აივ-პრევენცია

ნობელის ლაურეატები, ბიზნეს ლიდერები, პოლიტიკოსები თუ ვარსკვლავები ბრიტანულ ფარმაკოლოგიურ კომპანიას მოუწოდებენ, რომ ახალი, აქამდე არსებულ საშუალებებზე ბევრად ეფექტური აივ-ვირუსის პრევენციის ინტრავენური მედიკამენტი ხელმისაწვდომი გახადოს, რათა დაბალშემოსავლიან ქვეყნებშიც აქტიურად გავრცელდეს.

მსოფლიოს წამყვანი ფიგურების — ეკონომიკის დარგში ნობელის პრემიის ლაურეატ ჯოზეფ სტიგლიცის, ახალი ზელანდიის ყოფილი პრემიერ მინისტრის, ჰელენ კლარკის, მალავის ყოფილი პრეზიდენტის, ჯოის ბანდას, მომღერლების ოლი ალექსანდერისა და ადამ ლამბერტის, მსახიობების დევიდ ოიელოვოსა და სტივენ ფრაის, ასევე Unaids-ის აღამსრულებელი დირექტორის, ვინი ბიანიმას მიერ ხელმოწერილ წერილში ნათქვამია, რომ cabotegravir-ის აივ-შიდსის ეპიდემიასთან ბრძოლის გადამწყვეტი ეფექტი მაღალი ფასის გამო შეიზღუდება და ის მხოლოდ მაღალშემოსავლიანი ქვეყნების პრივილეგია იქნება, თუ მწარმოებელი კომპანია ViiV Healthcare ფასს არ შეამცირებს.

„სიცოცხლის გადარჩენის დამხმარე სამეცნიერო გამოგონებაზე ხელმისაწვდომობა ადამიანის პასპორტზე და ჯიბეში ფულზე არ უნდა იყოს დამოკიდებული“, — ნათქვამია წერილში.

ახალი ინტრავენური პრევენციის საშუალების გავრცელება აშშ-ში 2021 წლის დეკემბერში დაიწყო, სულ რაღაც ერთ თვეში კი მის გამოყენებაზე ნებართვა დიდმა ბრიტანეთმაც გასცა. ხანგრძლივი ეფექტის მქონე მედიკამენტს ინტრავენური გზით რამდენიმე თვეში ერთხელ იღებენ, რაც პრევენციის ახლანდელ საშუალებაზე PReP-ზე ბევრად პრაქტიკული და ეფექტურია, თუმცა ბევრად უფრო ძვირი. ამასთან, ახალი პრევენციის საშუალება „შეიძლება მხსნელად მოევლინოს უამრავ ადამიანს, მათ შორის ახალგაზრდა ქალებს, რომელთაც ყოველდღიური საშუალებების მიღების შიში სტიგმის გამო აქვთ, გეი და ტრანსგენდერ ადამიანებს, რომლებიც მუდმივი ჩაგვრისა და თავდასხმის სამიზნე არიან ან სექს-სამუშაოში ჩართულ ადამიანებს, რომლებიც ბევრად ეფექტურ და მოსახერხებელ საშუალებას ეძებენ“.

მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის მონაცემებით, აივ-დადებითი ადამიანების ⅔ აფრიკის კონტინენტზე ცხოვრობს და 2020 წელს, აივ-ვირუსთან დაკავშირებული გართულებებით გარდაცვლილთა 67% (460 ათასი ადამიანი) სწორედ აღნიშნულ კონტინენტზე ცხოვრობდა. მიუხედავად იმისა, რომ 2010 წლიდან ვირუსთან დაკავშირებული სიკვდილიანობა 50%-ით შემცირდა, კოვიდ პანდემიამ ჯანდაცვის სერვისების მიწოდება, დიაგნოსტირება და მკურნალობა გაართულა. აივ-პრევენციის საშუალებების ხელმისაწვდომობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი აფრიკის კონტინენტზე და იმ ქვეყნებშია, რომლებიც დაბალშემოსავლიანია, თუმცა ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ახალი, ინტრავენური მედიკამენტის ფასი პრობლემად კიდევ დიდხანს დარჩება, რისი მიზეზიც cabotegravir-ის წარმოების კომპლექსური პროცესია.

ViiV-მა პირობა დადო, რომ სანამ წარმოების პროცესი გაიოლდება, მედიკამენტს არაკომერციულ ფასში მიაწვდიან დაბალშემოსავლიან ქვეყნებში არსებული პრევენციის მიმართულებით მომუშავე პროგრამებსა და ორგანიზაციებს, თუმცა შიშობენ, რომ ბევრი ქვეყნისთვის ახალი მედიკამენტი ამ შემთხვევაშიც კი ნაკლებად ხელმისაწვდომი იქნება.

წყარო: The Guardian