ევროკავშირი - Page 2

საქართველოს მთავრობამ ევროკომისიის მიერ გამოგზავნილი კითხვარის პირველი ნაწილი გაასაჯაროვა, რომლის დიდი ნაწილი ადამიანის უფლებებს, თანასწორობისა და დისკრიმინაციისგან თავისუფალი გარემოს შესახებ კითხვებს ეთმობა.

დისკრიმინაციისგან თავისუფალ გარემოში ცხოვრების უფლებისა და თანასწორი მოპყრობის, მათ შორის, სოციალურად მოწყვლადი ჯგუფებისა და ადამიანების, ასევე შშმ პირების უფლებრივი მდგომარეობის ქვეთავში საუბარია იმ სამართლებრივ ბერკეტებზე, რომლითაც დისკრიმინაციის აღმოფხვრა და მასთან ბრძოლა ხდება, ასევე ზოგად სამოქმედო სტრატეგიაზე.

დოკუმენტი გენდერის მარკერის ცვლილების სამართლებრივ საფუძვლებზე, ასევე სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულებთან ბრძოლის საკანონმდებლო ჩარჩოს შესახებ კითხვებსაც ითვალისწინებს. შეკრების თავისუფლების დაცვის გამოცდილებაზე საუბრისას ნათქვამია, „ტარდება თუ არა, ვთქვათ, გეი პრაიდი და მსგავსი ღონისძიებები თავისუფლად?“. გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია ონლაინ სივრცეში დისკრიმინაციისგან თავისუფალი გარემოს ხელშეწყობის შესახებ შეკითხვა.

ევროკომისიის დოკუმენტში დასმულია კითხვები, სასჯელაღსრულების სისტემის თანამშრომლებისთვის არსებულ ტრენინგებზე, რომლებიც ქალთა, ბავშვთა, მოხუცთა, შშმ პირთა, ეთნიკური უმცირესობებისა და ლგბტქი ადამიანთა უფლებებს ეხება. ამასთან, როგორ ხდება სასტიკად მოპყრობის ბრალდებებთან დაკავშირებული გამოძიებების წარმართვა და „როგორ არის ქორწინებისა და ოჯახის შექმნის უფლება გარანტირებული, მათ შორის, ერთი და იმავე სქესის პარტნიორების შემთხვევაში?“

კითხვარის ცალკე ქვეთავი გენდერული თანასწორობისა და ქალთა უფლებების საკითხებს ეთმობა. აღნიშნულ ქვეთავში არსებული კითხვები სახელმწიფოს მხრიდან თანასწორობის ხელშეწყოვისთვის გატარებულ საკანონმდებლო ცვლილებებს, დასაქმების, სამუშაო პირობებისა და ანაზღაურების თანასწორობასა და სერვისებზე თანაბარ წვდომას ეხება. ასევე, პოლიტიკურ ნებას, რომელიც გენდერული თანასწორობის მიღწევისკენ არის მიმართული, პოლიტიკაში, სამართლებრივ ინსტიტუტებში და აღმასრულებელ ორგანოში, სახელმწიფოს დაქვემდებარებაში მყოფ ორგანიზაციებში ქალთა მონაწილეობის საკითხებს.

კითხვარში ვხვდებით კითხვებს სქესის ნიშნით დისკრიმინაციისა და გენდერის ნიშნით ძალადობის აღმოფხვრისთვის არსებული სერვისების, ასევე იმ სერვისების შესახებ, რომლებიც გენდერული ნიშნით ძალადობის მსხვერპლებისთვის არსებობს.

კითხვარის პირველი, 42-გვერდიანი დოკუმენტი პოლიტიკური მდგომარეობის, კონსტიტუციის ევროპულ მოდელთან შესაბამისობის, საპარლამენტო მუშაობის, ხელისუფლებისა და სამოქალაქო საზოგადოების უფლებების, სასამართლო სისტემის მუშაობის, განათლების ხელმისაწვდომობის, ბავშვთა უფლებების, ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობების უფლებების, რასიზმისა და ქსენოფობიის კუთხით არსებული მდგომარეობის შესახებ კითხვებს მოიცავს.

ევროპარლამენტმა საქართველოს მიერ ასოცირების შეთანხმების შესრულებასთან დაკავშირებით ანგარიში გამოაქვეყნა, რომელიც 2020-2022 წლებს მოიცავს.

კრიტიკული ანგარიშის მიხედვით, საქართველო ადამიანის უფლებათა დაცვის, მედიის თავისუფლების, პოლიტიკური ვალდებულებებისა და დემოკრატიული პრინციპების მიმართულებით ნაკისრ ვალდებულებებს სათანადოდ ვერ ასრულებს.

ანგარიშში საუბარია ოპოზიციური პარტიების ლიდერების დაკავებებთან დაკავშირებული კითხვების, შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების დარღვევების, ოფიციალური უწყებების მხრიდან ძალის გადამეტების შესახებ.

„ეფექტური გამოძიების არარსებობა იმ ძალადობრივ ინციდენტებთან დაკავშირებით, რომლებიც 2019 წლის ივნისში და 2021 წლის ივლისში მოხდა, ცხადყოფს, რომ კანონის აღსრულების კუთხით მდგომარეობა მკვეთრად არის გაუარესებული. 20-21 ივნისს, ძალის გადამტების შედეგად, ჟურნალისტები დაზიანდნენ, მაგრამ 2019 წლის საპროტესტო მსვლელობისას მომხდარი შემთხვევების სათანადო მოკვლევა არ მოხდა. მნიშვნელოვანია, რომ გამოძიება მიმართულია კანონის დამრღვევებისკენ და პასუხისმგებლობის მქონე პირების მხრიდან გადაცდომათა მოკვლევა, იმ ოფიციალური პირების იდენტიფიცირება არ ხდება, რომელთაც მსვლელობის დაშლისას ძალას გადაამეტეს. მაგალითად, სპეციალურ დავალებათა დეპარტამენტის ყოფილი უფროსის მხრიდან ძალმოსილების გადამეტება დაუსჯელია მიუხედავად იმისა, რომ სახალხო დამცველმა ხელისუფლებას ამისკენ მოუწოდა. უწყებებმა მსგავსი კრახი განიცადეს 5 ივლისს მომხდარ ძალადობრივ ინციდენტებთან დაკავშირებითაც“, – ნათქვამია ანგარიშში.

ევროპარლამენტის ანგარიშის ვრცელი ნაწილი ლგბტქი უფლებების დაცვის კუთხით არსებულ გამოწვევებს და 2021 წლის ივლისში ღირსების მარშის დროს მომხდარ ძალადობრივ ქმედებებსაც ეხება, რომლის დროსაც მედიის 53 წარმომადგენელს დაესხნენ თავს, ტვ პირველის ოპერატორი ლექსო ლაშქარავა კი ფიზიკური თავდასხმიდან რამდენიმე დღეში გარდაიცვალა.

ანგარიშში ნათქვამია, რომ ხელისუფლებამ ვერ შეძლო ღისების მარშისას შეკრებილთა უსაფრთხოების დაცვა, მეტიც, „5 ივლისს მიმდინარე ტრაგიკულ მოვლენებს თან ახლდა საჯარო პირების, მათ შორის, საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის წევრების ჰომოფობიური კომენტარები. პრემიერმინისტრმა ღარიბაშვილმა მოვლენებს „სამწუხარო“ უწოდა და დაამატა, რომ „ძალადობა ყველგან ხდება“. მისი თქმით, ხელისუფლებამ ორგანიზატორები გააფრთხილა, რომ „დემონსტრაციულად პროპაგანდისტული მარშის თბილისის მთავარ გამზირზე ჩატარება პროვოკაციულ ხასიათს ატარებდა და დაუშვებელი იყო“. აქედან გამომდინარე, განვითარებული მოვლენები და ხელისუფლების პასუხისმგებლობა ჩრდილს აყენებს ევროკავშირისა და საქართველოს ურთიერთობას და საქართველოს ადამიანის ელემენტარული უფლებების დამცველის იმიჯს“, – აღნიშნულია ევროპარლამენტის ანგარიშში. 

ანგარიშში ნათქვამია ისიც, რომ ლექსო ლაშქარავაზე ძალადობის ორგანიზატორები დღემდე არ არიან დასჯილები და „ხელისუფლების მხრიდან მედიაზე სიტყვიერმა თავდასხმებმა სახიფათო გარემო შექმნა, რამაც ფიზიკური ძალადობისთვის ნიადაგი მოამზადა“.

ანგარიშის მიხედვით, 2020 წლიდან დღემდე ქართული მედიის მდგომარეობა მნიშვნელოვნად გაუარესდა, გაზრდილია მედიაპოლარიზაცია და ჟურნალისტებიც ბევრად დიდი გამოწვევების წინაშე არიან. გარდა მედიის საქმიანობაში ჩარევის სამართლებრივი მცდელობებზე საუბრისა, ანგარიშში აღნიშნულია, რომ შეინიშნება საგანგაშო ტენდენცია, როდესაც ხელისუფლების წარმომადგენლები ოპოზიციურად განწყობილი მედიების დისკრედიტაციას ცდილობენ, რის შედეგადაც „მედია თავისუფლება მნიშვნელოვნად დაზიანდა“. 

ანგარიში განსაკუთრებით ნეგატიურად სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაუქმებას აფასებს. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ „სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაუქმება, ალბათ, კანონის უზენაესობის გაუარესების ყველაზე აშკარა მაგალითია. ნაჩქარევი და არაგამჭვირვალე პროცესი, რომლითაც გაუქმება მოხდა, საგანგაშოა, რასაც კიდევ უფრო ამძაფრებს დროში შემჭიდროებული პროცესი. განხილვა მას შემდეგ სულ რამდენიმე კვირაში მოხდა, რაც ინსპექტორის სამსახურმა იუსტიციის მინისტრსა და მიხეილ სააკაშვილის პერსონალური ინფორმაციის გასაჯაროებაზე პასუხისმგებელ სპეციალურ საპარლამენტო სამსახურს ადმინისტრაციული სანქციები დაუწესა. ამას ემატება ინსპექტორის სამსახურის მძაფრი რეაგირება სახელმწიფოს მხრიდან სავარაუდო თვალთვალისა და ადევნების შემთხვევებზე. საქართველოს ერთ-ერთი ბოლო დამოუკიდებელი ინსტიტუტის, სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურის გაუქმებისთვის წამოწყებული პროცედურები მკაცრად გააკრიტიკეს ევროკავშირმა და ევროსაბჭომ“.

ანგარიში გაუპატიურების შესახებ კანონმდებლობის კრიტიკასაც მოიცავს და ნათქვამია, რომ გაუპატიურების შესახებ კოდექსი არ ითვალისწინებს სურვილის გარეშე სექსუალური კავშირის დამყარებას და მიმართულია ძალის გამოყენებაზე.

ანგარიში ბავშვთა უფლებების დაცვის კუთხით არსებულ გამოწვევებზეც აკეთებს აქცენტს და ისეთ ფაქტებზე საუბრობს, როგორიც ფიზიკური დასჯა, ბავშვებზე ძალადობა, სექსუალური ექსპლუატაცია, მათ შორის, ბავშვებზე სექსუალური ძალადობის შესახებ მონაცემების შეგროვება, მსხვერპლთა იდენტიფიკაციის პროცესის გაუმართაობა, სათანადო მგრძნობელობის არქონა, ბავშვთა დაცვის ეროვნული გეგმის ასამუშავებლად არასაკმარისი ადამიანური და ფინანსური რესურსის მიმართვაა. ასევე, საუბარია ბავშვთა იძულებით ქორწინებაზე, რომელზე რეაგირებაც სათანადოდ არ ხდება და ქორწინებისას გაუპატიურების შემთხვევებზე, რომლის შესახებ ფიზიკური მტკიცებულების (როგორიც, მაგალითად, ორსულობაა) არქონის შემთხვევაში გამოძიება არაეფექტურია.

ევროპარლამენტის ვრცელი ანგარიშის ნახვა, რომელიც სხვადასხვა მიმართულებით არსებულ უკუსვლაზე თუ გარკვეულ პროგრესზე აკეთებს აქცენტს და რეკომენდაციებს მოიცავს, ევროპარლამენტის ვებგვერდზე შეგიძლიათ.

საქართველოს სახალხო დამცველმა, ნინო ლომჯარიამ საქართველოს ევროკავშირის წვერობაზე განაცხადის გაგზავნის შესახებ საკუთარ ფეისბუკის გვერდზე დაწერა. ლომჯარიას თქმით, „საქართველოსთვის დღეს იხსნება არაორდინალური შესაძლებლობა, ევროკავშირისგან მიიღოს თანხმობა კანდიდატ წევრად მიღებაზე“.

ლომჯარიამ აღნიშნა, რომ მისი ხედვა, მათ შორის, ბოლო თვეებისა თუ დღეების განმავლობაში, დასავლელი პარტნიორებისგან მოსმენილის ანალიზს და პოლიტიკურ სპექტრს ერთსულოვნებისკენ მოუწოდა.

„ამისთვის [ევროინტეგრაციისთვის] კრიტიკულად აუცილებელია დღეს ქართულმა პოლიტიკურმა სპექტრმა დასავლეთს უჩვენოს ამ იდეის გარშემო სრული ერთსულოვნება! რას ნიშნავს ეს? განაცხადი ოფიციალურად ხელისუფლებამ გააკეთა, თუმცა, უმნიშვნელოვანესი იქნება, რომ ოპოზიციურმა პარტიებმა თავიანთ პარტნიორ პარტიებს ევროპის პარლამენტში, ყველას, ვისთანაც ხმა მიეწვდინებათ გაუგზავნონ მესიჯები, რომ ამ იდეის გარშემო ყველა ვართ გაერთიანებულები და რომ ეს არის ის, რაც პოლიტიკურ თუ სამოქალაქო სპექტრის უმრავლესობას სურს ქვეყანაში! აღნიშნული იდეა უნდა ვაქციოთ ქვეყნის გაერთიანების და არა კიდევ უფრო დახლეჩვის ან პოლარიზაციის მიზეზად! უნდა გამოვიჩინოთ პოლიტიკური სიმწიფე და არ ავყვეთ დესტრუქციას, ვისგანაც არ უნდა მოდიოდეს ის!“ – დაწერა ლომჯარიამ ფეისბუკზე.

სახალხო დამცველის თქმით, განაცხადის გაგზავნაში გადამწყვეტი როლი ხალხის პროტესტმა შეასრულა.

„ხალხის პროტესტმა შეასრულა გადამწყვეტი როლი ამ განცხადების გაგზავნის საკითხში, ვინაიდან, ყველა ხელისუფლებას უფრო მეტად ეშინია საკუთარი ამომრჩევლის, ვიდრე გარე ძალების! ამიტომ ევროინტეგრაციის მხარდამჭერ აქციებში არ უნდა იქნეს შემოტანილი საკითხები, რაც ხალხის ამ ერთიანობას გახლეჩს!“ – აღნიშნა სახალხო დამცველმა და დაამატა, რომ ევროკავშირის რიგებში  სრულფასოვანი და დამსახურებული ადგილი უნდა მოვიპოვოთ – „უნდა გვახსოვდეს, რომ ევროკავშირი არ გვექაჩება ჩვენ, ჩვენ უნდა მოვიპოვოთ სრულფასოვანი და დამსახურებული ადგილი მათ რიგებში. ახლა გამოჩნდებიან სკეპტიკოსებიც მათ რიგებშიც, გაგვიხსენებენ ჩავარდნილ რეფორმებს, დემოკრატიის უკუსვლას, ყველა შეურაცხმყოფელ განცხადებას, რაც მათი მისამართით ბოლო პერიოდში ხელისუფლების წარმომადგენლებს გაუკეთებიათ, თუმცა ჩვენ მათ უნდა შევახსენოთ, რომ რუსეთთან კონფლიქტების შედეგად ჩვენი გმირი ჯარისკაცების და მშვიდობიანი მოსახლეობის სისხლი 30 წლის განმავლობაში სწორედ საქართველოს დემოკრატიულ და ცივილიზებული სამყაროს წევრობის მისწრაფების გამო იღვრებოდა და, რომ, შიდა რეფორმებს საქართველოს მოსახლეობა მალე მიხედავს!“.

პრემიერ მინისტრმა, ირაკლი ღარიბაშვილმა საქართველოს ევროკავშირში გაწევრიანების მოთხოვნის შესახებ დოკუმენტს ხელი დღეს მოაწერა.

„დღეს ისტორიული დღეა საქართველოსვის, ქვეყნის სახელით ხელს ვაწერ ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადს. ევროკავშირის წევრობაზე განაცხადის გაკეთება კიდევ ერთი ოფიციალური ეტაპია საქართველოს ევროპული ინტეგრაციის გზაზე… ჩვენი ქვეყანა ხანგრძლივი ისტორიის მანძილზე ყოველთვის მიეკუთვნებოდა ევროპული კულტურისა და ცივილიზაციის სივრცეს და დღესაც თავისი ღირებული წვლილი შეაქვს მის დაცვასა და განვითარებაში“, – აღნიშნა ღარიბაშვილმა.

უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების მხარდამჭერ ონლაინ პეტიციას ერთ დღეში 50 ათასზე მეტი ხელმომწერი ჰყავს. ამასთან, პეტიციის ავტორები ევროსაბჭოსა და ევროკომისიის პრეზიდენტებს, ევროპარლამენტის პრეზიდენტს, ევროკავშირის უმაღლეს წარმომადგენელს საგარეო პოლიტიკისა და უსაფრთხოების საკითხებში და ევროკავშირის წევრი სახელმწიფოების მთავრობის მეთაურებს მიმართავენ, რომ საქართველოს და მოლდოვას ევროპულ პერსპექტივასაც გაუხსნან კარი.

„საქართველოს მოქალაქეები სრულად უცხადებენ სოლიდარობას უკრაინის ბრძოლას დამოუკიდებლობისთვის და ევროპული მისწრაფებისთვის. ჩვენი ღრმად ვართ დარწმუნებული, რომ ევროკავშირმა და წევრმა სახელმწიფოებმა აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონის ტრიო – უკრაინა, საქართველო და მოლდოვა უნდა განიხილონ ერთიან და განუყოფელ რეგიონად, რომელიც თანაბრად დგას რუსეთის აგრესიით, ოკუპაციით და ანექსიით გამოწვეული პრობლემების წინაშე. შესაბამისად, ვიმედოვნებთ, რომ ევროკავშირი დააკმაყოფილებს უკრაინის განაცხადს წევრობაზე და, ანალოგიურად, კარს გაუხსნის საქართველოს და მოლდოვას ევროპულ პერსპექტივას.“ – ნათქვამია განცხადებაში.

პეტიციის ავტორები საქართველოს რეფორმების ასოციაცია, ფონდი – ღია საზოგადოება-საქართველო, ევროპულ-ქართული ინსტიტუტი, საქართველოს სტრატეგიული კვლევების ინსტიტუტი, ადამიანის უფლებათა ცენტრი, მედიის განვითარების ფონდი და სხვა ორგანზიაციები არიან.

უკრაინის პრეზიდენტმა, ვოლოდიმირ ზელენსკიმ გუშინ, 28 თებერვალს უკრაინის ევროკავშირში გაწევრიანების განაცხადს მოაწერა ხელი. ევროკომისიის პრეზიდენტმა, ურსულა ფონ დერ ლაიენმა კი განაცხადა, რომ სურს, უკრაინა ევროკავშირში იხილოს.

ონლაინ პეტიციაზე ხელის მოწერა აღნიშნულ ლინკზე შეგიძლიათ.