ჰქონდა.
ტესტის გაკეთებამდე 3-თვიან პერიოდზე გადაღებული ფილმი სასიყვარულო ისტორიაა, რომელიც კომედიისა და დრამის ნაზავი იქნება.
სივანმა ფილმისთვის 2 ახალი სიმღერაც დაწერა. ფილმის სცენარის ავტორი, რეჟისორი და აღმასრულებელი პროდიუსერი ჯერედ ფრიდერია. სამსახიობო გუნდი კი ვივეკ კალრას, ბრაიენ ტიუს, ელენ ბერსტინის და სხვა მსახიობებისგან შედგება.
26 წლის მომღერლისთვის, რომელმაც 2013 წელს ღიად თქვა, რომ გეია ეს პირველი როლი არ იქნება. სივანი 2018 წელს გამოსულ ფილმში – Boy Erased – მონაწილეობს და საუკეთესო საუნდტრეკისთვის ოქროს გლობუსის ნომინაციაც აქვს მოპოვებული.
პადინგტონის ფილმების სერიის, Fargo-სა და London Spy-ს ბრიტანელმა ვარსკვლავმა, ბენ უიშოუმ, Guardian-თან ინტერვიუში ქამინგაუთის, საკუთარი თავის მიღებისა და ჰეტერო მსახიობების მიერ ლგბტქი როლების შესრულებაზე ისაუბრა.
მსახიობმა პირველად ისაუბრა საკუთარი სექსუალური იდენტობის მიღების სირთულეზე და აღნიშნა, რომ მეგობრებთან და ოჯახთან ქამინგაუთი 26-27 წლამდე დისკომფორტს უქმნიდა, თუმცა, არც საკუთარ თავთან გამოტყდომა ყოფილა ადვილი.
„მახსოვს, საკუთარი სექსუალობა ტვირთად მაწვა. ყველაფერი ზედმეტად ჩახლართული იყო. საინტერესოა, რა ხდება, როცა იზრდები იმის შეგრძნებით, რომ შენს თავს რაღაც არასწორი ხდება, რადგან მიზიდულობას განიცდი რაიმე კონკრეტულის მიმართ. დიდი დრო და მიმღებლობა სჭირდება ყველაფრის გადალახვას და სხვებთან ღიად საუბარი, გახსნა საკუთარი თავის გაგების ერთადერთ წყაროდ ვერ იქცევა. დიდი დრო დამჭირდა იმის გასააზრებლად, რომ ჰომოსექსუალობის და სისუსტის ერთმანეთთან გათანაბრების საფუძველი არ არსებობს. გულწრფელად რომ გითხრათ, ამ იდეაზე საბოლოო გამარჯვებას ახლაღა ვიწყებ. მაოცებს ჩვენში არსებული მასკულინური და ფემინური ენერგიის ნაზავი, მაგრამ წლების განმავლობაში ვთვლიდი, რომ რაიმეს უარყოფა მჭირდებოდა. ამის მიზეზი ის იყო, რომ ეს „რაღაც“ იმ სამყაროში, რომელშიც გავიზარდე, სისუსტედ ითვლებოდა. მაშინაც კი, როცა ეს „რაღაც“ თავს კარგად მაგრძნობინებდა“, – აღნიშნა მსახიობმა.
2008 წელს, ბენ უიშოუ ჯეინ კემპიონის Bright Star-ში ჯონ კიტსის როლს ასრულებდა, როცა ავსტრალიელ კომპოზიტორ მარკ ბრედშოუსთან ურთიერთობა დაიწყო. 2012 წელს წყვილმა სამოქალაქო ქორწინება გააფორმა, თუმცა უიშოუს საჯარო ქამინგაუთი კიდევ ერთი წელი არ გაუკეთებია და მერეც მცირე განცხადება გაავრცელა პუბლიცისტის დახმარებით. ინტერვიუებში ბრედშოუზე საუბარს ერიდებოდა. დღეს კი კითხვაზე – „რა ისწავლა 10-წლიანი ურთიერთობისას?“ უბრალოდ ამბობს, რომ „ბევრი რამ“.
8 თებერვალს, BBC One-ზე სერიალი This Is Going to Hurt იწყება, რომელშიც მთავარ როლს უიშოუ ასრულებს. სერიალის სიუჟეტი 2006 წელს ვითარდება და მსახიობის თქმით, ფილმზე მუშაობისას მიხვდა, რამდენად არ ჰქონდა ხალხს მიმტევებლობა სულ რაღაც 15 წლის წინ, როცა საქმე ერთი და იმავე სქესის ადამიანებს შორის სინაზის გამოვლინებებს ეხებოდა.
„საკუთარი გამოცდილებაც რომ გავიხსენო, გეი პარტნიორებთან გახსნა ბევრად მიჭირდა. მაოცებს, როგორ შეიძლება კაცებს შორის სინაზის ნიშნები ვინმესთვის იმდენად გამაღიზიანებელი იყოს, რომ ნივთების სროლაც კი დაიწყონ ან პირდაპირ მომმართონ: „დაწყევლილი ოთახი მონახეთ!“ მსგავსი დამოკიდებულება ზოგჯერ საშიშია, მაგრამ არ მახსოვს, ოდესმე გავბრაზებულიყავი. ალბათ, ყოველთვის ვფიქრობდი, რომ თუ გეი ადამიანებთან პრობლემა გაქვს, საკუთარ თავში ჯერ კიდევ არ გადაგილახავს ძირეული პრობლემები“, – თქვა უიშოუმ.
მსახიობმა Danish Girl-ზე მუშაობის პერიოდიც გაიხსენა, რომელშიც ედი რედმეინი ტრანსგენდერი ქალის როლს ასრულებს. რედმეინმა როლზე დათანხმებამდე ბევრი იფიქრა და სულ ცოტა ხნის წინ ისიც თქვა, რომ როლის შესრულება შეცდომა იყო, რადგან სჯობდა, ის ტრანსგენდერ ადამიანს შეესრულებინა. უიშოუს აზრით, რედმეინმა როლი შესანიშნავად შეასრულა, თუმცა სამომავლოდ, სჯობს, ლგბტქი როლები იმ მსახიობებს მისცენ, რომელთაც გამოცდილება უკეთ ესმით.
„ედიმ საქმეს თავი შესანიშნავად გაართვა და ეს ამბავი წარსულს ჩაჰბარდა. სამომავლოდ მეტი როლი იქნება, რომლებსაც ისეთ მსახიობებს მისცემენ, პერსონაჟის გამოცდილებასთან მეტი საერთო რომ აქვთ. რატომ არ უნდა ერგოს როლი მას, ვინც უკეთ იცის, როგორია პერსონაჟის განცდები? რა თქმა უნდა, ამას მხარს ვუჭერ. ზოგჯერ, როცა ჰეტერო მსახიობები გეი როლებს ასრულებენ, ბევრად კრიტიკული ვარ, თუ ვთვლი, რომ შესრულება ჩემს სუბიექტურ გამოცდილებას არ ერგება. შეიძლება, ისიც ვიფიქრო – „შენი არ მჯერა“ და მცირე გაუმართავმა მომენტმაც კი მომწყვიტოს ისტორიას. ამიტომ სხვების კრიტიკული კითხვები და ეჭვები გასაგებია“, თქვა მსახიობმა და დაამატა, რომ „დროა, შავზე და თეთრზე დავა შევწყვიტოთ, ყოველივეს პოლარიზებას შევეშვათ, რადგან ეს ასე არ უნდა იყოს. დისკუსია კარგია, უთანხმოებაც კარგია, საკითხის სხვადასხვა რაკურსიდან დანახვა – მნიშვნელოვანი!“.
უიშოუმ საუბრის დასასრულს ისიც აღნიშნა, რომ მიტევებისა და ერთმანეთის მოსმენის მხარეს დგას: „ურთიერთსაწინააღმდეგო რაღაცები მიზიდავს, მრავალგვარი ინტერპრეტაცია. თუ საკუთარ თავში ჩავიხედავთ, ამისთვის დროს გამოვნახავთ, გავაანალიზებთ, რატომ და როგორ ვფიქრობთ სხვადასხვა თემაზე, ყველა შეუსაბამობას უკეთ აღმოვაჩენთ. ამიტომ ერთმანეთის მოსმენის, მიტევების მხარეს ვდგავარ. სჯობს, მოსმენის და მიტევების ძალა ვირწმუნოთ – არ მეთანხმებით?“.
წყარო: The Guardian
თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალი დასრულდა. საკონკურსო პროგრამის გამარჯვებული მხატვრული ფილმი სოსო ბლიაძის ოთარის სიკვდილი გახდა, საუკეთესო დოკუმენტურ ფილმად კი ორი ნამუშევარი დასახელდა – თათია სხირტლაძის დიდება დედოფალს და სალომე ჯაშის მოთვინიერება.
უცხოური ფილმების სექციაში კი არაერთი სახელოვანი თუ დამწყები რეჟისორის ფილმი უჩვენეს, რომელთა შორის ქვიარ გამოცდილებებზე გადაღებული არაერთი ფილმი იყო. ამ სტატიაში თბილისის კინოფესტივალში მონაწილე იმ 4 ფილმის შესახებ წაიკითხავთ, რომელიც ქვიარ ურთიერთობებს ასახავს.
175-ე პარაგრაფმა, რომლის საფუძველზეც ნაცისტურ გერმანიაში ჰომოსექსუალ კაცებს საკონცენტრაციო ბანაკებში აგზავნიდნენ, 10 ათასზე მეტი ადამიანის კეთილდღეობა შეიწირა. ამ პარაგრაფის მიხედვით, ბრალდებულთა კასტრაცია და მათი სიცოცხლის მოსპობა გავრცელებული პრაქტიკა იყო, რომელიც მეორე მსოფლიო ომის დასრულებასთან ერთად არ შეწყვეტილა. აღნიშნული მუხლი საბოლოოდ 1994 წელს გაუქმდა, მაგრამ მასში მრავალი ცვლილება შევიდა. დასავლეთ გერმანიაში კი, 1969 წლამდე, აღნიშნული მუხლით გასამართლებულ კაცებს ციხეში აგზავნიდნენ, რაც მათ ხელახლა აღზრდას ემსახურებოდა. მეორე მსოფლიო ომის დასრულებიდან, 1969 წლამდე, 100 ათასი ადამიანი წარსდგა სასამართლოს წინაშე ამ პარაგრაფში მითითებული დარღვევების ბრალდებით, 50 ათასამდე ადამიანი კი პატიმრად იქცა. Great Freedom იმ მანკიერი პრაქტიკის მსხვერპლებისთვის პატივის მიგებაა, რომლებიც დასავლეთ გერმანიაში მცხოვრები ჰომოსექსუალი კაცები იყვნენ. ფილმი ჰანსის ისტორიას გვიყვება, რომელიც ჰომოსექსუალობის გამო სამი ათწლეულის განმავლობაში პატიმრობაში არაერთხელ მოხვდა და სასტიკი, დამამცირებელი მოპყრობისა და გარიყვის მსხვერპლი იყო. ფილმის სახელი მთავარ სათქმელს ყველაზე უკეთ ხსნის – ტოტალურ სისასტიკეში ნაპოვნი სიყვარულის ამბავი ნაცისტური პერიოდის ნარჩენებში სიყვარულის გამარჯვებაზე გვიყვება, რაც სისასტიკეზე ამაღლების, თავისუფლების იმ გარემოში მოპოვების ნიშანია, სადაც ამას ყველაზე ნაკლებად ელი.
9 წლის ასაკში კათოლიკურ მონასტერში მიბარებული ბენედეტას ისტორია, რომელიც სხვების ბრმა რწმენით მანიპულაციაში დახელოვნების თუ იმ იდეის დაჯერების გზას გაივლის, რომ უფლის რჩეულია, შესანიშნავი სანახაობაა. 83 წლის სახელოვანმა რეჟისორმა, პოლ ვერჰოვენმა, ძალაუფლების სურვილის კვლევა, ეკლესიის მანკიერებებისა და პატრიარქალურ სამყაროში ქალის სექსუალური თვითშემეცნების ამბის ჩვენება დაისახა მიზნად. ფილმის ყურებისას იცინებთ, უხერხულობის განცდა არ მოგასვენებთ, ტრაგიკული ამბების მომსწრე გახდებით და არაერთ კითხვას დასვამთ, რომელზე პირდაპირი პასუხებიც არ არსებობს. შარლოტ რემპლინგი ტაძრის წინამძღოლის როლში გვევლინება, რომელიც ღმერთის მსახურებას ვაჭრობის საგნად იყენებს, ძალაუფლების განმტკიცებას ცდილობს და ბენედეტას ცოცხალ წმინდანად შერაცხვის იდეას პირადი სარგებლისთვის იყენებს, სანამ არ მიხვდება, რომ ეს მის ძალაუფლებას აცლის საყრდენს. შავი ჭირის მძვინვარების პერიოდში მიმდინარე მოვლენები, რომლის ფონზეც კათოლიკური ეკლესია ყველა გასაჭირისგან განდგომილ ინსტიტუტად გვევლინება, რომლის მაღალი იერარქიის პირები ცხოვრებით ტკბებიან და ამის საპირწონედ სჯიან ყველას, ვინც მსგავსი „პრივილეგიით“ სარგებლობას მოინდომებს, დღევანდელ პანდემიურ რეალობაზე კომენტარსაც გვთავაზობს. ბენედეტა, რომელიც ქრისტეს საცოლეა, სექსუალური აღმოჩენების გზას მას შემდეგ შეუდგება, რაც ტაძარში სექსუალური და ფიზიკური ძალადობის მსხვერპლი, ბართოლომეა დასახლდება. ბენედეტა, რომელიც იესოს ეროტიკულ გამოცხადებებსა და ბართოლომეას მიმართ ვნებებს შორის მერყეობს, საკუთარი სურვილების დასათრგუნად და სხვებისთვის იმის დასამტკიცებლად, რომ უფლის რჩეულია, სისასტიკის გამოვლინებებს არ ერიდება, რაც მის სურვილებს კიდევ უფრო ამძაფრებს და ნელ-ნელა უკეთ აცნობიერებს იმ შესაძლებლობებს, რაც ძალაუფლების მოპოვებას თან სდევს. ვერჰოვენი კეთილისა და ბოროტის ცნებას ანგრევს და პერსონაჟების მოულოდნელი გარდაქმნებით გვიჩვენებს, რომ ყველა წარმოდგენა, რომელიც გვაქვს, არამყარია. ფილმის მიმდინარეობისას, იმასაც მიხვდებით, რომ არ არსებობს აბსოლუტური სიმართლე, ყველა ქმედება კომპლექსური და ამოუხსნელია, რომელიც საკუთარ თავში ერთმანეთის საპირისპირო, დამანგრეველ განზრახვას შეიცავს. ალბათ, ქართულ კინოგაქირავებაში ბენედეტას ვერ ვიხილავთ, მაგრამ იმედია, ფილმი ონლაინ სივრცეში მაინც მალე გახდება ხელმისაწვდომი და შეგეძლებათ, თქვენი თვალით იხილოთ ძალაუფლების, შურის, ვნების, ღალატისა და ბრმა რწმენის დამანგრეველი ძალის ამბავი.
გოგო და ობობა ამ სიის ყველაზე სიზმარეული ფილმია, რომელიც მაყურებელს სათქმელს პირდაპირ არ ეუბნება და მხოლოდ მინიშნებებზე არის აგებული, ამიტომ იმ ადამიანებისთვის განსაკუთრებული სიამოვნება იქნება, რომელთაც თავსატეხის ამოხსნა უყვართ. ცვლილებებსა და დანაკარგებზე გადაღებული ფილმი მნახველში დისკომფორტისა და სიცარიელის შეგრძნებას დატოვებს, რაც დანაკარგს ყოველთვის ახლავს. „ლიზა ახალ ბინაში გადადის, მარა კი უკან რჩება. როცა ყუთების გადაზიდვა და ავეჯის გადაადგილება იწყება, უფსკრული იხსნება და ემოციური ატრაქციონი მოძრაობას იწყებს. ტრაგიკომიკური ფილმი. პოეტური ბალადა ცვლილებებსა და წარმავალ კავშირებზე“ – ვკითხულობთ ფილმის აღწერაში, რაც ამ შესანიშავ კინოგამოცდილებაზე მხოლოდ მცირედ წარმოდგენას გვაძლევს. ფილმი გვიყვება იმაზე, რამდენად სასტიკი შეიძლება იყოს სიჩუმე და როგორი არამყარი, გნებავთ, შეუძლებელია სხვა ადამიანებთან დაკავშირება, როგორი შეუმჩნეველი დეტალებით ვლინდება ის დიდი ემოციური ნაკადი, რომელსაც ყველაფრის დანგრევა შეუძლია. ფილმის ყურებისას მრავალ წვრილმანს შეაგროვებთ, რაც ფაზლის აწყობას ჰგავს, თუმცა სიუჟეტის ერთ-ერთ გარდამტეხ მომენტში ეს წვრილმანები ხელიდან გამოგეცლებათ და შესაძლოა, იმას მიხვდეთ, რომ ადამიანური ურთიერთობები დაშლილი დეტალებია, რომელიც მთელი არც არასდროს ყოფილა და ვერც გაერთიანდება.
გორაკი, სადაც ძუ ლომები ღრიალებენ 20 წლის რეჟისორის ფილმია სამ მეგობარზე, რომლებიც უძრავ, უიმედო, დროში გაყინულ კოსოვოში ცხოვრობენ და ერთადერთი საფიქრალი აქვთ – როგორღაც გააღწიონ იმ ქალაქიდან, რომელიც ნელ-ნელა ანადგურებთ.
სასტიკ გარემოში მცხოვრები სამი გოგო, რომელთაც ერთმანეთთან მეგობრობის მეტი არაფერი აქვთ, უკეთეს ცხოვრებაზე ოცნებობენ, დღეებს მოლოდინში ატარებენ, თუმცა არც ცვლილებების ძალა აქვთ, თანაც, ქვეყანა კორუფციის, კრიმინალის, პატრიარქალური სისასტიკის ქაოსშია ჩაკარგული, რაც თავის დაღწევას კიდევ უფრო აძნელებს, ამიტომ სამი ახალგაზრდა მეგობრისთვის ერთადერი შვება ძუ ლომების ხროვის ჩამოყალიბებაა, რომელიც ბრაზის და იმედგაცრუებისგან დაცლის შესაძლებლობას აძლევთ. ფილმში იმედის ნაპერწკალსაც კი ვერ შენიშნავთ და მეგობრებიც კრიმინალის გზას ადგებიან. ერთადერთი ნათელი წერტილი კი ძალადობრივ გარემოში გაზრდილ გოგოებს შორის არსებული სინაზის გამოვლინებებია, რაც მცირე ხნით მაინც ამარცხებს ტოტალურ ძალმომრეობას.
ავტორი: გიორგი ბასხაჯაური
