20 ნოემბერს კატარში მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატი 2022 დაიწყო. ეს არის პირველი მუნდიალი, რომელიც არაბულ სამყაროში ტარდება. ის მთელი მსოფლიოდან მილიონობით გულშემატკივარს მასპინძლობს.
თუმცა კატარი არაერთხელ გაკრიტიკდა ადამიანთა უფლებების დარღვევის, მათ შორის ერთი და იმავე სქესის ადამიანების ურთიერთობების აკრძალვის გამო. სწორედ ამიტომ, ფეხბურთის ზოგი ლგბტქი გულშემატკივრისთვის წარმოიქმნა მორალური დილემა — არჩევანი მათ საყვარელ თამაშსა და თვითგამოხატვის თავისუფლებას შორის.
კატარის კანონები ურთიერთობების თანასწორობაზე
კატარში ჰომოსექსუალობა არალეგალურია, რადგან ისლამური შარიათის კანონის მიხედვით, ეს ამორალურად მიიჩნევა. ლგბტქი ადამიანები ქვეყანაში ისჯებიან ჯარიმებით, შვიდ წლამდე თავისუფლების აღკვეთით, ხოლო ზოგჯერ — ჩაქოლვითაც კი.
კატარის მსოფლიო ჩემპიონატის ორგანიზატორები აცხადებენ, რომ „ყველას მიიღებენ“ და, მათი თქმით, არავის ემუქრება დისკრიმინაცია. მიუხედავად ამისა, „კატარი 2022-ის“ აღმასრულებელი დირექტორი, ნასერ ალ-ხატერი ამბობს, რომ ჰომოსექსუალობის შესახებ კანონი არ შეიცვლება და რომ მსოფლიო ჩემპიონატის სანახავად ჩამოსულმა ვიზიტორებმა პატივი უნდა სცენ მათ კულტურას.
Human Rights Watch-ის ბოლოდროინდელი ანგარიშის მიხედვით, კატარელი სამართალდამცავები აგრძელებენ გეი, ლესბოსელი და ტრანსგენდერი მოქალაქეების დაპატიმრებას, ზოგჯერ კი მათ გარდაქმნის თერაპიის გავლასაც აიძულებენ — იმ ფსევდომეცნიერული პრაქტიკის, რომელიც ადამიანის სექსუალური ორიენტაციის, გენდერული იდენტობისა და გენდერული ექსპრესიის “შეცვლას” ცდილობს, რათა ის ჰეტეროსექსუალურ და სისგენდერულ ჩარჩოებს მოარგოს. კატარის თქმით, ეს ანგარიში ცრუ ბრალდებებს შეიცავს.
ფეხბურთის გულშემატკივრის ისტორია
კატარის მსოფლიო ჩემპიონატთან დაკავშირებული მორალური დილემა ძალიან კარგად ესმის ფეხბურთის ერთ-ერთ გულშემატკივარს, რომელიც ახლო აღმოსავლეთის მსგავსი მიდგომების მქონე მეზობელი ქვეყნიდან გაიქცა.
ამ ადამიანმა, რომელმაც ანონიმურობა ისურვა, BBC-სთან ინტერვიუში ისაუბრა, როგორია, იყო ქვიარ ადამიანი ისეთ ქვეყანაში, რომელშიც „ამაზე საუბრის ყველას ეშინია“.
„საკუთარი თავის შეცვლას ვცდილობდი“
„მთელი ცხოვრება შიშში ყოფნა ისეთი რამაა, რასაც შენს ყველაზე დაუძინებელ მტერსაც კი არ უსურვებდი. შიში, მუდმივი ტყუილი, თავის მოჩვენება — ეს ჩემი ცხოვრების მოკლე შეჯამებაა.
სიმართლე გითხრათ, დიდი ხნის განმავლობაში ბედნიერი არ ვიყავი. მაშინ ვფიქრობდი, რომ რაღაც მჭირდა და ამას არ ვიღებდი. საკუთარი თავის შეცვლას ვცდილობდი — ჩვენ ასე გვზრდიან. ჩვენ გარშემო ყველა ამბობს, რომ გეიდ ყოფნა არასწორია და რომ ღმერთი ამის გამო დაგვსჯის. ჩემი სამშობლო რელიგიური ქვეყანაა, ეს რელიგია კი ისლამია.
საკუთარი თავის მისაღებად დიდი დრო დამჭირდა. როდესაც კომფორტულად ვიგრძენი თავი და საკუთარი თავი ისეთად მივიღე, როგორიც ვარ, სწორედ მაშინ შეიცვალა ყველაფერი და ძალიან დიდი შვება ვიგრძენი.
გარემო, რომელშიც ვცხოვრობდი, ამაში ხელს არ მიწყობდა. უფროსმა თაობამ არაფერი იცის ლგბტ ხალხზე, რადგან ტელევიზიასა და რადიოს მთლიანად მთავრობა აკონტროლებს.
ახალგაზრდა თაობას ინტერნეტის მეშვეობით აქვს ამაზე ინფორმაცია, თუმცა ეს მაინც არაა საკმარისი საიმისოდ, რომ საკუთარი თავი იყო — ვინმემ თუ გაიგო, რომ გეი ხარ, ან ციხეში მოგიწევს წასვლა, ან შენი სიცოცხლე საფრთხის წინაშე დადგება.
გეი ხალხი არსებობს, მაგრამ ამაზე საუბრის ყველას ეშინია“.
გაქცევა გაერთიანებულ სამეფოში
„ძალიან რთული იყო იმ გადაწყვეტილების მიღება, რომ სხვა ქვეყანაში წავსულიყავი, მიუხედავად იმისა, რომ ვიცოდი, გაერთიანებულ სამეფოში საკუთარი თავის თავისუფლად გამოხატვა შემეძლებოდა.
მთელი ცხოვრება სამშობლოში გავატარე. იქ მყავს ოჯახი და მეგობრები, რომლებიც მიყვარს, თუნდაც მათ მხარი არ დამიჭირონ, თუკი დავქამინგაუთდები.
მათი ბრალი არაა, რომ მე და სხვა ადამიანებს ჩვენი სექსუალობის გამო არ მიგვიღებენ. ისინი ასე აღზარდეს და თვალის დახამხამებაში ამის შეცვლა ძალიან რთულია. ამას დრო დასჭირდება.
რთულია იმის ახსნა, თუ რა შეგრძნებაა, როცა შეგიძლია, იყო საკუთარი თავი და არ გიწევდეს მუდმივად სიცრუეში ცხოვრება. რაც აქ ჩამოვედი, ყველასგან დიდ მხარდაჭერას ვგრძნობ და თითქმის სამი წლის შემდეგ, გარშემო ახალი ხალხი და მეგობრები მყავს. ჩემს მეგობრებს ოჯახის წევრებად მივიჩნევ და ძალიან გამიმართლა, რომ გვერდით ისინი მყავს, განსაკუთრებით ადგილობრივი ქვიარ თემის წარმომადგენლები“.
სწორი და არასწორი
„დაქამინგაუთების არ მეშინია, თუმცა ვიცი, ამას რა შედეგებიც მოჰყვება. ვიცი, რისი გავლა მოუწევთ ჩემი ოჯახის წევრებს და როგორ დაიდანაშაულებენ ისინი თავს — იფიქრებენ, რომ მათი ბრალია, რომ მე ასეთი ვარ.
ვიცი, რასაც ახლა ვიტყვი, ჩემს ღირებულებებს ეწინააღმდეგება, მაგრამ ყოველთვის ვამბობდი, რომ თუკი უცხო ქვეყანას სტუმრობ, მის წესებსა და კანონებს პატივი უნდა სცე, თუნდაც ისინი არასწორი იყოს. არ შეგიძლია, უბრალოდ მიხვიდე და ისინი დაარღვიო. ასე თუ მოიქცევი, შედეგებისთვისაც მზად უნდა იყო.
იმას არ ვამბობ, რომ ჩვენ უნდა გავჩუმდეთ. ჩემი აზრით, ყველამ ხმამაღლა უნდა ვისაუბროთ. მე FIFA-ს ვადანაშაულებ იმაში, რომ კატარს [მსოფლიო ჩემპიონატის] მასპინძლობის უფლება მისცა, როცა მათ მშვენივრად იციან, რომ იქ ადამიანთა უფლებებს პატივს არ სცემენ.
თუმცა, ეს ძალიან კარგი შესაძლებლობაა საიმისოდ, რომ კატარში ადამიანთა უფლებების თემა ყურადღების ცენტრში მოვაქციოთ“.
