ახალ აღთქმაში, მათესა და ლუკას სახარებებში, ერთ საინტერესო ამბავს ვხვდებით, რომელიც იესო ქრისტესა და რომაელ ცენტურიონს (რომის იმპერიის არმიის უმცროსი ოფიცერი) შორის ხდება. ყურადღებით წაკითხვისა და კონტექსტუალური გარჩევის შემდეგ, შეუძლებელია მკითხველს არ დაებადოს კითხვა, რომელზე პასუხის გაცემასაც ბევრი ბიბლეისტი ცდილობს. მათი კვლევა-ძიებისა და გააზრების კვალდაკვალ, შევეცდები, რაც შეიძლება შემცირებული სახით მოგითხროთ ამ მეტად საინტერესო პასაჟზე. პირველ რიგში, მოდით, გავეცნოთ სახარებების ტექსტს:
მათეს სახარება 8:5-13 – „კაპერნაუმში შესვლისას, ასისთავი მივიდა მასთან, შეევედრა და უთხრა: „უფალო, სახლში მსახური მიწევს, დამბლადაცემული, და სასტიკად იტანჯება.“ იესო ეუბნება: „მოვალ და განვკურნავ მას.“ და მიუგო ასისთავმა და უთხრა: „უფალო, არა ვარ ღირსი, ჩემს ჭერქვეშ რომ შემოხვიდე, მხოლოდ სიტყვა თქვი და განიკურნება ჩემი მსახური. რადგან მეც ხელმწიფების ქვეშ მყოფი კაცი ვარ და ჩემს ხელქვეით მყვანან ჯარისკაცები. ერთს ვეუბნები, წადი! და მიდის. სხვას, მოდი! და მოდის. და ვეუბნები ჩემს მონას, ეს გააკეთე! და აკეთებს.“ ეს რომ გაიგონა, იესოს გაუკვირდა და თავის მიმდევრებს უთხრა: „ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ: ისრაელშიც ვერ ვპოვე ასეთი რწმენა. გეუბნებით თქვენ, რომ მრავალნი მოვლენ აღმოსავლეთიდან და დასავლეთიდან, და დასხდებიან აბრაამთან, ისააკთან და იაკობთან ერთად ცათა სასუფეველში. ხოლო სასუფევლის შვილები გაიყრებიან გარესკნელის ბნელში. და იქნება იქ ტირილი და კბილთა ღრჭენა.“ და უთხრა იესომ ასისთავს: „წადი და, როგორც გწამს, ისე მოგეგოს.“ და განიკურნა მისი მსახური იმავე საათს.“
ლუკას სახარება 7:1-10 – „მას შემდეგ, რაც მან დაასრულა ყველა თავისი სიტყვა ხალხისათვის, რომელიც უსმენდა, კაპერნაუმში შევიდა. ერთ ასისთავს უკვდებოდა ავადმყოფი მონა, რომელსაც დიდად აფასებდა. იესოს ამბავი რომ გაიგო, იუდეველთა უხუცესები გაუგზავნა და სთხოვდა, მოსულიყო და განეკურნა მისი მონა. ისინი მივიდნენ იესოსთან, სთხოვეს დაჟინებით და უთხრეს: „იგი ღირსია, რომ ეს გაუკეთო, რადგან უყვარს ჩვენი ხალხი და სინაგოგა აგვიშენა.“ იესო წაჰყვა მათ და უკვე იმ სახლის შორიახლოს იყვნენ, როდესაც ასისთავმა გამოუგზავნა მეგობრები მისთვის სათქმელად: „უფალო, ნუ გაირჯები, რადგან ღირსი არა ვარ, რომ ჩემს ჭერქვეშ შემოხვიდე. ამიტომ ჩემი თავიც არ მივიჩნიე შენთან მოსვლის ღირსად. მხოლოდ სიტყვა თქვი და განიკურნება ჩემი მონა. რადგან მეც, ხელმწიფების ქვეშ მყოფს, ჩემს ხელქვეით მყვანან ჯარისკაცები. ერთს ვეუბნები: ‘წადი!’ და მიდის. და სხვას: ‘მოდი!’ და მოდის. ჩემს მონას: ‘გააკეთე ეს!’ და აკეთებს.“ ეს რომ გაიგონა იესომ, გაუკვირდა მისი, მიუბრუნდა უკან მომავალ ხალხს და უთხრა: „გეუბნებით, რომ ისრაელშიც ვერ ვპოვე მე ასეთი რწმენა.“ წარგზავნილებს, სახლში რომ დაბრუნდნენ, გამოჯანმრთელებული დაუხვდათ მონა.“
მიუხედავად იმისა, რომ ორივე სახარების ტექსტი ერთ ამბავს გვიყვება, მათ შორის ის განსხვავებაა, რომ მათეს სახარება მოგვითხრობს: „ასისთავი მივიდა მასთან“(ანუ იესოსთან), ხოლო ლუკასთან ვკითხულობთ: „იუდეველი უხუცესები გაუგზავნა“ (ასისთავმა იესოს). ბიბლიის ტექსტს არაერთგან ახასიათებს მსგავსი შეუსაბამობა, მაგრამ აქ მთავარი არა ეს დეტალები, არამედ ცენტურიონის მოწიწება, რწმენა და იესოს დასკვნაა, რომ ისრაელშიც ვერ ნახა ასეთი რწმენა. შესაბამისად, სახარების ავტორებმა მნიშვნელოვანი საერთო აქცენტები დასვეს.
მათეს სახარების პასაჟში ცენტურიონის პასუხი იმდენად მნიშვნელოვანი და არსებითია, რომ ის რომის კათოლიკე ეკლესიამ თავისი ლიტურგიული ტრადიციის რომაულ წესში დანერგა, რომელშიც მღვდლის მიერ მორწმუნეთა საზიარებლად მოხმობას მრევლი ცენტურიონის სიტყვებით პასუხობს – „უფალო, არა ვართ ღირსნი მიგიღოთ შენ, არამედ მხოლოდ სიტყვა ბრძანე და განიკურნება სული ჩემი“.
ყურადღებიანი მკითხველი აუცილებლად აღმოაჩენდა ერთ შეუსაბამობას – რომაელი ცენტურიონი მიდის იუდეველ რაბინთან და უცნაურობებით აღსავსე მქადაგებელთან, რათა თავისი მონა/მსახურის განკურნება შეავედროს. განა რომელი ცენტურიონი ინერვიულებდა ასე მონის დასნეულებას?- ეს ნამდვილად იმსახურებს ამ საკითხზე შეჩერებასა და მის უკეთ გაანალიზებას.
დენიელ ჰელმინიაკი (Daniel A. Helminiak), ამერიკელი რომის კათოლიკე მღვდელი, თეოლოგი და ავტორი წიგნისა – What the Bible Really Says about Homosexuality, ვარაუდობს, რომ ძველბერძნულ ტექსტში ნახსენებ სიტყვას – „παῖς“ (პაის) – არა მხოლოდ მსახურის მნიშვნელობა აქვს, არამედ ის ხშირად აღნიშნავდა მამაკაცის ჰომოსექსუალ საყვარელს/შეყვარებულს. დენიელ ჰელმინიაკი წლების განმავლობაში კითხულობდა ლექციებს დასავლეთ ჯორჯიის უნივერსიტეტის ჰუმანისტური და ტრანსპერსონალური ფსიქოლოგიის განყოფილებაში, მისი ძირითადი ინტერესის საგანი კი ადამიანის სექსუალობა და თეოლოგია იყო, შესაბამისად, მან ხსენებული სახარებისეული ტექსტები მრავალმხრივი ასპექტით შეისწავლა და დაამუშავა.
თეოდორ ჯენინგსი და ჩინური წარმოშობის ამერიკელი ახალი აღთქმის მკვლევარი – ტეტ-სიონგ ბენი ლიუ (ორივენი სხვადასხვა ქრისტიანული თემატიკის წიგნების ავტორები არიან) განამტკიცებენ აზრს, რომ რომის იმპერიის არმიაში ჰომოსექსუალური კავშირები ხშირი და შეუზღუდავი იყო, ამიტომაც არის დიდი ალბათობა, რომ სწორედ ასეთ მდგომარეობასთან გვქონდეს შეხება ხსენებულ ამბავში. ასევე ისინი ვარაუდობენ, რომ სწორედ ამ უწმიდურებას გულისხმობს რომაელი ცენტურიონი, როცა იესოს მის სახლში შესვლისგან თავის შეკავებას მოუწოდებს. იუდეველების გარემოცვაში მცხოვრებ რომაელს აუცილებლად ეცოდინებოდა იუდაიზმის დამოკიდებულება ორი მამაკაცის ჰომოსექსუალური რომანტიკული და სექსუალური კავშირების შესახებ (რაც მოსეს რჯულის მიხედვით, ჩაქოლვას იმსახურებდა).
იესოს არ უთქვამს გეი ცენტურიონისთვის – მომშორდი უწმიდურო, არ განვკურნავ შენს შეყვარებულს, ან – განვკურნავ, მაგრამ შეწყვიტეთ უწმიდური ვნება. იესომ განკურნა მისი შეყვარებული და მეტიც, ცენტურიონის რწმენა სანიმუშოდ გამოაცხადა ხალხის წინაშე. ახლა, თქვენთვის მომინდია იმის განსჯა, ეს ქვიარ მეგობრული იესო ვის გვერდით დადგებოდა 5 ივლისს – ლგბტქ აქტივისტებთან თუ მოძალადე ჯგუფებთან?
– თომა ლიპარტიანი – ანგლიკანური/ეპისკოპალური ეკლესიის ღვთისმსახურების ლიდერი
