მე ვარ ეთო არსანიძე, 34 წლის, სამოქალაქო აქტივისტი და რაჭის სათემო ორგანიზაციის დამფუძნებელი. ვცხოვრობ რაჭაში, სოფელ კრიხში.

მიმაჩნია, რომ ვარ ადამიანი, ვისი იმედიც ამ რეგიონში შეიძლება ჰქონდეთ, განსაკუთრებით, ბავშვებს, ახალგაზრდებსა და ქალებს.

ბავშვობა

სტუდენტობის წლების გარდა, მთელი ცხოვრება რაჭაში მაქვს გატარებული. ქუთაისში ვსწავლობდი და 4 წელი იქ ვიყავი. ვფიქრობ, ჩემი ბავშვობა ისეთი იყო, როგორიც სოფელში მცხოვრები ნებისმიერი ახალგაზრდის. ზაფხული ხალისიანი და ხმაურიანი, რადგან თბილისიდან ბევრი ჩემი თანატოლი ჩამოდიოდა და ეს ბავშვობის ძალიან საინტერესო პერიოდად მახსენდება. სულ მაინტერესებდა, ზამთარს, რომელსაც ჩვენ უშუქობაში და დიდთოვლობაში ვატარებდით, როგორ ატარებდნენ ქალაქში მცხოვრები მოზარდები და ზაფხულობით ამ ცნობისმოყვარეობის შევსება შემეძლო. ტექნოლოგიები მაშინ ასეთი განვითარებული არ იყო, ამიტომ ჩვენი ძირითადი აქტივობები სიმინდის მოპარვით, მდინარეზე სიარულითა და თამაშით შემოიფარგლებოდა. ალბათ, ბავშვები ახლაც ასე ერთობიან, მაგრამ ახლანდელი დრო მაინც განსხვავებულია. ზაფხულის ნაწილი ძალიან მრავალფეროვნად და საინტერესოდ მახსენდება. უარყოფითი მოგონება, რაც ბავშვობასთან დაკავშირებით პირველი მომდის თავში, ზამთრის გრძელი ღამეებია, როდესაც შუქი არ გვქონდა და იძულებულები ვიყავით, ადრე დაგვეძინა. გათენებისას, თუ თოვლი ძალიან მაღალი არ იყო, სიცივეში სკოლამდე ფეხით მიწევდა სიარული.

ცხოვრება რაჭაში

დილით ძალიან ადრე ვიღვიძებ, ჩემი დისშვილი მიმყავს ბაღში და შემდეგ უკვე მუშაობას ვიწყებ. არ აქვს მნიშვნელობა კვირის რომელი დღეა, სამსახურში შაბათ-კვირასაც დავდივარ. თითქმის ყოველ დღე ვსეირნობ რაჭის სხვადასხვა ადგილას, ვიღებ ფოტოებს. ამას გარდა, ვმართავ ფეისბუქ ჯგუფს რაჭველები, რაც საკმაოდ შრომატევადი საქმეა და დღის რამდენიმე საათი მიაქვს. ჯგუფში შეუძლებელია არასანდო, გადაუმოწმებელ ინფორმაციას წააწყდე. ზაფხულობით უფრო ბევრი რამის გაკეთებას ვასწრებ — დღეც დიდია და შესაძლებლობაც.

წლების შემდეგ რაჭაში რა ცვლილებასაც ვხედავ, არის ის, რომ გლობალური დათბობიდან გამომდინარე, იმხელა თოვლი აღარ მოდის. ალბათ, ეს ფაქტი უფრო ცუდია, ვიდრე კარგი. ახლანდელი მოთხოვნილებები განსხვავებულია მაშინდელისგან. იმ დროს ელექტროენერგია გვინდოდა, ტელევიზორი რომ ჩაგვერთო. ინტერნეტიზაცია მაშინ არ არსებობდა. თუმცა, ახლაც, ზამთრის პირობებში დენი ხშირად ითიშება, ზოგიერთ სოფელში ნაკლები ხელმისაწვდომობაა ინტერნეტთან, ცუდ ამინდში ფაქტობრივად არ იჭერს, რის გარეშეც სწავლა და განვითარება წარმოუდგენელია. ეს ახალგაზრდების წინსვლას აფერხებს.

ფუნდამენტურ საჭიროებებზე რომ ვისაუბროთ, 2022 წელია და სოფლები ჯერ კიდევ არ არის გაზიფიცირებული, თანაც ისეთ რეგიონში, სადაც ზამთარი განსაკუთრებულად დაბალი ტემპერატურით ხასიათდება. საკმაოდ რთულია ამ დროს სახლის გათბობა, შეშის ღუმელს ყველა ოთახში ვერ დადგამ. რაც შეეხება გზებს, ჩემს ბავშვობაში თოვლს არ წმენდდნენ, მაშინ საჭიროებაც ნაკლები იყო. ბოლო წლებში ეს შედარებით მოწესრიგებულია.

აქტივიზმი

სიმართლე რომ ვთქვა, საერთოდ არ ვიცოდი, რომ შეიძლებოდა ყოფილიყო ასეთი „წოდება“ — სამოქალაქო აქტივისტი. ამის შესახებ რამდენიმე წლის წინ შევიტყვე, თუმცა აქტივისტი ყოველთვის ვიყავი, რადგან ჩემთვის ეს არის სასიკეთო ცვლილებებისკენ სწრაფვა, რაც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია როგორც ჩემთვის, ასევე საზოგადოებისთვის. ეს არის ჩემთვის აქტივიზმი და არა მხოლოდ წინააღმდეგობა. რამდენიმე წლის წინ, რაღაცების ქაოსურად გაპროტესტების დრო აღარ იყო, საჭირო იყო მოქმედება. მაშინ მე და ჩემმა მეგობარმა პირველი პეტიცია შევქმენით — რეანომობილი რაჭას. სწორედ რეანომობილის არქონას აქ ბავშვის სიცოცხლე შეეწირა. ეს იყო პირველი რეალური პროტესტი, მთელს საქართველოს გავაგებინეთ ამის შესახებ. ხელმოწერები შევაგროვეთ და დაახლოებით ორ კვირაში რაჭას უკვე ჰყავდა საკუთარი რეანომობილი. მიუხედავად იმისა, რომ პროცესი ნეგატიური იყო, შედეგმა თავისი პოზიტივი მაინც მოიტანა. ხალხმაც გამოიჩინა ინიციატივა, მათგან დავინახე პროტესტის სურვილი და ამან მომცა ბიძგი, უფრო მეტი მეკეთებინა.

იმ პერიოდში, კერძო სექტორში ვმუშაობდი და ასე აქტიურად ვერ ვახერხებდი აქტივიზმში ჩართვას, მაგრამ მინიმალურს მაინც ვცდილობდი. ერთ დღესაც, გადავწყვიტე, რომ კერძო სექტორში მთელი ცხოვრების განმავლობაში ვერ ვიმუშავებდი, ბევრი დრო მეხარჯებოდა, როცა უფრო მეტი კარგი საქმის გაკეთება შემეძლო. ზუსტად ერთ დღეში მივიღე გადაწყვეტილება, რომ სამსახური უნდა დამეტოვებინა. სანამ კერძო სექტორიდან წამოვიდოდი, ჩემს თანამოაზრეებთან ერთად ორგანიზაცია უკვე შექმნილი მქონდა და პარალელურ რეჟიმში პატარ-პატარა აქტივობებს ვგეგმავდით, შემდეგ კი, მთლიანად ორგანიზაციის საქმეებში გადავეშვი.

ამბროლაური პატარა ქალაქია, ჩემი სოფელი კიდევ უფრო პატარა. ის, რომ შენ ითხოვ, რაღაცები უკეთესობისკენ შეიცვალოს, ხელისუფლებას აიძულო რაღაცები გააკეთოს, ზოგი ადამიანის ინტერესებს ეწინააღმდეგება. ვერ ვიტყვი, რომ აქტივიზმში ჩართვის გამო ვინმემ დამკარგა, თუმცა ყოფილა შემთხვევები და სიტუაციები, როდესაც ჩემთვის თავი აურიდებიათ. ასეთი დამოკიდებულების მოლოდინი მქონდა. შევიწროებისა და ზეწოლის მცდელობები ყოფილა, რაზეც ყველაზე მეტად დედაჩემი ღელავს და ნერვიულობს. შარშან, 5 ივლისის მოვლენების პერიოდში, ოფისის ფანჯარაზე ფურცელზე დახატული ლგბტქი დროშა გამოვაკარი, ამას მოჰყვა აგრესიული დამოკიდებულება სოციალურ ქსელში, გვემუქრებოდნენ ოფისის ფანჯრების ჩამტვრევით, თუ ჩვენი ნებით არ ჩამოვხსნიდით დროშას.

ჩემი აზრით, კარგად დაორგანიზებულ აქტივიზმს შეუძლია იმაზე მეტი, ვიდრე წამყვან პოლიტიკურ პარტიებს. ორგანიზების გარდა, ამას ჭკუა და ხალხის ნდობა სჭირდება. ჩემი ამჟამინდელი მიზანია, სოფელში მცხოვრები ახალგაზრდა ქალები გახდნენ მნიშვნელოვანი ფიგურები ნებისმიერი სამთავრობო უწყებისთვის, იყვნენ პრიორიტეტები. ჩემთვის მნიშვნელოვანია, ვცხოვრობდეთ ისეთ ქვეყანაში, სადაც ყოველდღიურ საფრთხეს არ ვიგრძნობთ, რადგან მთაში ცხოვრება სტრესული და რთულია. ის, რომ თავისუფალი აზრის გამო შეიძლება შეგავიწროონ და იძალადონ კიდეც, საკმაოდ დამთრგუნველია. რა თქმა უნდა, ეს მე ვერ მაშინებს, მაგრამ არსებობენ ადამიანები, რომლებიც ამას უშინდებიან. მინდა ჩემს ქვეყანაში უსაფრთხოების განცდა მქონდეს.

ნეგატიური ამბების შემდეგ აქტივიზმში დარჩენაში სამოქალაქო საზოგადოების მხარდაჭერა მეხმარებოდა. ნებისმიერ სიტუაციაში, როდესაც რაღაც ფაქტი გამისაჯაროებია, მხარდაჭერა მიგრძნია. ეს ყოველ ჯერზე ძალას მაძლევს, ვგრძნობ, რომ მარტო არ ვარ. შეიძლება რაჭაში ბევრი მხარდამჭერი არ მყავდეს, მაგრამ საქართველოს მასშტაბით უფრო მეტი გულშემატკივარი მყავს და ის, რაზეც ხმამაღლა ვსაუბრობ, მგონია, რომ სწორია.

რაჭის სათემო ორგანიზაცია

რაჭის სათემო ორგანიზაცია 2020 წლის იანვარში შეიქმნა და 15 ადამიანს გვაერთიანებდა. მთავარი იდეა იყო ის, რომ ორგანიზებულად გვემუშავა რაჭის განვითარებაზე და პოზიტიური პროცესები დაგვეძრა. წინ წამოგვეწია ისეთი თემები, როგორიცაა ტრანსპორტის, ინტერნეტიზაციის პრობლემა; შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირების უფლებები; ქალების ჩართულობის გაზრდა; ეკოლოგია და მწვანე მიმართულება.

იყო საკითხები, რომლებზეც სამეგობრო წრეებში ვსაუბრობდით, მაგრამ ასეთი სახე და იურიდიული ფორმა არ ჰქონია. იურიდიული ფორმა იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ უფრო ანგარიშგასაწევი ძალა გახდე, ვიდრე ცალკე მდგომი ადამიანი. რაღაც მომენტში შეიძლება ეთო არსანიძემ უფრო მეტი გააკეთოს, ვიდრე ორგანიზაციამ, მაგრამ ორგანიზაციას მაინც სხვანაირი წონა აქვს.

თავდაპირველად, 15 ახალგაზრდა ვიყავით, მაგრამ ახლა აქტიური წევრების რაოდენობა შემცირებულია. ორგანიზაციაში 4 ადამიანია დასაქმებული. ამ პროექტის გაკეთებაში მხარი მთის ამბებმა დაგვიჭირა. მალევე წამოვიწყეთ კამპანიები ახალგაზრდა ფერმერის მხარდასაჭერად, ონი-ამბროლაურის საგზაო ტრანსპორტის დანიშვნის მოთხოვნით. ევროკავშირის მხარდაჭერით ვახორციელებთ პროექტს — ქალების ძალა ინკლუზიისთვის, რომელიც მეორე წელია მიმდინარეობს; ვმუშაობთ მწვანე მიმართულებაზეც — ვართ ერთ-ერთი თანაავტორი ვიცავთ რაჭას კამპანიის, რომელიც გულისხმობს დაცული ტერიტორიების პოპულარიზაციას რეგიონში, ხალხში ცნობიერების გაზრდას იმასთან დაკავშირებით, თუ რა სიკეთეები მოაქვს დაცულ ტერიტორიებს.

გარდა ამისა, ორგანიზაცია მხარს უჭერს კულტურულ ღონისძიებებსაც, მათ შორის, ერთ-ერთი კინოჩვენებების მოწყობაა. დაარსებული გვაქვს Cinema Club in Racha, რომელიც 2020 წლის ოქტომბერში შეიქმნა. ყოველ ოთხშაბათს გვქონდა ფილმის ჩვენება სხვადასხვა სეგმენტისთვის. როცა შემოდგომაზე გაუსაძლისი ზამთრის მოახლოება ვიგრძენით, სწორედ მაშინ გაჩნდა ამ კლუბის მოწყობის იდეა, რომელსაც ამ ეტაპზე იურიდიული სახე არ აქვს. პერიოდულად, ბავშვებისთვის ვაწყობთ განსაკუთრებულ ჩვენებებს, მაგრამ ძირითადად, დოკუმენტურ ფილმებს ვაჩვენებთ, რასაც საინტერესო დისკუსიები ახლავს თან.

“ჩვენი ბრძოლა უნდა იყოს ყველას ბრძოლა”

დაცული სივრცის შესაქმნელად საჭიროა მხარდაჭერა სახელმწიფო ინსტიტუციებისგან. ქვეყანაში არის დაუსჯელობის სინდრომი. ადამიანები არ ისჯებიან თავიანთი ჩადენილი დანაშაულების გამო, ან ისჯებიან არასაკმარისად, რაც ქმნის განწყობას, რომ თუკი სხვაც ჩაიდენს დანაშაულს, არც ის დაისჯება. ამიტომ, პირველ რიგში, სამართალდამცავი უწყებების მხარდაჭერაა მნიშვნელოვანი.

იდეალურ გარემოზე არ ვფიქრობ, ვფიქრობ ოდნავ უკეთეს გარემოზე, რადგან იდეალურობას ძალიან ბევრი ბარიერი გვაშორებს. ისეთ გარემოში ვიცხოვრებდი, სადაც ადამიანებს ერთმანეთი უყვართ და მინიმუმ, არ ეზიზღებათ, თუნდაც მათი განსხვავებული აზრების, შეხედულებების, ცხოვრების წესის, რელიგიის, სექსუალური ორიენტაციის გამო.

წლების შემდეგ ტერიტორიულად მინდა ისევ იქ ვიყო, სადაც ვარ. რაჭა-ლეჩხუმ-ზემო სვანეთში მქონდეს ყველაზე ძლიერი ფემინისტური ორგანიზაცია, ვიყო მისი ხელმძღვანელი და მქონდეს პატარ-პატარა ფილიალების გახსნის შესაძლებლობა სხვადასხვა ქალაქსა და სოფელში. რაც ყველაზე მეტად მაშინებს, არის ის, რომ არ მომიწიოს ქვეყნის დატოვება და საზღვარგარეთ წასვლა. ალბათ ვინმე იმასაც იტყვის, თუ არ გინდა, არ წახვიდეო, მაგრამ გარდა იმისა, რომ აქტივიზმში ხარ და უკეთესობისთვის იბრძვი, პირადი საჭიროებებიც გაქვს. ამ ბოლო დროს ჩემი სამეგობროდან იმდენი ადამიანი გავაცილე, ეს მაშინებს.

არ უნდა დავიღალოთ, არ უნდა ჩავცვივდეთ ნიჰილიზმში. თუ გვინდა, რეალურად შევცვალოთ რაღაც, პრინციპებს არ უნდა ვუღალატოთ და ბოლომდე მივყვეთ. შეიძლება აქტივისტები სხვადასხვა მიმართულებით ვმუშაობდეთ — პოლიტიკური, მწვანე, ქვიარ მიმართულებით, მაგრამ საბოლოოდ ჯამში, ჩვენი ბრძოლა უნდა იყოს ყველას ბრძოლა. არ უნდა გავიხლიჩოთ, რაც ჩვენს საზოგადოებას ახასიათებს. მთავარია, კონკრეტული მიზნებისთვის გავერთიანდეთ.