დიდი ბრიტანეთი

2020 წელს ბრიტანეთის პარლამენტის წევრის, კრის ბრაიანის დოკუმენტური ნაწარმოები – გლამურული ბიჭები გამოიცა, რომელიც 1930-იანი წლების ბრიტანული პარლამენტის წევრების ამბავს ჰყვება. ჯეკ მაკნამარა, რონი კარტლანდი, ვიქტორ კაზალეტი და რობერტ ბერნესი ჰიტლერის წინააღმდეგ ამხედრებული გეი ან ბისექსუალი კაცები იყვნენ, რომლებიც ბრიტანელებს მოახლოებული საფრთხის შესახებ ჯერ კიდევ იმ დროს აფრთხილებდნენ, როცა ადოლფ ჰიტლერს ქარიზმატულ პოლიტიკოსად თვლიდნენ. 

იმ პერიოდის გმირების ამბავი, როცა ბრიტანეთი ნაცისტურ გერმანიასთან გარიგებას ცდილობდა და კონფრონტაციას თავს არიდებდა სულ ახლახან გამომზეურდა, იქამდე კი „გლამურული ბიჭების“ ამბავი ფაქტობრივად დაკარგული იყო.

ჰიტლერმა ხელისუფლებაში მოსვლისას გერმანიის გაძლიერება დაიწყო, რამაც ბრიტანეთს ამ ქვეყანასთან ურთიერთობის დალაგების სურვილი გაუჩინა. 1934 წლამდე, როცა გრძელი დანების ღამე მოეწყო (1934 წლის პოლიტიკური წმენდა, რომლის მიზანი ჰიტლერის ძალაუფლების განმტკიცება იყო) სხვა ქვეყნები გერმანიაში მიმდინარე პროცესების ავისმომასწავებელ ხასიათს ჯერ კიდევ ვერ ხვდებოდნენ.

ბირტანეთში გეი ურთიერთობების დეკრიმინალიზაცია 1967 წელს მოხდა, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევებში, როცა კაცები 21-ს გადაცილებულნი იყვნენ. იქამდე კაცებს შორის ურთიერთობა კრიმინალიზებული იყო, იგივე მიდგომა გერმანიაშიც არსებობდა. 1871 წელს, გერმანიის გაერთიანებასთან ერთად კანონმდებლობაში 175-ე პარაგრაფი შევიდა, რომლითაც „არაბუნებრივ მისწრაფებებში“ შემჩნეული კაცებისთვის ბრალის წარდგენის საფუძველი შეიქმნა, თუმცა აღნიშნულმა პარაგრაფმა გეი კაცები კიდევ უფრო გააძლიერა და დისკუსიის შესაძლებლობაც კი გაჩნდა. 21-ე საუკუნის 30-იან წლებამდე გერმანიაში კაცების შეკრების არაერთი წერტილი არსებობდა, რომლებიც გაცნობის, სოციალური კავშირების დამყარებისა და გართობის კარგი შესაძლებლობა იყო. გერმანია გეი და ბისექსუალ კაცებს ევროპის სხვა ქვეყნებიდანაც იზიდავდა, განსაკუთრებით იმ სახელმწიფოებიდან, რომელთაც განსაკუთრებით მკაცრი კანონმდებლობა ჰქონდათ.

პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ გერმანია ხელოვნების, ლიტერატურის, ჰედონიზმის კერად იქცა, რომელსაც ევროპის არაერთი სახელმწიფოდან სტუმრობდნენ ადამიანები, რომლებიც საკუთარ ქვეყანაში ჩაგვრის ობიექტები იყვნენ.

კრის ბრაიანტი „გლამურული ბიჭების“ შესახებ ამბობს, რომ ისინი გეი ან ბისექსუალი ბიჭები იყვნენ, რომლებიც იმ დროს, როცა ინგლისში სქესობრივი კავშირის ქონა შეუძლებლად, არალეგალურად ესახებოდათ გერმანიას სტუმრობდნენ, რადგან ის ბევრად ლიბერალურ ქვეყნად ითვლებოდა“.

1930-იან წლების დასაწყისის გერმანიაში სტუმრად მყოფმა გეი პოლიტიკოსებმა მალევე შეამჩნიეს, რომ ლიბერალური მიდგომები ნელ-ნელა იცვლებოდა, მიმდინარე ამბები კი კარგს არაფერს მოასწავებდა. უფრო და უფრო აშკარა ხდებოდა, რომ ჰიტლერი ერთპიროვნული ძალაუფლების მოპოვებას ცდილობდა, ნელ-ნელა ძლიერდებოდა ანტისემიტური განწყობები, რომელიც კიდევ უფრო ძალადობრივ ქმედებებში გადაიზარდა.

„ანტისემიტიზმი გავრცელდა. ხალხი მაღაზიების ფანჯრებს ამსხვრევდა და  სინაგოგებში ღორის თავებს ყრიდნენ. ბირტანელი გეი პოლიტიკოსები, რომლებიც საკუთარ ქვეყანაში ჩაგვრის მომსწრეები იყვნენ განსაკუთრებული სიცხადით ხვდებოდნენ, რომ ებრაელთა წინააღმდეგ მზარდი აგრესია არაჰუმანური, მეტიც, დიდი დანაშაული იყო. მათ ბევრად უკეთ ესმოდათ გერმანიაში დევნილი ხალხის, არ ჰქონდა მნიშვნელობა ამის მიზეზი ებრაელობა იყო თუ ჰომოსექსუალობა“, – წერს კრის ბრაიანტი.

1933 წელს, მას შემდეგ,რაც ჰიტლერი კანცლერი გახდა, ინგლისის ნაციონალ-ლიბერალური პარტიის წევრმა,  რობ ბარნესმა ნაცისტური პარტიის ერთ-ერთ პირველ წარმომადგენელთან, ედმუნდ ჰაინსთან ერთად გერმანიის სხვადასხვა ლოკაცია, მათ შორის, საკონცენტრაციო ბანაკები მოინახულა.

„არაადამიანური მოპყრობის პირდაპირი მტკიცებულება არ გვინახავს, მაგრამ მაინც, არ გვასვენებდა სულისშემძვრელი განცდა, რომ ბანაკში რაღაც რთულად ამოსაცნობი ბოროტება იმალებოდა. რა საზარლობას მალავდა ის ეკლიანი მავთულები?“, – წერდა ბერნესი მოგვიანებით და იხსენებდა მუშათა პარტიის გამოფენაზე სტუმრობასაც: „შენობა გადავსებული იყო რასობრივი უპირატესობის გზავნილებით, ფოტოებით, რომლებზეც ებრაელი და შერეული რასის ბავშვების დამახინჯებული გამოსახულებებს ნახავდით“.

ბერნესმა ნაცისტური იდეოლოგიის დამანგრეველი ძალა დაინახა და საქმიან წრეებში თუ სხვადასხვა გაზეთებში ნაცისტური პარტიის კრიტიკა დაიწყო. ის ღიად ამბობდა, რომ გერმანიაში სამხედრო ძალების საწვრთნელი ოპერაციები მიმდინარეობდა. იმავეს ამტკიცებდა მაკნამარაც და ხელისუფლებას მოუწოდებდა, რომ მზად ყოფილიყვნენ იმ ბოროტებისთვის, რომელიც სულ უფრო მძლავრი ხდებოდა.

ბრიტანეთის პრემიერ მინისტრი, ნევილ ჩემბერლენი განცხადებებს ყურადღებას არ აქცევდა, პარლამენტის წევრთა კომენტარებს არც ხალხი ეკიდებოდა სერიოზულად, რადგან იმ პერიოდში ანტისემიტური და ჰომოფობიური განწყობები ბრიტანეთშიც მძლავრი იყო, პარლამენტის გეი წევრების ორიენტაციასთან დაკავშირებული ჭორები კი სულ უფრო აქტიურად ვრცელდებოდა.

გეი პოლიტიკოსები თავდასხმის სამიზნედ იქცნენ, რეალური საშიშროება გაჩნდა, რომ მათი რეპუტაცია სამუდამოდ შეილახებოდა და ამ ადამიანების პოლიტიკური კარიერა დასრულდებოდა, თუმცა ამ რისკებმა გლამურული ბიჭები ვერ შეაჩერა, რათა სახელმწიფოსთვის მოეწოდებინათ, რომ მშვიდობის შესანარჩუნებლად, ადამიანთა კეთილდღეობის გარანტიების შესაქმნელად აუცილებელი ქმედებები იყო საჭირო.

აშშ-ის ჰოლოკოსტის მემორიალური მუზეუმის თანახმად, ჰოლოკოსტს 17 მილიონი ადამიანის კეთილდღეობა შეეწირა, რომელთა შორის 6 მილიონი ებრაელი და 11 მილიონი სხვა ჯგუფის ადამიანი იყო: 5,5 მილიონი საბჭოთა მოქალაქე, პოლონელები, სერბები, შშმ პირები, რუმინელები და ათასობით გეი.

გერმანიის დანაშაულებზე ხალხი აქტიურად საუბრობს, თუმცა არ უნდა დაგვავიწყდეს ისიც, რომ, მაგალითად, ჰომოსექსუალების წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულები მთელი ევროპის მასშტაბით ხდებოდა. კრის ბრაიანტი აღნიშნავს, რომ „1930-იანი წლების ბრიტანეთში ყოველწლიურად ასობით გეი იგზავნებოდა საპატიმროში და მძიმე სამუშაოს შესრულება უწევდათ“. ხალხი იმასაც ამბობდა, რომ „გამოვლენილი სისასტიკე ებრაელების ბრალი იყო. შოკისმომგვრელი რეალობა და სიძულვილის ენა გავრცელდა იმ ქვეყნებშიც, რომლებმაც ნაცისტურ გერმანიას ბრძოლა გამოუცხადეს.

ჩემბერლენმა მაქსიმალურად დიდხანს სცადა მშვიდი ურთიერთობა შეენარჩუნებინა ჰიტლერის გერმანიასთან, მისივე ინიციატივით „მორიგების პოლიტიკის“ ფარგლებში გერმანიასთან დიპლომატიური ურთიერთობები გრძელდებოდა, რომლის უზრუნველსაყოფად „გლამურული ბიჭების“ განცხადებების უარყოფა და დაგმობა დაიწყო.

კრისის მტკიცებით: „ პრემიერ მინისტრმა ოპერაცია წამოიწყო, რომლის საყრდენად გეი კაცი, ჯოზეფ ბოლი იქცა, მან პარლამენტის გეი წევრების მოსმენა და თვალთვალი ითავა, ქვეყნდებოდა ღირსებისშემლახავი სტატიები, რომელთა მიზანი კრიტიკულად განწყობილი პარლამენტარების დისკრედიტაცია იყო. ამ პერიოდს უკავშირდება მეტსახელი, რომელიც ჩემბერლენმა გეი პარლამენტარებს უწოდა – „გლამურული ბიჭები“, რაც ირონიული სახელი იყო, რათა მათ სექსუალურ ორიენტაციაზე მიენიშნებინა.

პარლამენტარებმა გერმანიაში მზარდ ავისმომასწავებელ ქმედებებზე საუბარი მაინც არ შეწყვიტეს. უკვე 1939 წელს, როცა გერმანიამ პოლონეთი დაიპყრო, ჩემბერლენმა დაგვიანებით განაცხადა, რომ ბრიტანეთი ომში ერთვებოდა.

გლამურული ბიჭები, რომლებიც წლების განმავლობაში მოუწოდებდნენ ქვეყანას ქმედებისკენ ომში ჩაერთნენ და ბოროტებს რეალურად დაუპირისპირდნენ.

ბერნესი, მაკნამარა, კარტლანდი და კაზალეტი ომს შეეწირნენ. კრისმა პარლამენტარების საგმირო ქმედებებთან დაკავშირებული მტკიცებულებები არქივებში მოიძია და აღნიშნავდა, რომ „არ არსებობს იმაზე დიდი მსხვერპლი, ვიდრე რონი კატლანდმა და ჯეკ მაკნამარამ გაიღეს, მათ ერთადერთ მიზნად გერმანიასთან ბრძოლა გამოაცხადეს“ და მიუხედავად წლების განმავლობაში მათი დისკრედიტაციის მცდელობისა არ შეუწყვეტიათ საუბარი იმ აუცილებელ ქმედებებსა და წინააღმდეგობაზე, რომელიც ბოროტების მალე გასანეიტრალებლად იყო საჭირო.

არაერთი კრიტიკოსი აღნიშნავს, რომ ბრაიანტის წიგნის მთავარი ნაკლოვანება გეი პოლიტიკოსების პირადი ცხოვრების არასათანადო შესწავლა და არგუმენტებია, რასაც ნაწარმოების ავტორიც ეთანხმება.

„გეი კაცების პირადი ცხოვრების შესახებ ცნობები 30-იანი წლების მასალებში თითქმის არ არსებობს – ამ ადამიანთა ოჯახები ყველა მტკიცებულებას ანადგურებდნენ, თავიდან იშორებდნენ. მაგალითად, ჯეკ მაკნამარას ძმამ ჯეკის გარდაცვალების შემდეგ მის მემკვიდრეობაზე უარი თქვა, რადგან ის გეი იყო. ვეცადე, სიფრთხილით მოვკიდებოდი ყველა ფაქტს, რადგან არ მინდოდა რაიმე გადამემლაშებინა, ისეთ თემებზე დამეწყო საუბარი, რომელთა შესახებ საკმარისი მტკიცებულებები არ მქონდა. ვიმედოვნებ, ჩემი წიგნი დისკუსიას წაახალისებ და შედგება ერთგვარი ეროვნული თანხმობა, რათა გადაიხედოს ამბები, რომელთაც ისტორიის სახელმძღვანელოებში ფაქტებად მოვიხსენიებთ“, – აღნიშნავს ბრაიანტი.

დაკარგული, დამტვერილ არქივებში მიმალული ქვიარ ისტორია ნელ-ნელა აშკარავდება. ლგბტქი ადამიანების თავდადება, ღვაწლი, კაცობრიობის უკეთესი მომავლისთვის გაღებული მსხვერპლი ბევრად მეტი ადამიანისთვის ხდება ცნობილი და ქვიარ ადამიანების წინაშე ჩადენილ ბოროტებასაც საბოლოოდ ერქმევა სახელი, რისი მაგალითიც 2020 წელს დავიწყებას გადარჩენილი „გლამურული ბიჭები“ არიან. ვინ იცის, კიდევ რამდენ უცნობ ამბავს ინახავს სხვადასხვა ქვეყნის არქივებში დაცული მასალა, რომელიც ჯერ კიდევ აღმოსაჩენია.