25 ნოემბერს ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრის დღე აღინიშნება და მიზნად ისახავს ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას.
ქალები ოჯახში, სამსახურში, გართობის სივრცეებში თუ საჯარო ადგილებში განიცდიან შევიწროებას, არიან ფიზიკური, ფსიქოლოგიური, სექსუალური თუ სხვა სახის ძალადობის რისკის წინაშე. ხშირად სახელმწიფო მათ დაცვას ვერ ახერხებს, რასაც ყოველწლიური ოფიციალური სტატისტიკაც მოწმობს.
საქართველოს პროკურატურის ინფორმაციით, 2022 წლის 8 თვეში ქვეყანაში 13 ქალი მოკლეს. სახალხო დამცველის მიერ დღეს გამოქვეყნებული განცხადების მიხედვით კი, ათ თვეში 18 ქალი.
პროკურატურის მიერ ოქტომბერში გამოქვეყნებულ სტატისტიკაში წერია ფემიციდის (ქალების მკვლელობა გენდერული ნიშნით) მონაცემები წლების მიხედვითაც:
- 2014 წელს საქართველოში მოკლეს 33 ქალი
- 2015 წელს საქართველოში მოკლეს 17 ქალი
- 2016 წელს საქართველოში მოკლეს 28 ქალი
- 2017 წელს საქართველოში მოკლეს 22 ქალი
- 2018 წელს საქართველოში მოკლეს 18 ქალი
- 2019 წელს საქართველოში მოკლეს 15 ქალი
- 2020 წელს საქართველოში მოკლეს 22 ქალი
- 2021 წელს საქართველოში მოკლეს 18 ქალი
ამავე სტატისტიკით, 2014-2022 (აგვისტოს ჩათვლით) წლებში საქართველოში 186 ქალი მოკლეს. უწყება ამბობს, რომ “ოჯახური ნიშნით” ჩადენილია 92 ქალის მკვლელობა, ხოლო “სხვა მოტივით” – 94 ქალის მკვლელობა.
ამავე პერიოდში პროკურატურას აღრიცხული აქვს ქალის მკვლელობის მცდელობის 129 შემთხვევა, შორის “ოჯახური ნიშნით” 79, ხოლო “სხვა მოტივით” — 50.
გარდა ამისა, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, 2022 წლის პირველ 9 თვეში (იანვარი-სექტემბერი) გამოიცა 6 520 შემაკავებელი ორდერი და სხვადასხვა ფორმის ძალადობის ჯამურად 7 921 შემთხვევა აღირიცხა, მათ შორის:
- ფიზიკური ძალადობის 1 662 შემთხვევა;
- ფსიქოლოგიური ძალადობის 6 004 შემთხვევა;
- ეკონომიკური ძალადობის 130 შემთხვევა;
- სექსუალური ძალადობის 30 შემთხვევა;
- იძულების 54 შემთხვევა;
- უგულებელყოფის 41 შემთხვევა.
2021 წელს გაცემული შემაკავებელი ორდერების რაოდენობა კი 9 376 იყო და სხვადასხვა ფორმის ძალადობის ჯამურად 11 529 შემთხვევა აღირიცხა, მათ შორის:
- ფიზიკური ძალადობის 2 494 შემთხვევა;
- ფსიქოლოგიური ძალადობის 8 627 შემთხვევა;
- ეკონომიკური ძალადობის 203 შემთხვევა;
- სექსუალური ძალადობის 50 შემთხვევა;
- იძულების 72 შემთხვევა;
- უგულებელყოფის 83 შემთხვევა.
აღსანიშნავია, რომ 2021 წელს საქართველოს პროკურატურამ გენდერული დისკრიმინაცია სხვადასხვა ტიპის ძალადობაზე 732 ბრალდებულის შემთხვევაში გამოკვეთა.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს სტატისტიკის მიხედვით, 2022 წლის 9 თვეში (იანვარი-სექტემბერი) სქესობრივი ხელშეუხებლობის თავისუფლების წინააღმდეგ რეგისტრირებულია 396 დანაშაული, მათ შორის 137 გაუპატიურება, ხოლო 259 სხვა დანარჩენი. გახსნის მაჩვენებლად შსს-ს 64% აქვს მითითებული. რაც შეეხება წინა წელს, რეგისტრირებული იყო 395 ფაქტი, მათ შორის 133 გაუპატიურება, ხოლო 262 სხვა დანარჩენი, ხოლო გახსნის მაჩვენებელი ნახევარზე ნაკლები, 48%-ია.
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 137-ე მუხლის მიხედვით, გაუპატიურება არის “პირის სხეულში ნებისმიერი ფორმით სექსუალური ხასიათის შეღწევა სხეულის ნებისმიერი ნაწილის ან ნებისმიერი საგნის გამოყენებით, ჩადენილი ძალადობით, ძალადობის მუქარით ან დაზარალებულის უმწეობის გამოყენებით”.
ქალთა მოძრაობა კანონის შეცვლას ითხოვს და აცხადებს, რომ “ქალს არ უნდა სჭირდებოდეს ამტკიცოს, რომ ის არის ნაცემი, იმისთვის, რომ დაამტკიცოს, რომ ის არის გაუპატიურებული”.
სახალხო დამცველის განცხადებით, კანონმდებლობის დონეზე კვლავ პრობლემად რჩება სექსუალური ძალადობის დეფინიციის საერთაშორისო სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოყვანა. კერძოდ, გაუპატიურების არსებული დეფინიციის ცვლილება და მასში თავისუფალი და ნებაყოფლობითი თანხმობის კომპონენტის განსაზღვრა.
ასევე ნახეთ: გაუპატიურება, სექსუალური შევიწროება — ქალების გამოცდილება და კანონი
დღეს, 25 ნოემბერს, 20:00 საათზე ქალთა მიმართ ძალადობის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, ქალთა მოძრაობა საპროტესტო მარშს გამართავს და ღონისძიების სხვა მონაწილეებთან, შემოქმედებით სივრცეებთან, ღამის კლუბებთან, მუსიკალურ ფესტივალებთან ერთად გაუპატიურებასთან დაკავშირებით კანონმდებლობის შეცვლას მოითხოვენ.
“ქართველ კანონმდებელს დღეს არ აინტერესებს, არის თუ არა გამოხატული ქალის ნება და თანხმობა. ეს არ შეესაბამება საერთაშორისო სტანდარტებს, საერთაშორისო კონვენციებს, მათ შორის, სტამბოლის კონვენციას, რომელიც საქართველოს რატიფიცირებული აქვს. ჩვენ მოვითხოვთ კანონის ცვლილებას. ქალს არ უნდა სჭირდებოდეს ამტკიცოს, რომ ის არის ნაცემი, იმისთვის, რომ დაამტკიცოს, რომ ის არის გაუპატიურებული”, — განაცხადა მარშის დაანონსებისას ქალთა მოძრაობის აქტივისტმა, მარი კურტანიძემ.
მსვლელობა რესპუბლიკის მოედნიდან დაიწყება და აქციის მონაწილეები პარლამენტთან შეიკრიბებიან, რათა საკანონმდებლო ორგანოსთან მოთხოვნები გააჟღერონ.
