წინა სტატიაში უკვე განვმარტეთ, რა არის სექსუალური შევიწროება და განვიხილეთ ისიც, რომ ეს შეიძლება ხდებოდეს სხვადასხვა სივრცეში. მიმოვიხილეთ სამუშაო ადგილას სექსუალურ შევიწროებაც, მათ შორის, კონკრეტული საქმეები საქართველოში. ამჯერად საჯარო სივრცეში სექსუალურ შევიწროებაზე ვისაუბრებთ.
წინა სტატიაში უკვე განვმარტეთ, რა არის სექსუალური შევიწროება და განვიხილეთ ისიც, რომ ეს შეიძლება ხდებოდეს სხვადასხვა სივრცეში. მიმოვიხილეთ სამუშაო ადგილას სექსუალურ შევიწროებაც, მათ შორის, კონკრეტული საქმეები საქართველოში. ამჯერად საჯარო სივრცეში სექსუალურ შევიწროებაზე ვისაუბრებთ.
საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროება მოიცავს არასასურველ კომენტარებს, ჟესტებს, დასიგნალებას, სტვენას, შეურაცხმყოფელ წამოძახილებს, ინტიმური ადგილების ჩვენებას, ადევნებას, დაჟინებულ სექსუალურ ჟესტებს, შეხებას უცხო ადამიანების მიერ, საჯარო ადგილებში, როგორიცაა, მაგალითად, ქუჩები, სავაჭრო ცენტრები და საზოგადოებრივი ტრანსპორტი.
საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროება საკმაოდ ფართოდ გავრცელებული შევიწროების ფორმაა, რომელსაც ქალები ხშირად აწყდებიან. ქუჩაში შევიწროების ფაქტს ხშირად უმნიშვნელოდ მიიჩნევენ და მას ნაკლები ყურადღება ეთმობა (“The Woman in the Street:”t Reclaiming the Public Space from Sexual Harassment, Deborah M. Thompsont, Yale Law Journal). ქუჩაში შევიწროების მსხვერპლი ძირითადად არის ქალი, ხოლო შევიწროების განმახორციელებელი — კაცი. სექსუალური შევიწროების განმახორციელებელი პირი, როგორც წესი, სამიზნეს არ იცნობს, შეხვედრა ხდება პირისპირ და იგი არის საჯარო ხასიათის. შემვიწროებლის კომენტარები არის ობიექტური თვალსაზრისით დამამცირებელი, ახდენს ქალის ობიექტივაციას, არის შეურაცხმყოფელი და ხშირად შეიცავს მუქარას (Bowman, Street Harassment and the Informal Ghettoization of Women, 106 Harvard Law Review, 517).
საჯარო სივრცედ მიიჩნევა:
რაც შეეხება ვირტუალური სივრცის, სოციალური ქსელების საჯარო სივრცედ მიჩნევას, უნდა აღინიშნოს, რომ მაგალითად, თუ შემავიწროებელმა სექსუალური ხასიათის მესიჯი ან ფოტო გაუგზავნა მხოლოდ ერთ კონკრეტულ პირს, ეს არ ჩაითვლება საჯარო სივრცეში სექსუალურ შევიწროებად (Sexual Harassment in Public Place – Existing Administrative Regulation and Problematic Aspects, Nati Gelovani, Law and World, 10). სახალხო დამცველის განმარტებით “საზოგადოებრივი ადგილის განმარტებისას, გვერდს ვერ ავუვლით სხვადასხვა სოციალურ სივრცეში გამოკვეთილ სექსუალურ შევიწროებას. დღესდღეობით, არსებობს მოსაზრება, რომ ვირტუალური სივრცეები, რომლებიც ხელმისაწვდომია ინტერნეტის მეშვეობით, ახალი ტიპის საჯარო სივრცეა” (სახალხო დამცველის პრაქტიკული სახელმძღვანელო სექსუალური შევიწროების შესახებ).
2019 წელს, საქართველოს პარლამენტმა მიიღო საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლითაც საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროების საკითხი დარეგულირდა და მასზე რეაგირების მექანიზმები განისაზღვრა. საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 1661-ე მუხლის თანახმად “საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროება არის საზოგადოებრივ ადგილებში პირის მიმართ არასასურველი სექსუალური ხასიათის ქცევა, რომელიც მიზნად ისახავს ან/და იწვევს მისი ღირსების შელახვას და ქმნის მისთვის დამაშინებელ, მტრულ, დამამცირებელ, ღირსების შემლახველ ან შეურაცხმყოფელ გარემოს”. ამავე მუხლით გათვალისწინებულია საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროების ჩადენისთვის შესაბამისი სანქციები.
საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროების შემთხვევების იდენტიფიცირება და მასზე რეაგირება პოლიციის ფუნქციას წარმოადგენს. პოლიცია შევიწროების ფაქტზე ადგენს სამართალდარღვევათა ოქმს, რომელიც სასამართლოს დასამტკიცებლად წარედგინება.
საჯარო სივრცეში სექსუალური შევიწროების საკითხებს ასევე აწესრიგებს დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ საქართველოს კანონი.
ავტორი: თამარ ავალიანი
