სიძულვილით მოტივირებული დანაშაული

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი და ლგბტქი აქტივისტი განსაკუთრებული სისასტიკით მოკლეს

22 თებერვალს, აზერბაიჯანელი ბლოგერი, ჟურნალისტი და ლგბტქი აქტივისტი, ავაზ შიხმამედოვი (პროფესიულ საქმიანობაში ცნობილი როგორც ავაზ ჰაფიზლი), ნათესავმა, ამრულა გულალიევმა მოკლა. მკვლელობის შესახებ ინფორმაცია აზერბაიჯანის მთავარი პროკურორის ოფისმა და შინაგან საქმეთა მინისტრმა გაავრცელეს.

სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის მეთიუ შეფარდის სახელობის აქტი — კანონის ისტორია

1998 წლის 7 ოქტომბერს, 21 წლის სტუდენტი, მეთიუ შეფარდი, აშშ-ში, ლერამის მახლობლად, ვაიომინგში, ორმა კაცმა გაიტაცა, ღობეზე მიაბა, სცემა და ღობეზე მიბმული სასიკვდილოდ დატოვა. მეთიუ 18 საათის შემდეგ ველოსიპედისტმა იპოვა. შეფარდი საავადმყოფოში 12 ოქტომბერს გარდაიცვალა. შეფარდის მკვლელობამ ქვეყნის მასშტაბით აღშფოთება

სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის მეთიუ შეფარდის სახელობის აქტი — კანონის ისტორია

1998 წლის 7 ოქტომბერს, 21 წლის სტუდენტი, მეთიუ შეფარდი, აშშ-ში, ლერამის მახლობლად, ვაიომინგში, ორმა კაცმა გაიტაცა, ღობეზე მიაბა, სცემა და ღობეზე მიბმული სასიკვდილოდ დატოვა. მეთიუ 18 საათის შემდეგ ველოსიპედისტმა იპოვა. შეფარდი საავადმყოფოში 12 ოქტომბერს გარდაიცვალა.

შეფარდის მკვლელობამ ქვეყნის მასშტაბით აღშფოთება გამოიწვია. საზოგადოებამ ყურადღება ლგბტქი+ ადამიანების მიმართ არსებული სიძულვილის აღმოფხვრისკენ მიმართა. მეთიუს მშობლებმა, დენისმა და ჯუდიმ, შვილის გარდაცვალებიდან ცოტა ხნის შემდეგ თავიანთი ვაჟის ხსოვნის აღსანიშნავად მისივე სახელობის ფონდიც დააარსეს. მეთიუს მშობლების განცხადებით, ფონდის მიზანი სიძულვილის გაგებით, თანაგრძნობითა და მიმღებლობით ჩანაცვლება იყო — ხედვა, რომელიც მათი შვილის ოცნებებს, რწმენასა და ვნებებს შეესაბამებოდა.

1998 წელს მოკლეს ჯეიმს ბირდი უმცროსიც, აფროამერიკელი კაცი. ის სამმა თეთრკანიანმა სუპრემაცისტმა სატვირთო მანქანაზე მიაბა და თავი მოჰკვეთა.

მეთიუ შეფარდის მკვლელებს სამუდამო პატიმრობა მიესაჯათ, ხოლო ბირდის მკვლელებიდან ერთ-ერთს სამუდამო პატიმრობა, ხოლო დანარჩენ ორს — სიკვდილით დასჯა.

მიუხედავად იმისა, რომ მკვლელობების ჩადენის მომენტში აღნიშნული დანაშაულები სიძულვილით მოტივირებულად არ კვალიფიცირდებოდა, მოგვიანებით დადგინდა, რომ მკვლელობა სწორედ ჰომოფობიურ სიძულვილს უკავშირდებოდა.

სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულის დეფინიციის გაფართოების მომხრეებს მიაჩნდათ, რომ აღნიშნული დანაშაულები ბევრად უარესია და დამნაშავის წინასწარგანწყობებთანაა კავშირში. გარდა ამისა, სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულთა შემთხვევაში, ძალადობა გამოვლილი ადამიანების მენტალურად გასაჯანსაღებლად, ორჯერ უფრო მეტი დროა საჭირო, რაც ქვიარ ადამიანებს უბიძგებს საკუთარი თავის დადანაშაულებისკენ, თითქოს ისინი ისჯებიან თავიანთი სექსუალობის გამო. ამის გამო ბევრი ლგბტქი+ ადამიანი იტანჯება დეპრესიის, შფოთვისა და პოსტტრავმული აშლილობისგან. მხარდამჭერების თქმით, მეთიუ შეფარდის მკვლელობის შემდეგ, ბევრი მცირეწლოვანი ქვიარი უკან, “კარადაში” შებრუნდა და თავისი სექსუალობის მალვა დაიწყო. ეს კი გამოწვეული იყო შიშით, რომელიც გარშემომყოფებისგან მოდიოდა და საკუთარი თავის სიძულვილით, რომლის საფუძველიც ინტერნალიზებული ჰომოფობია იყო. ტერმინი “კარადაში ყოფნა” აღწერს სიტუაციას, როცა ადამიანი საკუთარ სექსუალურ ორიენტაციას ან გენდერულ იდენტობას არავის ან ადამიანთა მცირე ჯგუფს უზიარებს.

2009 წელს, აშშ-ის იმდროინდელმა პრეზიდენტმა, ბარაკ ობამამ, თავისი ხელმოწერით დააკანონა ახალი აქტი, რომელიც სიძულვილით მოტივირებულ დანაშაულს ეხებოდა. კანონი მეთიუ შეფარდისა და ჯეიმს ბირდ უმცროსის სახელობისაა. საპრევენციო აქტი წარმოადგენს ფედერალურ კანონს და კრძალავს ადამიანებზე თავდასხმას მათი სექსუალური ორიენტაციის, გენდერის, გენდერული იდენტობისა და ქმედუუნარობის საფუძველზე. კანონი ავალდებულებს გამოძიების ფედერალურ ბიუროს (FBI), მონიტორინგი გაუწიოს სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულებს და სტატისტიკა აწარმოოს.

წყაროები:

Huffpost,

history.com

აზერბაიჯანელი ჟურნალისტი და ლგბტქი აქტივისტი განსაკუთრებული სისასტიკით მოკლეს

22 თებერვალს, აზერბაიჯანელი ბლოგერი, ჟურნალისტი და ლგბტქი აქტივისტი, ავაზ შიხმამედოვი (პროფესიულ საქმიანობაში ცნობილი როგორც ავაზ ჰაფიზლი), ნათესავმა, ამრულა გულალიევმა მოკლა. მკვლელობის შესახებ ინფორმაცია აზერბაიჯანის მთავარი პროკურორის ოფისმა და შინაგან საქმეთა მინისტრმა გაავრცელეს. გულალიევის თქმით, მკვლელობის მოტივი პირადი უთანხმოება იყო.

გულალიევი მკვლელობის დროს არაფხიზელ მდგომარეობაში იყო. ის უკვე დააკავეს და გამოძიება მიმდინარეობს. თუმცა, ჰაფიზლის მეგობრები და კოლეგები განსხვავებულ მკვლელობის მოტივზე საუბრობენ. ოფიციალურად დადასტურებული არაფერია, მაგრამ ჰაფიზლი ბოლო თვეებში აქტიურად გმობდა სიძულვილით მოტივირებული დანაშაულებთან დაკავშირებით საგამოძიებო უწყების უმოქმედობას. ჟურნალისტმა გასული წლის სექტემბერში თავი მთავარი პროკურორის ოფისზე ბორკილებით მიიბა, რათა უმოქმედობა გაეპროტესტებინა. იმავე პერიოდში, ქალაქის ცენტრში მშვიდობიანი დემონსტრაციისას ჟურნალისტი პოლიციამ დააკავა.

ჰაფიზლის მეგობრებსა და კოლეგებს მკვლელობის მოტივთან დაკავშირებით ეჭვები აქვთ, რადგან ჟურნალისტი განსაკუთრებული სისასტიკით მოკლეს. ვრცელდებოდა ინფორმაცია, რომ ჰაფიზლის თავი და სასქესო ორგანოები მოკვეთილი ჰქონდა.

ქვიარი ჰაფიზლის კოლეგას, საფრანგეთში მცხოვრებ აზერბაიჯანელ ჟურნალისტს, მირზალი მოჰამედს დაუკავშირდა, რომელსაც გარდაცვლილი აზერბაიჯანში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით ვიდეომასალას უგზავნიდა. მოჰამედის თქმით, ჰაფიზლის მკვლელთან ურთიერთობა არ ჰქონია, ამიტომ პირად ანგარიშსწორებას გამორიცხავს.

„მეც უამრავი კითხვა მაქვს, თუმცა ვფიქრობ, რომ მკვლელობა აზერბაიჯანის ხელისუფლების დაგეგმილია. გარდაცვლილს ბიძაშვილთან ურთიერთობა არ ჰქონია, რა უნდა გამხდარიყო მკვლელობის მიზეზი? დამნაშავემ გარდაცვლილს თავი და გენიტალიები მოჰკვეთა. ავაზი აზერბაიჯანში დიდი საფრთხის წინაშე იყო, რაც ლგბტქი ადამიანების სიძულვილით არის განპირობებული.“ – აღნიშნა მოჰამედმა.

ამასთან, ვრცელდება დაუდასტურებელი ინფორმაცია, რომ ჟურნალისტის სხეულის მორგში გადასვენებისას, სამართალდამცავებმა მის სხეულთან შეხებაზე უარი განაცხადეს და გარდაცვლილს „ბინძური“ უწოდეს.

მირზალი მოჰამედმა გარდაცვლილის სხეულის გადასვენებასთან დაკავშირებითაც გააკეთა კომენტარი და აღნიშნა, რომ „მკვლელობის ადგილზე საფუძვლიანი კვლევა არ ჩატარებულა და გარდაცვლილი ნაგვის პარკებით გადაასვენეს“.

დეტალების გადამოწმების მიზნით, ავაზ ჰაფიზლის მეგობარს, აზერბაიჯანში მცხოვრებ ლგბტქი აქტივისტ ჯავიდ ნაბიევს დავუკავშირდით. ნაბიევის თქმით, ჰაფიზლის უთანხმოება ნათესავებთან მართლაც ჰქონდა, რაც გარდაცვლილის სექსუალურ ორიენტაციას და აქტივისტურ საქმიანობას უკავშირდება.

„ავაზი პირად საუბრებში ხშირად აღნიშნავდა, რომ ოჯახს მის სექსუალურ ორიენტაციასთან და აქტივისტურ საქმიანობასთან დაკავშირებით პრობლემა ჰქონდა. ბიძამისის ოჯახი მკვეთრად რელიგიურია და ავაზის წინააღმდეგ აგრესიაც აქედან გამომდინარეობდა. მკვლელმა თქვა, რომ დანაშაულის მიზეზი პირადი უთანხმოება იყო, თუმცა სასტიკი მკვლელობა სიძულვილის მოტივში გვარწმუნებს“, – აღნიშნა ჯავიდმა და დაგვიდასტურა, რომ გარდაცვლილის სხეული მართლაც დასახიჩრებული იყო – „ჩვენ ავაზის ოჯახში ვიყავით მისული, გვინდოდა, ოჯახს სხეულის გაპატიოსნებაში დავხმარებოდით, რისი წინააღმდეგებიც იყვნენ, თუმცა იქამდე გავრცელებული მოსაზრების დადასტურება შემიძლია – გარდაცვლილს გენიტალიები მოკვეთილი აქვს, რაც პირდაპირ მიანიშნებს სიძულვილის მოტივზე.”

ნაბიევმა დაგვიდასტურა პოლიციელების მხრიდან სასტიკი მოპყრობის ფაქტიც და აღნიშნა, რომ სასწრაფო დახმარების თანამშრომლებიც უარს ამბობდნენ სხეულის გადასვენებაზე.

„დანაშაულის ადგილზე მისულმა პოლიციამ და სასწრაფო დახმარებამ სხეულის გადასვენებაზე უარი განაცხადეს, მათ სხეულთან შეხება არ სურდათ. სხეულის გადასვენების ორგანიზება ავაზის კოლეგებმა შეძლეს, თუმცა ის მორგში ნაგვის მანქანით გადაასვენეს.“ – აღნიშნა ჯავიდ ნაბიევმა.