როდესაც საუბარი ქვიარ თემსა და მათი უფლებების დაცვას ეხება, ქართველი პოლიტიკოსებიდან, ერთ-ერთი პირველი თამარ კორძაია გვახსენდება. წინასაარჩევნოდ, ,,ქვიარი” დაუკავშირდა მას და ვკითხეთ, რას ფიქრობს ეთიკისა და გენდერულ საბჭოებზე, სექსუალურ შევიწროებასა და ქვიარ თემის პრობლემების მოგვარების გზებზე.
,,ლგბტ თემის ყველაზე დიდი პრობლემა საზოგადოებაში უცხოობიისა და შიშის დაძლევაა. თუ უცხოობის შიში დაიძლევა, მგონი, მერე აღარ იქნება ასეთი პრობლემები, თუმცა ამისი დაძლევა ძალიან ძნელია. ჯერ კიდევ არ გვაქვს გაცნობიერებული, რომ მათი საზოგადოებაში თავისუფლად ყოფნა არანაირ საფრთხეს არ წარმოადგენს. ამის ნახვა არ უნდათ იმიტომ, რომ ამ სტერეოტიპებს ამყარებს ყალბი ინფორმაცია, რომელიც ვრცელდება, საზოგადოების ამ შიშით კვებავენ, ამის საწინააღმდეგო მექნიზმები კი სუსტია. ზოგი პოლიტიკური პარტია ახლა ხვდება, რომ უკვე საჭიროა ნაბიჯის გადადგმა და ხმების ტყვედ არ უნდა ჩავარდე. მე მახსოვს, ნიკა მელია ძალიან სწორად მოიქცა, გამოვიდა და თქვა, რომ მას არ უნდოდა მჩაგვრელის ხმა.
ეთიკის საბჭო, პრაქტიკულად, უმოქმედოა, მიუხედავად იმისა, რომ, ჩემი აზრით, საქმე ბევრი აქვს ამ პარლამენტის პირობებში. პირადად მეც შევიტანე ეთიკის საბჭოს წევრობაზე განაცხადი. რაც შეეხება გენდერული თანასწორობის საბჭოს, გენდერული თანასწორობის საბჭო წერს გეგმებს და თითქოს ასრულებდნენ, მაგრამ სინამდვილეში ეს გეგმებიც შაბლონურია. ეს გეგმებიც იწერება, მაგრამ ჩვენ ვხედავთ, რომ არაფერი კეთდება. როდესაც გენდერული თანასწორობის საბჭოს ჰყავს თავმჯდომარე, რომელიც პრობლემას ვერ ხედავს იმაში, რომ მისი თანამშრომელი მამაკაცი თავის თანამშრომელ ქალს ხელით ეხება და ამ კაცს ამართლებს, შეუძლებელია, ჰქონდეს გენდერული მგრძნობელობა. პარლამეტში არის მანდატური ქალი. რატომ? იმიტომ, რომ ქალი თუ მოიქცევა უსამართლოდ ან წესს დაარღვევს, მანდატური ქალი უნდა მივიდეს მასთან და არა მანდატური კაცი. შესაბამისად, ამ სტანდარტების დარღვევაზე რეაგირება რომ არ აქვს და პირიქით, თვლის, რომ ქალი არასწორად მოიქცა, მე არ მჯერა იმ გენდერული საბჭოს რეფორმების.
გარდა ამისა, ჩვენ ძალიან ბევრი ცვლილება გვაქვს კანონმდებლობაში, არასამთავრობო ორგანიზაციები ბევრს მუშაობენ ამ კანონების გაუმჯობესებისთვის. კანონში შევიდა ცვლილებები სექსუალური შევიწროების შესახებ, რეალურად კი, არაფერი ხდება იმისათვის, რომ შეიქმნას ინსტიტუციური მექანიზმები საჯარო დაწესებულებებში სექსუალური შევიწროების ფაქტებზე რეაგირებისთვის. მექანიზმი ეფექტიანი მხოლოდ მაშინაა, როცა შენ შეგიძლია, მასზე საჯაროდ ისაუბრო და სამსახური არ დაკარგო. შიდა მექანიზმი ორ ორგანიზაციას აქვს მიღებული – საჯარო სამსახურის ბიუროსა და სახელმწიფო ინსპექტორის სამსახურს. მანდაც არის ხარვეზები, მაგრამ მთავარია, რომ ორმა უწყებამ მაინც გამოხატა ნება.
სამწუხაროდ, ჩვენ თვითონ პარლამენტში არ გვაქვს ასეთი მექანიზმები, მათთვის პარლამეტშიც კი არ არსებობს მექანიზმი, რომლის საშუალებითაც, კონფიდენციალურობის დაცვის პრინციპით, სექსუალური შევიწროების შემთხვევებზე სამართლებლივი რეაგირების შესაძლებლობა ექნებათ. ამისთვის საკმარისი არ არის მხოლოდ გენდერული თანასწორობის ან ეთიკის საბჭოს არსებობა. მაგალითად, ეთიკის საბჭო ეხება პარლამენტის წევრის ქმედებას, მაგრამ პარლამენტში უამრავი თანამდებობაა, რომლებზეც ადამიანები მუშაობენ. ხომ შეიძლება, რომ გენდერული თანასწორობის საბჭომ ამის ინიცირება მაინც მოახდინოს პარლამენტში, შექმნას სამაგალითო და სანიმუშო ინსტრუმენტი სექსუალურ შევიწროებაზე. სამსახურში თუ გამწარდება ადამიანი, ცხოვრება დაენგრევა და მერე ამოიღებს ხმას, ეს არ არის ეფექტური მექანიზმების შემუშავება სახელმწიფოში სექსუალური შევიწროების წინააღმდეგ. მთავარი მიზანი არ არის, რომ შემვიწროვებელი დაისაჯოს სანიმუშოდ და რაღაც ჯარიმები დავაკისროთ. მთავარი მიზანი არის ის, რომ ადამიანს შეეძლოს მისი უფლებების დაცვა ისე, რომ მერე აღდგენა არ დასჭირდეს.
ყველა თვითმმართველი ორგანო ვალდებულია, ჰყავდეს მოხელე, რომელიც გენდერული თანასწორობის საკითხებზე იმუშავებს და ყველა საკითხი გაივლის ამ ადამიანის ექსპერტიზას გენდერული თანასწორობის ჭრილში. როცა გადავხედე და დავიწყე ამის შესწავლა, არაეფექტიანი მექანიზმი ხშირად არ მუშაობდა და არც ესმით ამ მექანიზმის. გენდერული თანასწორობის საბჭოს ხმა არ ამოუღია, როდესაც საარჩევნო კოდექსში შევიდა ცვლილებები. ერთადერთი, საკონსტიტუციო სასამართლოს იმედზე უნდა ვიყოთ, რომელმაც თქვა, რომ 3-იდან 1 განსხვავებული სქესის უნდა იყოს კენჭისყრისას. ყველაფერი ეს განაპირობს იმას, რომ ამ მიმართულებით არ გვაქვს წინსვლა, იგივე მდგომარეობა გვაქვს რაც გვქონდა მაშინ, მაგალითად, 2015 წელს.
ჩემთვის სანიმუშოა, როდესაც ნინო ბოლქვაძემ მიიღო მონაწილეობა არჩევნებში – გამოვიდა და თქვა, ვინ იყო და რისი გაკეთება უნდოდა. აღმოჩნდა, რომ ბევრზე ჭკვიანი და კვალიფიციურია, ეთიკურია, თავდასხმას ზომიერად იღებს და არ ბრაზდება, ის მზად იყო სხვა პოლიტიკოსებისგან განსხვავებით. მართალია, შედეგი ვერ დადო, მაგრამ სხვებმაც ვერ დადეს შედეგი, ვინც ჰომოფობიური ტექსტებით მოდიოდა პოლიტიკაში.
მაგალითად, უკანასკნელი იყო ვატო შაქარაშვილი. საზოგადოებას არ უნდა პოლიტიკაში ის, ვინც ზიზღით ლაპარაკობს. თუ პოლიტიკაში მოდიხარ პროგრესისთვის, მშენებლობისთვის უნდა მოხვიდე და როდესაც მოდიხარ სიძულვილითა და ნგრევით, თუნდაც, ერთი ადამიანის ცხოვრების ნგრევით, თუ ამბობ, რომ ვიღაც სახლში უნდა იჯდეს და არ უნდა გამოვიდეს, იმ ვიღაცის ცხოვრებას ანგრევ. ამიტომ შინაგანად საზოგადოებას ეს არ უნდა, ეს ჩანს და დასტურება.”
ავტორი: თამარ ქუთათელაძე
