ჯეიმს ბირდი უმცროსი

სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის მეთიუ შეფარდის სახელობის აქტი — კანონის ისტორია

1998 წლის 7 ოქტომბერს, 21 წლის სტუდენტი, მეთიუ შეფარდი, აშშ-ში, ლერამის მახლობლად, ვაიომინგში, ორმა კაცმა გაიტაცა, ღობეზე მიაბა, სცემა და ღობეზე მიბმული სასიკვდილოდ დატოვა. მეთიუ 18 საათის შემდეგ ველოსიპედისტმა იპოვა. შეფარდი საავადმყოფოში

სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის მეთიუ შეფარდის სახელობის აქტი — კანონის ისტორია

1998 წლის 7 ოქტომბერს, 21 წლის სტუდენტი, მეთიუ შეფარდი, აშშ-ში, ლერამის მახლობლად, ვაიომინგში, ორმა კაცმა გაიტაცა, ღობეზე მიაბა, სცემა და ღობეზე მიბმული სასიკვდილოდ დატოვა. მეთიუ 18 საათის შემდეგ ველოსიპედისტმა იპოვა. შეფარდი საავადმყოფოში 12 ოქტომბერს გარდაიცვალა.

შეფარდის მკვლელობამ ქვეყნის მასშტაბით აღშფოთება გამოიწვია. საზოგადოებამ ყურადღება ლგბტქი+ ადამიანების მიმართ არსებული სიძულვილის აღმოფხვრისკენ მიმართა. მეთიუს მშობლებმა, დენისმა და ჯუდიმ, შვილის გარდაცვალებიდან ცოტა ხნის შემდეგ თავიანთი ვაჟის ხსოვნის აღსანიშნავად მისივე სახელობის ფონდიც დააარსეს. მეთიუს მშობლების განცხადებით, ფონდის მიზანი სიძულვილის გაგებით, თანაგრძნობითა და მიმღებლობით ჩანაცვლება იყო — ხედვა, რომელიც მათი შვილის ოცნებებს, რწმენასა და ვნებებს შეესაბამებოდა.

1998 წელს მოკლეს ჯეიმს ბირდი უმცროსიც, აფროამერიკელი კაცი. ის სამმა თეთრკანიანმა სუპრემაცისტმა სატვირთო მანქანაზე მიაბა და თავი მოჰკვეთა.

მეთიუ შეფარდის მკვლელებს სამუდამო პატიმრობა მიესაჯათ, ხოლო ბირდის მკვლელებიდან ერთ-ერთს სამუდამო პატიმრობა, ხოლო დანარჩენ ორს — სიკვდილით დასჯა.

მიუხედავად იმისა, რომ მკვლელობების ჩადენის მომენტში აღნიშნული დანაშაულები სიძულვილით მოტივირებულად არ კვალიფიცირდებოდა, მოგვიანებით დადგინდა, რომ მკვლელობა სწორედ ჰომოფობიურ სიძულვილს უკავშირდებოდა.

სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის დეფინიციის გაფართოების მომხრეებს მიაჩნდათ, რომ აღნიშნული დანაშაულები ბევრად უარესია და დამნაშავის წინასწარგანწყობებთანაა კავშირში. გარდა ამისა, სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულთა შემთხვევაში, ძალადობა გამოვლილი ადამიანების მენტალურად გასაჯანსაღებლად, ორჯერ უფრო მეტი დროა საჭირო, რაც ქვიარ ადამიანებს უბიძგებს საკუთარი თავის დადანაშაულებისკენ, თითქოს ისინი ისჯებიან თავიანთი სექსუალობის გამო. ამის გამო ბევრი ლგბტქი+ ადამიანი იტანჯება დეპრესიის, შფოთვისა და პოსტტრავმული აშლილობისგან. მხარდამჭერების თქმით, მეთიუ შეფარდის მკვლელობის შემდეგ, ბევრი მცირეწლოვანი ქვიარი უკან, “კარადაში” შებრუნდა და თავისი სექსუალობის მალვა დაიწყო. ეს კი გამოწვეული იყო შიშით, რომელიც გარშემომყოფებისგან მოდიოდა და საკუთარი თავის სიძულვილით, რომლის საფუძველიც ინტერნალიზებული ჰომოფობია იყო. ტერმინი “კარადაში ყოფნა” აღწერს სიტუაციას, როცა ადამიანი საკუთარ სექსუალურ ორიენტაციას ან გენდერულ იდენტობას არავის ან ადამიანთა მცირე ჯგუფს უზიარებს.

2009 წელს, აშშ-ის იმდროინდელმა პრეზიდენტმა, ბარაკ ობამამ, თავისი ხელმოწერით დააკანონა ახალი აქტი, რომელიც სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულს ეხებოდა. კანონი მეთიუ შეფარდისა და ჯეიმს ბირდ უმცროსის სახელობისაა. საპრევენციო აქტი წარმოადგენს ფედერალურ კანონს და კრძალავს ადამიანებზე თავდასხმას მათი სექსუალური ორიენტაციის, გენდერის, გენდერული იდენტობისა და ქმედუუნარობის საფუძველზე. კანონი ავალდებულებს გამოძიების ფედერალურ ბიუროს (FBI), მონიტორინგი გაუწიოს სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულებს და სტატისტიკა აწარმოოს.

წყაროები:

Huffpost,

history.com