ექსტაზი/MDMA
ექსტაზის ქიმიური სახელწოდებაა 3,4-მეთილენდოქსი–მეტამფეტამინი. ტაბლეტის სახით ცნობილია როგორც ექსტაზი, ხოლო ფხვნილისა და კრისტალური სახით, როგორც მოლი. ექსტაზს წვეულების ნარკოტიკსაც ეძახიან.
MDMA სინთეტიური ნარკოტიკია და მოიცავს როგორც სტიმულატორის, ასევე ჰალუცინოგენის ეფექტებს. ის ცვლის გუნება–განწყობას, დროის შეგრძნებას, აღქმას. თავდაპირველად ექსტაზი პოპულარული იყო ღამის კლუბებში “რეივერებისთვის”, თუმცა მომხმარებელთა წრე მნიშვნელოვნად გაფართოვდა.
MDMA ზრდის ტვინის ქიმიური ნივთიერების აქტივობას და ხელს უწყობს შემდეგი ჰორმონების გამოყოფას:
დოფამინი – პასუხისმგებელია სიამოვნებაზე, მოტივაციაზე, მოძრაობასა და მეხსიერებაზე.
ექსტაზის მიღების შედეგად წარმოიქმნება ჭარბი ენერგია/აქტივობა, რაც მოქმედებს თავის ტვინის დამაჯილდოვებელ სისტემაზე და ეს უკანასკნელი უზრუნველყოფს მსგავსი ქმედების განმეორებას მომავალში.
ნორეპინეფრინი – ზრდის გულისცემას და არტერიულ წნევას, რაც განსაკუთრებით სარისკოა გულისა და სისხლძარღვების პრობლემების მქონე ადამიანებისთვის
სეროტონინი – გავლენას ახდენს განწყობაზე, მადაზე, ძილს და სხვა ფუნქციებზე.
ექსტაზის ეფექტი დამოკიდებულია არა მხოლოდ ნარკოტიკული საშუალების შემადგენლობაზე, არამედ მომხმარებლის სხეულის აგებულებაზე, გუნება–განწყობაზე, და გარემოზე, რომლებშიც ხდება მისი მიღება.
ექსტაზის ზომიერი გამოყენების შემდეგ ერთი კვირის განმავლობაში ადამიანმა შეიძლება განიცადოს:
- გაღიზიანებადობა
- იმპულსურობა და აგრესია
- დეპრესია
- ძილის პრობლემები
- შფოთვა
- მეხსიერების და ყურადღების პრობლემები
- დაქვეითებული მადა
- შემცირებული ინტერესი სექსის მიმართ
შესაძლებელია, რომ ზოგიერთი აღნიშნული ეფექტი გამოწვეული იყოს MDMA-ს სხვა ნივთიერებებთან, განსაკუთრებით მარიხუანასთან ერთად გამოყენების გამო.
ექსტაზის რისკებია:
- სხეულის ტემპერატურის მატება და ოფლიანობა. იმის გამო, რომ იგი ძლიერი სტიმულატორია და ახასიათებს სხეულის ჰიპერაქტიურობა, შესაბამისი გაგრილებისა და წყლის გარეშე მარტივად შესაძლებელია, მის მომხმარებელს, მთელი ღამის ცეკვის შედეგად, ჰიპერთემია (სხეულის გადახურება) განუვითარდეს.
- დიდი დოზით მიღებისას ჰალუცინაციებმა შესაძლოა გამოიწვიოს შფოთვა, დაბნეულობა და პანიკური შეტევები.
- კონკრეტული ფორმა, ფერი, სახელი თუ გამოსახულება არასდროსაა ექსტაზის ხარისხის და/ან შემადგენლობის გარანტია. შესაძლებელია, რომ ორ ერთნაირ ტაბლეტს ჰქონდეს სხვადასხვა შემადგენლობა. იგი შეიძლება შედგებოდეს, მაგალითად, სპიდის (ამფეტამინის ჟარგონული დასახელება), კოფეინისა და მდმა–ს ტიპის სხვა ნარკოტიკული საშუალებებისგან, რომელიც უფრო გვიან იწყებს მოქმედებას, თუმცა ექსტაზზე ძლიერია, რაც ზრდის ზედოზირების რისკს.
- ექსტაზის კომბინაციას ალკოჰოლთან ან სხვა ნარკოტიკთან შეიძლება თან სდევდეს საშიში ეფექტები. ისინი, ვინც მოიხმარენ ექსტაზისა და ალკოჰოლის კომბინაციას, არიან დეჰიდრატაციის (გაუწყლოების) მაღალი რისკის ქვეშ.
ექტსტაზის გრძელვადიან მოხმარებას შესაძლოა მოჰყვეს შემდეგი ეფექტები:
- კონცენტრაციისა და მეხსიერების გაუარესება
- დეპრესია
- ღვიძლისა და თირკმელების დაზიანება
- დაღლილობისა და წონის დაკლებით გამოწვეული დაქვეითებული იმუნიტეტი შესაძლებელია, გახდეს სხვადასხვა დაავადებისა თუ ინფექციის მიზეზი.
- ექსტაზის მოხმარებამ შეიძლება გამოწვიოს სხეულის გამოფიტვა.
ექსტაზს აქვს მიჩვევის პოტენციალი. ისევე როგორც სხვა ფსიქოაქტიურ ნივთიერებებს, ფრთხილად მოეკიდეთ MDMA-ის მიღებას.
გამოყენებული მასალა:
https://nida.nih.gov/publications/drugfacts/mdma-ecstasymolly
