აქტივისტური ბანაკი

ლგბტქი თემის წევრებისა და მხარდამჭერებისთვის სოციალიზაციისა და ერთმანეთის რეალურ სივრცეში გაცნობის ნაკლები შესაძლებლობები არსებობს. კიდევ უფრო შეზღუდულია ისეთი სივრცეები, სადაც ერთმანეთს ცოდნასა და გამოცდილებას გავუზიარებთ, ერთმანეთის გაძლიერებაზე ვიზრუნებთ და თანასწორობისთვის ბრძოლის საერთო გეგმას დავსახავთ, რაც ქვეყნის უკეთესობისკენ შეცვლისთვის ბევრად მყარ წინაპირობას შექმნის.

საქართველოს დემოკრატიულმა ინიციატივამ (GDI) გადაწყვიტა, რომ ამ მიმართულებით არსებული დანაკლისი შეევსო და გაეროს განვითარების პროგრამას (UNDP) დაფინანსებისთვის მიმართა. GDI-იმ ლგბტქი აქტივისტური ბანაკის მოწყობა გადაწყვიტა და ამ პროცესში Tbilisi Pride-იც ჩართო, რომელიც ორგანიზაციას თემის აქტიურ წევრებთან და მომავალ აქტივისტებთან, თანასწორობის კუთხით მომუშავე ადამიანებთან კავშირის დამყარებაში დაეხმარა.

UNDP-ისთან ერთად შვედეთის მთავრობის მხარდაჭერით დაგეგმილი 3-დღიანი ბანაკი 26-28 აპრილს კახეთში მოეწყო და მასში 30-მდე ახალგაზრდა იღებდა მონაწილეობას. თავისუფალი და თანასწორი საგანმანათლებლო გარემო თემის წევრების ერთმანეთთან დაკავშირებას, ახალი ცოდნებისა და გამოცდილებების მიღებას და იმ ბერკეტებით აღჭურვას ისახავდა მიზნად, რაც აქტივისტურ საქმიანობაში დაეხმარებათ.

აქტივისტური ბანაკი, ზოგადად აქტივიზმის ისტორიის, მათ შორის, ქართული ლგბტქი აქტივიზმის ისტორიის, უფლებათა დაცვის მექანიზმების, დაკავებულ პირთა უფლებების, ასევე ადმინისტრაციული დაკავების პრაქტიკისა და სასამართლო პროცესის, დაზარალებულ პირთა უფლებებისა და სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულების შესახებ ინფორმაციის გაზიარებას, გამოხატვის თავისუფლებისა და სიძულვილის ენის შესახებ ცოდნის მიმოცვლასა და დისკუსიას ითვალისწინებდა. ბანაკის წევრებთან აღნიშნული თემები გამოცდილმა პროფესიონალებმა – გიორგი მშვენიერაძემ, მარი კაპანაძემ, ედუარდ მარიკაშვილმა და მარიამ კვარაცხელიამ განიხილეს.

GDI-ის სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების დირექტორის, მარი კაპანაძის თქმით, მსგავსი ბანაკების გამართვა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ქვეყანაში მომატებული აგრესიის ფონზე და მიმართულია თემის წევრებისა და მხარდამჭერების იმ ბერკეტებით აღჭურვისკენ, რომლებიც მათ დაეხმარებათ, მათ შორის, ოფიციალურ უწყებებთან ურთიერთობისას. 

„იმის ფონზე, რომ ქვეყანაში აგრესიული ფონი მომატებულია და ვხედავთ, რომ სახელმწიფო ძალადობის ფაქტებზე არ რეაგირებს, მეტიც, თვითონ უშლის ხელს აქტივისტებს, რომ შეკრების თავისუფლებით ისარგებლონ, მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანმა იცოდეს საკუთარი უფლებები, რათა თავი დაიცვას და არ გახდეს მოწყვლადი, როცა ურთიერთობა მოუწევს პოლიციასთან, სამართალდამცავ უწყებებთან თუ ნებისმიერი სხვა უწყების წარმომადგენელთან. მსგავსი ინფორმაციის ქონა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც ჩართული არიან აქტივიზმში და პოლიციასთან ან აგრესიულ ჯგუფებთან უწევთ შეხება“, — აღნიშნა მარი კაპანაძემ და დაამატა, რომ „ბანაკის გარემო არამხოლოდ ცოდნის მიღებას, სოციალიზაციას, ურთიერთმხარდაჭერას, კომუნიკაციის გაძლიერებას, არაფორმალურ გარემოში ახალი იდეების განვითარებას უწყობს ხელს, რაც, ვფიქრობ, დადებითი შედეგის მომტანი იქნება ქვეყანაში არსებული აგრესიული ფონის შესაცვლელად, რადგან ამ ცვლილებებში მთავარი წვლილი იმ ადამიანებს შეაქვთ, რომლებიც თვლიან, რომ მათი უფლებები ირღვევა“.

Tbilisi Pride-ის თანადირექტორმა, მარიამ კვარაცხელიამ კი აღნიშნა, რომ ბანაკის გარემო თემის წევრების დაახლოებას, ერთმანეთის გაძლიერებას, თანამებრძოლების შეძენას უწყობს ხელს.

„ამ ბანაკში, ძირითადად, ლგბტქი აქტივისტები მონაწილეობდნენ, ასევე ადამიანები მომიჯნავე სფეროებიდან, მათ შორის, აქტივისტები, რომლებიც დემოკრატიის განმტკიცებაზე მუშაობენ. მგონია, რომ ასეთი აქტივობები თემის გაძლიერებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ლგბტქი ადამიანები ვართ ბევრნი, მაგრამ ხშირად ერთმანეთს არ ვიცნობთ ან არ გვაქვს წარმოდგენა ერთმანეთის ღირებულებებზე, იდეებზე, მიდგომებზე. მსგავსი ბანაკები, ერთის მხრივ, გაწვდის ცოდნას, უნარ-ჩვევებს, გაძლიერებს, მეტი არგუმენტით აღგჭურვავს, რის შემდეგაც თანასწორობის მხარდამჭერი ბევრად ძლიერი ნარატივი გაქვს. ამავდროულად, ადამიანებს ხვდები და თანამოაზრეებს იძენ. რაც უფრო მეტი ვიქნებით, უკეთ შევკავშირდებით, უკეთ გავაკეთებთ ჩვენს საქმეს, რაც თანასწორობისთვის ბრძოლას, ლგბტქი ადამიანების კეთილდღეობაზე ზრუნვას, უკეთესი საცხოვრებელი გარემოს შენებას გულისხმობს. მაქვს შეგრძნება, რომ ბანაკის დღეებმა ნაყოფიერად ჩაიარა, ბევრი საინტერესო ლექცია მოვისმინეთ, დისკუსიები გავმართეთ, ერთმანეთი გავიცანით, დავმეგობრდით. მსგავსი ღონისძიებები ბევრად ხშირად უნდა ჩატარდეს, არ არის მარტივი, დიდი ფინანსური რესურსია საჭირო, თუმცა მიუხედავად სირთულეებისა, ვეცდებით, რომ მსგავსი შეკრებები, ბანაკები, აქტივისტური აკადემიები ჩავატაროთ“, — გვითხრა მარიამ კვარაცხელიამ.

Tbilisi Pride-ის თანადირექტორის აზრს იზიარებს მარი კაპანაძეც და აღნიშნავს, რომ GDI-ისთვის საგანმანათლებლო ინიციატივებში მონაწილეობა მნიშნველოვანია და იმედს გამოთქვამს, რომ მსგავსი ღონისძიებები სამომავლოდაც გაიმართება.

„GDI ორი მიმართულებით მუშაობს, როგორც ადვოკატები, სამართლებრივად ვეხმარებით გამოკითხვის პროცესში, როცა სისხლის სამართლის საქმეზე როგორც დაზარალებულს, ისე  კითხავენ ან აქციაზე ადმინისტრაციული წესით აკავებენ, მეორე მიმართულება კი სწორედ მსგავსი საგანმანათლებლო ინიციატივებია, რომლითაც ჩვენს გამოცდილებას, ცოდნასა და ინფორმაციას ვუზიარებთ ადამიანებს, რასაც სამომავლოდაც გავაგრძელებთ“,  — გვითხრა მარიმ.

თემის წევრების ბანაკის გარემოში შეკრება მონაწილეეებისთვისაც დაუვიწყარი გამოცდილება აღმოჩნდა. ერთ-ერთი მონაწილის, ნინის თქმით, ბანაკში მონაწილეობამ იმ გარემოსგან მცირე ხნით დისტანიცრების საშუალება მისცა, რომელიც თავისუფლად თვითგამოხატვის საშუალებას არ იძლევა, თანაც, ადგილზე ოჯახური გარემო დახვდა.

„ამ 3 დღის განმავლობაში ბევრი ისეთი ინფორმაცია მივიღეთ, რაც აქტივისტურ საქმიანობაში გამოგვადგება, თანაც, ბანაკურმა სივრცემ ოჯახური, თბილი გარემო შექმნა, რასაც თემის არაერთი წევრი ხშირად მოკლებულია. მიხარია, რომ ერთად ვართ, ერთმანეთს ვაძლიერებთ. ასევე, მნიშვნელოვანია, რომ ცოტა ხნით მაინც სწყდები იმ გარემოს, რომელიც თავისუფლად თვითგამოხატვის შესაძლებლობას არ გაძლევს“, — გვეუბნება ნინი.

ნიკასთვის [სახელი შეცვლილია] განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი სხვადასხვა გამოცდილებების მქონე ადამიანების გაცნობა იყო, ამასთან, თვლის, რომ მიღებული ინფორმაცია პროფესიულ საქმიანობაში დაეხმარება.

„განსაკუთრებით საინტერესო ის იყო, რომ აქ ყველა ადამიანს განსხვავებული გამოცდილებები აქვს. ზოგიერთი აქტივისტია ან სხვა მიმართულებით მუშაობს, არაერთს აქციაში მონაწილეობის გამოცდილებაც აქვს. მე აქამდე არცერთ აქციაში მიმიღია მონაწილეობა, მხოლოდ 6 ივლისს ვიყავი სოლიდარობის აქციაზე. უმთავრესი რაც მივიღე, თემის წევრების, იმ ადამიანების გაცნობაა, რომლებიც საერთო აზრს იზიარებენ, საერთო ბრძოლაში არიან ჩაბმული, გარდა ამისა, აქ მიღებულ ინფორმაციას სამომავლოდ პროფესიაშიც გამოვიყენებ და ბევრად უკეთ განვსაზღვრავ ბევრ რამეს“, — აღნიშნავს ნიკა.

ბანაკის კიდევ ერთი წევრი, მარიამი, სოციალური მუშაკია, რომელიც ლგბტქი თემის მხარდამჭერია და ბანაკში მონაწილეობის შემდეგ უფრო აქტიურად აპირებს, რომ თემის გაძლიერებაზე იზრუნოს.

„ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ სამართლებრივ საკითხებზე მქონდეს სათანადო ცოდნა და ეს თემის წევრებისთვისაც ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ნებისმიერი მათგანს აქვს გარკვეული რისკები, რომელთაგან თავის დაზღვევისთვისაც სათანადო ინფორმაცია სჭირდება. თემის წევრებმა უკეთ უნდა იცოდნენ, რა ვალდებულებები აქვს სახელმწიფოს, როგორ უნდა შეძლონ ჯანდაცვის სერვისებით სარგებლობა. ამასთან, რაც უფრო მეტი მსგავსი შეხვედრა იქნება, ცნობიერება მით უფრო გაიზრდება და ცოდნას სხვებსაც გავუზიარებთ. ამ ბანაკში, თემის წევრების გარდა, სოციალური მუშაკები, იურისტები თუ ფსიქოლოგებიც ვმონაწილეობდით და ხშირად ნაკლები ცოდნა გვაქვს თემის წევრების საჭიროებებზე, გარკვეული პროფესიული შეხება ლგბტქი ადამიანებთან მქონია, მაგრამ ბანაკმა უკეთ დამანახა, რა შეიძლება გავაკეთო. იმისთვის, რომ როგორც ღირსეულ საზოგადოებად შევდგეთ, ადამიანის უფლებების დარღვევების აღმოფხვრაზე უნდა ვიზრუნოთ და ვაპირებ, ამ კუთხით ბევრად აქტიურად ვიმუშაო და ჩემი წვლილი შევიტანო თანასწორობის განმტკიცებაში“, — ამბობს მარიამი.

მარიამის, ნიკას და ნინის აღფრთოვანებას ბანაკის სხვა წევრებიც იზიარებენ და ამას შემაჯამებელ შეხვედრაზე გაკეთებული კომენტარებიც მოწმობს, ყველა აღნიშნავს, რომ ეს ის გამოცდილება იყო, რომელმაც თემის წევრებთან, თანამოაზრეებთან მეტი დროის გატარების შესაძლებლობა მისცა, საკუთარი იდენტობის ღიად დაფიქსირება გაუადვილა და სამომავლო აქტივობებზეც დააფიქრა, რაც თემის წევრებისთვის უკეთესი გარემოს შენებაში დაეხმარებათ.

თუ მსგავს აქტივობებში აქამდე მონაწილეობა არ მიგიღიათ ან ახალ წამოწყებებში ჩართვას თავს არიდებთ, სამომავლოდ Tbilisi Pride-ის ფეისბუკ და ინსტაგრამ გვერდს თვალი უნდა ადევნოთ და თქვენთვის მიმზიდველ ინიციატივას შეუერთდეთ.

მარიამ კვარაცხელიას თქმით, Tbilisi Pride ღიაა ყველასთვის, ვისაც ქვეყანაში არსებული მდგომარეობა არ მოსწონს და სურს, გარემო უკეთესობისკენ შეცვალოს.

„ვფიქრობ, რომ ლგბტქი თემის წევრები თუ ნებისმიერი ადამიანი, რომელსაც გარემოს უკეთესობისკენ შეცვლა უნდა, რომელიც თვლის, რომ ქვეყნაში არსებული მდგომარეობა არ არის ჯანსაღი, არ გვაქვს თავისუფალი და თანასწორი გარემო, ეკონომიკურად მძიმე მდგომარეობაში ვართ, ვისაც პოლიტიკური პოლარიზაცია აწუხებს და თვლის, რომ მისი, მისი მეგობრების უფლებები ირღვევა და თანასწორი გარემოს შექმნა სურს, მსგავს აქტივობებში უნდა ჩაერთოს და მეტი ცოდნა შეიძინოს, რათა მეტი არგუმენტი ჰქონდეს, აქტივისტური ტაქტიკა გამოიმუშავოს და უკეთ გაიგოს, როგორ უნდა აკეთოს აქტივიზმი სწორად, როგორ უნდა იბრძოლოს ცვლილებებისთვის, როგორ უნდა გარდაქმნას მდგომარეობა. ასევე, მეტი თანამებრძოლი შეიძინო და გაიცნო ადამიანები, რომლებსაც იგივე პრობლემები აწუხებს. ამ ბანაკში არაერთი ადამიანი იყო, რომელმაც აღნიშნა, რომ არ იცნობდა თემის წევრებს, აქამდე მსგავსი გამოცდილება არ ჰქონია და აღფრთოვანებული იყო, რომ მსგავსი გარემო დახვდა. მნიშვნელოვანია, რომ გავიაზროთ, ჩვენ არ ვართ მარტო, ერთმანეთი გვყავს, ერთმანეთის გამხნევება, ცოდნებისა და გამოცდილებების გაზიარება შეგვიძლია, გეგმის გაწერა და ერთობლივი ბრძოლა თანასწორობისთვის. თუ ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი ფაქტორი მნიშვნელოვანია, მსგავს აქტივობებს უნდა შემოუერთდეთ“, — აღნიშნავს მარიამი და იმედს გამოთქვამს, რომ სამომავლო აქტივობებში კიდევ უფრო მეტი ადამიანი, თემის წევრი თუ მხარდამჭრი ჩაერთვება, რომელიც მიღებულ ცოდნას სხვებსაც გაუზიარებს.

საქართველოს დემოკრატიული ინიციატივა (GDI) და თბილისი პრაიდი გაეროს ფონდის მხარდაჭერით ლგბტქი აქტივისტურ ბანაკს გამართავენ. 3-დღიანი ტრენინგი 26, 27 და 28 აპრილს კახეთში ჩატარდება და მასში მონაწილეობა, ასევე ტრანსპორტირება, უფასო იქნება.

ტრენინგს დარგის სპეციალისტები და პრაქტიკული გამოცდილების მქონე პირები, მათ შორის, გიორგი მშვენიერაძე, ედუარდ მარიკაშვილი, მარი კაპანაძე, მარიამ კვარაცხელია და სხვები გაუძღვებიან.

ბანაკში აქტივიზმის, მათ შორის ლგბტქ აქტივიზმის ისტორიისა და მისი მნიშვნელობის, უფლებათა დაცვის მექანიზმების, დაკავებულ პირთა უფლებების, დაზარალებულ პირთა უფლებების, ეროვნული ანტიდისკრიმინაციული მექანიზმი, გამოხატვის თავისუფლებისა და სიძულვილის ენის თეორიულ და პრაქტიკულ ჭრილში განხილვა შეგეძლებათ.

ბანაკის მონაწილეთა რაოდენობა შეზღუდულია, ამიტომ, თუ ხართ, ან გინდათ, ლგბტქი თემის აქტიური წევრი, თემის ლიდერი ან აქტივისტი გახდეთ, განაცხადი უნდა შეავსოთ.