გურამ კაშია

ხვალ, პირველ დეკემბერს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო გურამ კაშიას მხარდასაჭერად სტადიონზე მისული ლგბტქი აქტივისტების მიერ ქვიარ სიმბოლიკის შეტანის ხელშეშლისთვის საჩივარზე გადაწყვეტილებას გამოაქვეყნებს.

გარდა ამისა, ხვალვე გახდება ცნობილი, რა გადაწყვეტილება მიიღო ევროსასამართლომ სამი ტრანსგენდერი კაცის სარჩელთან დაკავშირებით, რომლებიც გენდერის სამართლებრივ აღიარებას ითხოვენ.

ლგბტქი სიმბოლიკის საქმე ეხება ევროსასამართლოში თანასწორობის მოძრაობის მიერ 2019 წლის 9 მარტს გაგზავნილ სარჩელს, რომლითაც სასამართლოს 9 ლგბტ აქტივისტმა მიმართა. სარჩელის თანახმად, 2018 წლის 9 სექტემბერს, თბილისში, დინამოს სტადიონზე გამართულ საფეხბურთო მატჩზე შსს-ს წარმომადგენლებმა ლგბტ აქტივისტებს ქვიარ სიმბოლიკის შეტანა აუკრძალეს. ლგბტ აქტივისტები მატჩზე დასასწრებად ქვიარ სიმბოლიკით ეროვნული ნაკრების ფეხბურთელის, გურამ კაშიასთვის მადლიერებისა და მხარდაჭერის გამოსახატად მივიდნენ. აქტივისტების განცხადებით, პოლიციის თანამშრომლებმა საკუთარ უფლებამოსილებას გადააჭარბეს.

აქტივისტების უფლებებს ევროსასამართლოში თანასწორობის მოძრაობა იცავს. მომჩივნების განცხადებით, პოლიციამ საკუთარ უფლებამოსილებას გადააჭარბა. შესაბამისად, ლგტბ აქტივისტები შსს-ს წარმომადგენლებსა და ხელისუფლებას ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა ევროპული კონვენციის მე-11 მუხლის მიმართ მე-14 მუხლის დარღვევას ედავებიან. მე-11 მუხლით გარანტირებულია გამოხატვის თავისუფლება, ხოლო მე-14 მუხლით — დისკრიმინაციისგან თავისუფლება.

მოედანზე მისული ლგბტ აქტივისტების მიერ ქვიარ სიმბოლიკის შეტანის ხელშეშლისთვის საჩივარზე სარჩელის გარდა, ევროსასამრთლო ტრანსგენდერი კაცების მიერ, რომელთაგანაც ერთ-ერთი ნიკოლო ღვინიაშვილია, გენდერის სამართლებრივ აღიარებასთან დაკავშირებით შეტანილ სარჩელზე გამოაქვეყნებს გადაწყვეტილებას.

რაც შეეხება გენდერის სამართლებრივი აღიარების საქმეს, მომჩივანთა ინტერესებს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (საია) და ქალთან ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი (WISG) იცავს.  საიას განცხადებით, ევროსასამართლოში შეტანილი სარჩელით ისინი დავობენ, რომ საქართველოს კანონმდებლობა სათანადოდ არ არეგულირებს გენდერის აღიარებისთვის საჭირო, ეფექტიან და ხელმისაწვდომ პროცედურებს, რაც მომჩივნისთვის, როგორც ტრანსგენდერი ადამიანისთვის, სასურველი გენდერის პირად საიდენტიფიკაციო დოკუმენტებში სათანადო ასახვას უზრუნველყოფს. ამასთან, საკანონმდებლო რეგულირების არარსებობის მიუხედავად, ადმინისტრაციული ორგანოები და ეროვნული სასამართლოები სქესის შესახებ ჩანაწერის ცვლილების წინაპირობად ქირურგიული ოპერაციის ჩატარებას მოიაზრებენ მიუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო სტანდარტების თანახმად, მსგავსი სახის ოპერაცია ძვირადღირებულ და სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველ პროცედურად არის მიჩნეული.

საჩივრის მიხედვით, სახელმწიფო მომჩივნების პირადი ცხოვრების პატივისცემის (კონვენციის მე-8 მუხლი) და არაადამიანური მოპყრობის აკრძალვის (კონვენციის მე-3 მუხლი) უფლებას არღვევს. გარდა ამისა, მსგავსი მოპყრობა მათ არათანაბარ მდგომარეობაში აყენებთ სხვა ჯგუფებთან მიმართებით კონვენციის მე-14 მუხლის მოთხოვნის საწინააღმდეგოდ.