ადრეულ/ბავშვთა ქორწინების საქმეების უმეტესობაში საპროცესო შეთანხმება გაფორმდა, კერძოდ, 39 საქმიდან, 29 საქმეზე (74%). ამის შესახებ აღნიშნულია დემოკრატიისა და მმართველობის ცენტრის კვლევაში, რომელიც საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატთან თანამშრომლობით და გაეროს მოსახლეობის ფონდის (UNFPA)
ადრეულ/ბავშვთა ქორწინების საქმეების უმეტესობაში საპროცესო შეთანხმება გაფორმდა, კერძოდ, 39 საქმიდან, 29 საქმეზე (74%). ამის შესახებ აღნიშნულია დემოკრატიისა და მმართველობის ცენტრის კვლევაში, რომელიც საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატთან თანამშრომლობით და გაეროს მოსახლეობის ფონდის (UNFPA) მხარდაჭერით ჩატარდა. კვლევაში აღნიშნულია, რომ საპროცესო შეთანხმების გაფორმების პრაქტიკა განსაკუთრებით მაღალია სრულწლოვნის მიერ 16 წლის ასაკს მიუღწეველთან სქესობრივი კავშირის დამყარებისა და თავისუფლების უკანონო აღკვეთის დანაშაულებზე.
კვლევის მიზანი მართლმსაჯულების სფეროსა და შესაბამისი უწყებების საქმიანობაში არსებული გამოწვევები შესწავლა იყო.
ადრეული/ბავშვთა ქორწინება არის ადამიანის უფლებების დარღვევა და მავნე პრაქტიკა, რომელიც არაპროპორციულად მოქმედებს ქალებსა და გოგოებზე და ხელს უშლის მათ იცხოვრონ ყოველგვარი ძალადობისგან თავისუფალ გარემოში.
ადრეული/ბავშვთა ქორწინება საფრთხეს უქმნის გოგოების სიცოცხლეს, კეთილდღეობასა და მომავალს მთელ მსოფლიოში. ართმევს მათ შესაძლებლობას, თავად მიიღონ გადაწყვეტილებები თავიანთი ცხოვრების შესახებ, ზიანს აყენებს მათ ჯანმრთელობას, განათლებას, ხდის უფრო დაუცველს ძალადობისა და დისკრიმინაციის მიმართ და ხელს უშლის მათ სრულ მონაწილეობას ეკონომიკურ, პოლიტიკურ და სოციალურ საქმიანობაში.
კვლევაში ასახული სტატისტიკის თანახმად, ბოლო ათი წლის განმავლობაში, ბავშვთა ქორწინების გავრცელება მთელ მსოფლიოში შემცირდა, თუმცა კვლავ მაღალია: ყოველი მეხუთე გოგო დაქორწინებულია, რაც ბავშვობაში დაქორწინებული 650 მილიონი გოგოსა და ქალს შეადგენს.
დოკუმენტში მოყვანილია საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გამოქვეყნებული სტატისტიკაც არასრულწლოვანთან სავარაუდოდ ქორწინების მოტივით ჩადენილი დანაშაულებზე სხვადასხვა წელს დაწყებული გამოძიების შესახებ:
რაც შეეხება არასრულწლოვანთან ქორწინების მოტივით ჩადენილ დანაშაულებზე პასუხისგებაში მიცემული პირების რაოდენობას, სტატისტიკა ასეთია:
კვლევაში მითითებულია, რომ სამინისტროს განმარტებით, ადამიანის უფლებათა დაცვისა და გამოძიების ხარისხის მონიტორინგის დეპარტამენტი, ბავშვთა ქორწინების საკითხებზე არ აწარმოებს ოფიციალურ სეგრეგირებულ სტატისტიკას, თუმცა სხვადასხვა პერიოდში, მათ შორის, 2020 წლის ჩათვლით, შსს ამუშავებდა და აქვეყნებდა მონაცემებს სისხლის სამართლის კოდექსის 140-ე, 143-ე და 150 პრიმა მუხლებით გათვალისწინებული დანაშაულების შესახებ, რომლებიც არასრულწლოვანთან ქორწინების მოტივით იყო ჩადენილი.
სისხლის სამართლის საქმის მასალების შესწავლამ, თვისებრივი კვლევის ჩატარებამ და სახალხო დამცველის წარმოებაში არსებული საქმეების ანალიზმა გამოავლინა შემდეგი ძირითადი ტენდენციები:
პუბლიკაციაში განხილულია საერთაშორისო სტანდარტები ბავშვთა ქორწინების შესახებ, მათ შორის 2021 წლის ოქტომბერში გაეროს ადამიანის უფლებათა საბჭოს მიერ მიღებული მე-5 რეზოლუცია ბავშვთა, ადრეული და იძულებითი ქორწინების შესახებ. რეზოლუციაში აღნიშნულია, რომ მხოლოდ ბავშვთა, ადრეული და იძულებითი ქორწინების კრიმინალიზაცია არ არის საკმარისი და საჭიროა დამატებითი, ყოვლისმომცველი და მრავალსექტორული გარეშე ღონისძიებები და მხარდაჭერის პროგრამები, მათ შორის, ჯანდაცვის, გენდერული თანასწორობისა და განათლების სფეროში, საზოგადოების ჩართულობით.
კვლევის შედეგად გამოვლენილი გამოწვევების გადასაჭრელად მომზადდა შესაბამისი რეკომენდაციები, რაც შესაბამის უწყებებს დაეხმარება ბავშვთა ქორწინების პრევენციისა და ეფექტიანი რეაგირების ღონისძიებების გაუმჯობესებაში, ასევე, სამოქმედო გეგმებისა და ადვოკატირების ღონისძიებების განხორციელებაში.
გარდა ამისა, კვლევაში არის რეკომენდაციები უზენაესი სასამართლოს, ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოს მიმართ.
UNFPA-ს საქართველოს ოფისის ხელმძღვანელი, ლელა ბაქრაძე აცხადებს, რომ გაეროს მოსახლეობის ფონდი განაგრძობს სახელმწიფოს უწყვეტ მხარდაჭერას, რათა შესაძლებელი გახდეს ამ საზიანო პრაქტიკის მაქსიმალური პრევენცია და დაცული იყოს თითოეული მოზარდის უფლება — მიიღოს განათლება და შეძლოს საკუთარი პოტენციალის სრულად რეალიზება.
“კვლევა, რომელიც დღეს წარვადგინეთ, უნიკალურ ინფორმაციას გვაძლევს ადრეული/ბავშვობის ასაკში ქორწინების საზიანო პრაქტიკის პრევენციისა და აღმოფხვრის მიმართულებით გატარებული ღონისძიებების მონიტორინგის თვალსაზრისით. მაშინ, როცა ბავშვობის ასაკში ქორწინების საშუალო მაჩვენებელი ქვეყნის მასშტაბით 14%-ს აღწევს, განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს მულტისექტორული მიდგომა და ეფექტიანი თანამშრომლობა შესაბამის უწყებებს შორის”, — აცხადებს ლელა ბაქრაძე.
საქართველოს სახალხო დამცველის, ნინო ლომჯარიას თქმით, ადრეული ქორწინების თავიდან ასაცილებლად და აღსაკვეთად საჭიროა კომპლექსური ღონისძიებების გატარება, რაც მოიცავს საგანმანათლებლო, სოციალური და ეკონომიკური გაძლიერებისკენ მიმართულ ზომებს, ახალგაზრდების შესაძლებლობების გაზრდას, სექსუალური და რეპროდუქციული ჯანმრთელობის დაცვის გაუმჯობესებას.
“მიუხედავად იმისა, რომ კანონმდებლობით აიკრძალა 18 წლამდე პირთან ქორწინების რეგისტრაცია, რამაც დადებითად იმოქმედა ამგვარი შემთხვევების შემცირებაზე, ხშირად ადგილი აქვს არასრულწლოვანთან არარეგისტრირებული ქორწინების ანუ ფაქტობრივი თანაცხოვრების დაწყებას, რაც ხშირად დანაშაულებრივი გზით ხდება. განსაკუთრებით პრობლემურია როგორც ადრეულ ასაკში ქორწინების შემთხვევების გამოვლენა და მათი რეფერირება პასუხისმგებელ უწყებებში, ასევე, ეფექტიანი და გამართული კოორდინაცია საგანმანათლებლო და სამედიცინო დაწესებულებებს, სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს შორის”, — აღნიშნა ნინო ლომჯარიამ.
სრული ანგარიშის ნახვა შეგიძლიათ აქ.
