ონლაინ მედია ქვიარმა, ორგანიზაცია Urgent Action Fund for Women’s Human Rights-ის მხარდაჭერით, გამოსცა სახელმძღვანელო “სტრესის მართვის ეფექტური სტრატეგიები ქვიარებისთვის და არა მხოლოდ”. წიგნის ავტორი ლესბოსელი აქტივისტი, ნინო ბოლქვაძეა.
ამ ეტაპზე წიგნის ნაბეჭდი ვერსიის მხოლოდ 400 ეგზემპლარი გამოიცემა და სათემო ორგანიზაციებში იქნება ხელმისაწვდომი. ონლაინ ვერსიას კი შეგიძლიათ გაეცნოთ ფოტოზე დაწკაპუნებით.
ხვალ, პირველ დეკემბერს ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო გურამ კაშიას მხარდასაჭერად სტადიონზე მისული ლგბტქი აქტივისტების მიერ ქვიარ სიმბოლიკის შეტანის ხელშეშლისთვის საჩივარზე გადაწყვეტილებას გამოაქვეყნებს.
გარდა ამისა, ხვალვე გახდება ცნობილი, რა გადაწყვეტილება მიიღო ევროსასამართლომ სამი ტრანსგენდერი კაცის სარჩელთან დაკავშირებით, რომლებიც გენდერის სამართლებრივ აღიარებას ითხოვენ.
ლგბტქი სიმბოლიკის საქმე ეხება ევროსასამართლოში თანასწორობის მოძრაობის მიერ 2019 წლის 9 მარტს გაგზავნილ სარჩელს, რომლითაც სასამართლოს 9 ლგბტ აქტივისტმა მიმართა. სარჩელის თანახმად, 2018 წლის 9 სექტემბერს, თბილისში, დინამოს სტადიონზე გამართულ საფეხბურთო მატჩზე შსს-ს წარმომადგენლებმა ლგბტ აქტივისტებს ქვიარ სიმბოლიკის შეტანა აუკრძალეს. ლგბტ აქტივისტები მატჩზე დასასწრებად ქვიარ სიმბოლიკით ეროვნული ნაკრების ფეხბურთელის, გურამ კაშიასთვის მადლიერებისა და მხარდაჭერის გამოსახატად მივიდნენ. აქტივისტების განცხადებით, პოლიციის თანამშრომლებმა საკუთარ უფლებამოსილებას გადააჭარბეს.
აქტივისტების უფლებებს ევროსასამართლოში თანასწორობის მოძრაობა იცავს. მომჩივნების განცხადებით, პოლიციამ საკუთარ უფლებამოსილებას გადააჭარბა. შესაბამისად, ლგტბ აქტივისტები შსს-ს წარმომადგენლებსა და ხელისუფლებას ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა ევროპული კონვენციის მე-11 მუხლის მიმართ მე-14 მუხლის დარღვევას ედავებიან. მე-11 მუხლით გარანტირებულია გამოხატვის თავისუფლება, ხოლო მე-14 მუხლით — დისკრიმინაციისგან თავისუფლება.
მოედანზე მისული ლგბტ აქტივისტების მიერ ქვიარ სიმბოლიკის შეტანის ხელშეშლისთვის საჩივარზე სარჩელის გარდა, ევროსასამრთლო ტრანსგენდერი კაცების მიერ, რომელთაგანაც ერთ-ერთი ნიკოლო ღვინიაშვილია, გენდერის სამართლებრივ აღიარებასთან დაკავშირებით შეტანილ სარჩელზე გამოაქვეყნებს გადაწყვეტილებას.
რაც შეეხება გენდერის სამართლებრივი აღიარების საქმეს, მომჩივანთა ინტერესებს საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (საია) და ქალთან ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი (WISG) იცავს. საიას განცხადებით, ევროსასამართლოში შეტანილი სარჩელით ისინი დავობენ, რომ საქართველოს კანონმდებლობა სათანადოდ არ არეგულირებს გენდერის აღიარებისთვის საჭირო, ეფექტიან და ხელმისაწვდომ პროცედურებს, რაც მომჩივნისთვის, როგორც ტრანსგენდერი ადამიანისთვის, სასურველი გენდერის პირად საიდენტიფიკაციო დოკუმენტებში სათანადო ასახვას უზრუნველყოფს. ამასთან, საკანონმდებლო რეგულირების არარსებობის მიუხედავად, ადმინისტრაციული ორგანოები და ეროვნული სასამართლოები სქესის შესახებ ჩანაწერის ცვლილების წინაპირობად ქირურგიული ოპერაციის ჩატარებას მოიაზრებენ მიუხედავად იმისა, რომ საერთაშორისო სტანდარტების თანახმად, მსგავსი სახის ოპერაცია ძვირადღირებულ და სიცოცხლისთვის საფრთხის შემცველ პროცედურად არის მიჩნეული.
საჩივრის მიხედვით, სახელმწიფო მომჩივნების პირადი ცხოვრების პატივისცემის (კონვენციის მე-8 მუხლი) და არაადამიანური მოპყრობის აკრძალვის (კონვენციის მე-3 მუხლი) უფლებას არღვევს. გარდა ამისა, მსგავსი მოპყრობა მათ არათანაბარ მდგომარეობაში აყენებთ სხვა ჯგუფებთან მიმართებით კონვენციის მე-14 მუხლის მოთხოვნის საწინააღმდეგოდ.
ხვალ, პირველ დეკემბერს, შიდსის მსოფლიო დღე აღინიშნება, რასთან დაკავშირებითაც თბილისი პრაიდი და Youth Peace Ambassadors Network შეკრებას მართავენ.
შეკრება მიეძღვნება აივ ინფექცია/შიდსის პრობლემასა და მასთან დაკავშირებულ სტიგმას, აივ/შიდსის ისტორიას, თანამედროვეობასა და შიდსის ეპიდემიის დაძლევის საკითხს. ღონისძიების მომხსენებლები იქნებიან დავით კახაბერი (თანასწორობის მოძრაობა) და სანდრო ღვინიაშვილი (თანადგომა), ხოლო მოდერატორი მარიამ კვარაცხელია (თბილისი პრაიდი).
შენიშვნა: 1-ლი დეკემბრის მონაცემებით, შეიცვალა ღონისძიების მოდერატორი და ერთ-ერთი მომხსენებელი — სანდრო ღვინიაშვილის ნაცვლად მომხსენებელი იქნება იოანე მინდორაშვილი (თანადგომა). შეხვედრას მოდერატორობას გაუწევს ნინო გაბაძე (Youth Peace Ambassadors Network).
ღონისძიების ფარგლებში გაიმართება Netflix-ის დოკუმენტური შოუს, History 101-ის ერთ-ერთი ეპიზოდის ჩვენება შიდსის შესახებ, რის შემდეგაც იქნება დისკუსია აივ/შიდსის და მასთან დაკავშირებული სტერეოტიპების თემაზე.
შეკრება გაიმართება Cafe Gallery-ში და უმასპინძლებს ლგბტქი თემის წევრებს, ახალგაზრდებს, მხარდამჭერებს და აივ/შიდსის საკითხებით დაინტერესებულ პირებს.
დამსწრეთათვის უფასოდ იქნება ხელმისაწვდომი იქნება აივ-ის სწრაფი ტესტირება, ასევე დარიგდება თბილისი პრაიდის აივ/შიდსზე ცნობიერების ამაღლების კამპანიის ბრენდირებული ჩანთები.
ადრეულ/ბავშვთა ქორწინების საქმეების უმეტესობაში საპროცესო შეთანხმება გაფორმდა, კერძოდ, 39 საქმიდან, 29 საქმეზე (74%). ამის შესახებ აღნიშნულია დემოკრატიისა და მმართველობის ცენტრის კვლევაში, რომელიც საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატთან თანამშრომლობით და გაეროს მოსახლეობის ფონდის (UNFPA) მხარდაჭერით ჩატარდა. კვლევაში აღნიშნულია, რომ საპროცესო შეთანხმების გაფორმების პრაქტიკა განსაკუთრებით მაღალია სრულწლოვნის მიერ 16 წლის ასაკს მიუღწეველთან სქესობრივი კავშირის დამყარებისა და თავისუფლების უკანონო აღკვეთის დანაშაულებზე.
კვლევის მიზანი მართლმსაჯულების სფეროსა და შესაბამისი უწყებების საქმიანობაში არსებული გამოწვევები შესწავლა იყო.
ადრეული/ბავშვთა ქორწინება არის ადამიანის უფლებების დარღვევა და მავნე პრაქტიკა, რომელიც არაპროპორციულად მოქმედებს ქალებსა და გოგოებზე და ხელს უშლის მათ იცხოვრონ ყოველგვარი ძალადობისგან თავისუფალ გარემოში.
ადრეული/ბავშვთა ქორწინება საფრთხეს უქმნის გოგოების სიცოცხლეს, კეთილდღეობასა და მომავალს მთელ მსოფლიოში. ართმევს მათ შესაძლებლობას, თავად მიიღონ გადაწყვეტილებები თავიანთი ცხოვრების შესახებ, ზიანს აყენებს მათ ჯანმრთელობას, განათლებას, ხდის უფრო დაუცველს ძალადობისა და დისკრიმინაციის მიმართ და ხელს უშლის მათ სრულ მონაწილეობას ეკონომიკურ, პოლიტიკურ და სოციალურ საქმიანობაში.
კვლევაში ასახული სტატისტიკის თანახმად, ბოლო ათი წლის განმავლობაში, ბავშვთა ქორწინების გავრცელება მთელ მსოფლიოში შემცირდა, თუმცა კვლავ მაღალია: ყოველი მეხუთე გოგო დაქორწინებულია, რაც ბავშვობაში დაქორწინებული 650 მილიონი გოგოსა და ქალს შეადგენს.
დოკუმენტში მოყვანილია საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ გამოქვეყნებული სტატისტიკაც არასრულწლოვანთან სავარაუდოდ ქორწინების მოტივით ჩადენილი დანაშაულებზე სხვადასხვა წელს დაწყებული გამოძიების შესახებ:
რაც შეეხება არასრულწლოვანთან ქორწინების მოტივით ჩადენილ დანაშაულებზე პასუხისგებაში მიცემული პირების რაოდენობას, სტატისტიკა ასეთია:
კვლევაში მითითებულია, რომ სამინისტროს განმარტებით, ადამიანის უფლებათა დაცვისა და გამოძიების ხარისხის მონიტორინგის დეპარტამენტი, ბავშვთა ქორწინების საკითხებზე არ აწარმოებს ოფიციალურ სეგრეგირებულ სტატისტიკას, თუმცა სხვადასხვა პერიოდში, მათ შორის, 2020 წლის ჩათვლით, შსს ამუშავებდა და აქვეყნებდა მონაცემებს სისხლის სამართლის კოდექსის 140-ე, 143-ე და 150 პრიმა მუხლებით გათვალისწინებული დანაშაულების შესახებ, რომლებიც არასრულწლოვანთან ქორწინების მოტივით იყო ჩადენილი.
სისხლის სამართლის საქმის მასალების შესწავლამ, თვისებრივი კვლევის ჩატარებამ და სახალხო დამცველის წარმოებაში არსებული საქმეების ანალიზმა გამოავლინა შემდეგი ძირითადი ტენდენციები:
პუბლიკაციაში განხილულია საერთაშორისო სტანდარტები ბავშვთა ქორწინების შესახებ, მათ შორის 2021 წლის ოქტომბერში გაეროს ადამიანის უფლებათა საბჭოს მიერ მიღებული მე-5 რეზოლუცია ბავშვთა, ადრეული და იძულებითი ქორწინების შესახებ. რეზოლუციაში აღნიშნულია, რომ მხოლოდ ბავშვთა, ადრეული და იძულებითი ქორწინების კრიმინალიზაცია არ არის საკმარისი და საჭიროა დამატებითი, ყოვლისმომცველი და მრავალსექტორული გარეშე ღონისძიებები და მხარდაჭერის პროგრამები, მათ შორის, ჯანდაცვის, გენდერული თანასწორობისა და განათლების სფეროში, საზოგადოების ჩართულობით.
კვლევის შედეგად გამოვლენილი გამოწვევების გადასაჭრელად მომზადდა შესაბამისი რეკომენდაციები, რაც შესაბამის უწყებებს დაეხმარება ბავშვთა ქორწინების პრევენციისა და ეფექტიანი რეაგირების ღონისძიებების გაუმჯობესებაში, ასევე, სამოქმედო გეგმებისა და ადვოკატირების ღონისძიებების განხორციელებაში.
გარდა ამისა, კვლევაში არის რეკომენდაციები უზენაესი სასამართლოს, ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოს მიმართ.
UNFPA-ს საქართველოს ოფისის ხელმძღვანელი, ლელა ბაქრაძე აცხადებს, რომ გაეროს მოსახლეობის ფონდი განაგრძობს სახელმწიფოს უწყვეტ მხარდაჭერას, რათა შესაძლებელი გახდეს ამ საზიანო პრაქტიკის მაქსიმალური პრევენცია და დაცული იყოს თითოეული მოზარდის უფლება — მიიღოს განათლება და შეძლოს საკუთარი პოტენციალის სრულად რეალიზება.
“კვლევა, რომელიც დღეს წარვადგინეთ, უნიკალურ ინფორმაციას გვაძლევს ადრეული/ბავშვობის ასაკში ქორწინების საზიანო პრაქტიკის პრევენციისა და აღმოფხვრის მიმართულებით გატარებული ღონისძიებების მონიტორინგის თვალსაზრისით. მაშინ, როცა ბავშვობის ასაკში ქორწინების საშუალო მაჩვენებელი ქვეყნის მასშტაბით 14%-ს აღწევს, განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს მულტისექტორული მიდგომა და ეფექტიანი თანამშრომლობა შესაბამის უწყებებს შორის”, — აცხადებს ლელა ბაქრაძე.
საქართველოს სახალხო დამცველის, ნინო ლომჯარიას თქმით, ადრეული ქორწინების თავიდან ასაცილებლად და აღსაკვეთად საჭიროა კომპლექსური ღონისძიებების გატარება, რაც მოიცავს საგანმანათლებლო, სოციალური და ეკონომიკური გაძლიერებისკენ მიმართულ ზომებს, ახალგაზრდების შესაძლებლობების გაზრდას, სექსუალური და რეპროდუქციული ჯანმრთელობის დაცვის გაუმჯობესებას.
“მიუხედავად იმისა, რომ კანონმდებლობით აიკრძალა 18 წლამდე პირთან ქორწინების რეგისტრაცია, რამაც დადებითად იმოქმედა ამგვარი შემთხვევების შემცირებაზე, ხშირად ადგილი აქვს არასრულწლოვანთან არარეგისტრირებული ქორწინების ანუ ფაქტობრივი თანაცხოვრების დაწყებას, რაც ხშირად დანაშაულებრივი გზით ხდება. განსაკუთრებით პრობლემურია როგორც ადრეულ ასაკში ქორწინების შემთხვევების გამოვლენა და მათი რეფერირება პასუხისმგებელ უწყებებში, ასევე, ეფექტიანი და გამართული კოორდინაცია საგანმანათლებლო და სამედიცინო დაწესებულებებს, სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოსა და შინაგან საქმეთა სამინისტროს შორის”, — აღნიშნა ნინო ლომჯარიამ.
სრული ანგარიშის ნახვა შეგიძლიათ აქ.
29 ნოემბერს თბილისის ანძა ერთდროულად რამდენიმე ფერით განათდა. თბილისი პრაიდმა Facebook-ზე ანძის ფოტო გამოაქვეყნა და დაწერა, რომ ანძა “ცისარტყელას ფერებში განათდა”.
პოსტს თბილისის მერია გამოეხმაურა და ამ ინფორმაციას “სრული სიცრუე” უწოდა.
“როგორც მოგეხსენებათ, ევროკავშირის პროექტი – „მერების შეთანხმება – აღმოსავლეთ პარტნიორობა“ 10 წლისთავს აღნიშნავს. სწორედ საიუბილეო ღონისძიებების ფარგლებში, თბილისის ანძა განათდა პროექტის ლოგოს ფერებში (ყვითელი, სალათისფერი, მწვანე, ცისფერი, ლურჯი)”, — აღნიშნავენ უწყებაში.
თბილისი მერიის მიერ გამოქვეყნებული განცხადებას თბილისი პრაიდი გამოეხმაურა. ორგანიზაციამ Facebook-ზე დაწერა, რომ “ანძა პრაიდის ფერებში ანთებული, რა თქმა უნდა, არ არის, რადგან თბილისის მერი ჰომოფობია”.
პრაიდის წარმომადგენლებმა კახა კალაძეს ღია წერილითაც მიმართეს, სადაც განხილულია რუსეთში მოღვაწე ბლოგერის, ნობელ არტუმასიანის ინტერვიუ დედაქალაქის მერთან, რომელშიც კალაძე ლგბტქ ადამიანების მდგომარეობაზეც საუბრობს და პრაიდის შეფასებით, წარბშეუხრელად იტყუება.
“სიკვდილით, კორუფციული გარიგებებით, შრომის უღირსი პირობებით, ჩაბეტონებული მწვანე სივრცეებით, სიდუხჭირით, მოუწესრიგებელი საზოგადოებრივი ტრანსპორტით, რომელიც არჩილ თალაკვაძის მტკიცების მიუხედავად, სულაც არ არის “ყველაზე კომფორტული” სავსე ქალაქში, ლგბტქ ადამიანები “ჩვეულებრივად” ვერ ვცხოვრობთ.
ვართ სიძულვილის, დისკრიმინაციის, ფიზიკური და ვერბალური შეურაცხყოფის, გარიყვის, დევნის მსხვერპლები და ეს დიდწილად იმის ბრალია, რომ პოლიტიკური ტრიბუნიდან ხმამაღლა აცხადებთ, რომ “ეს თქვენთვის, პირადად, მიუღებელია.”
იმის ბრალიცაა, რომ სწორედ ძალაუფლების მქონე ადამიანების გამოისობით, 5 ივლისის სასტიკი დარბევის მომწყობები სრულიად თავისუფლად და ამაყად დადიან ქუჩებში.
იმის ბრალია, რომ ჰომოფობიური დანაშაულის მსხვერპლის მიერ გამოძახებული პოლიცია მსხვერპლსავე ადანაშაულებს.
იმის ბრალია, რომ კანონი ლგბტქ უფლებებისადმი ბრმაა.
იმის ბრალია, რომ საჯარო სივრცე მთლიანად გამოგვგლიჯეთ და სიძულვილის ჯგუფებს გადაულოცეთ”, — ვკითხულობთ ღია წერილში.
კატარში მიმდინარე ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატზე, პორტუგალია-ურუგვაის მატჩის მსვლელობისას მოედანზე ლგბტ დროშით კაცი შეიჭრა. მას სუპერმენის ლოგოიანი მაისურის წინა მხარეს უკრაინის მხარდამჭერი ფრაზა “Save Ukraine” ეწერა, ხოლო მაისურის უკანა მხარეს არსებული წარწერით “Respect for Iranian women” ირანელ ქალებს უცხადებდა მხარდაჭერას.
ინციდენტი ლუსეილის სტადიონზე მატჩის მეორე ტაიმის დროს მოხდა.
20 ნოემბერს კატარში მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატი 2022 დაიწყო. ეს არის პირველი მუნდიალი, რომელიც არაბულ სამყაროში ტარდება. კატარი არაერთხელ გაკრიტიკდა ადამიანთა უფლებების დარღვევის, მათ შორის ერთი და იმავე სქესის ადამიანების ურთიერთობების აკრძალვის გამო. კატარში ჰომოსექსუალობა არალეგალურია, ლგბტქი ადამიანები ქვეყანაში ისჯებიან ჯარიმებით, შვიდ წლამდე თავისუფლების აღკვეთით, ხოლო ზოგჯერ — ჩაქოლვითაც კი.
აღსანიშნავია, რომ FIFA-მ მსოფლიო ჩემპიონატში მონაწილე 7 ნაკრებს, მათ შორის, გერმანიას, ინგლისს, დანიასა და უელსს ლგბტ სამკლავურის ტარება აუკრძალა და გააფრთხილა, რომ დაუმორჩილებლობის შემთხვევაში, სანქციები არ ასცდებოდათ. ამას მოჰყვა გერმანიის ნაკრების პროტესტი.
ასევე წაიკითხეთ:
“ჩემი მთავარი მოტივაცია არის პატარა თორნიკე, რომელმაც ძალიან ბევრი უსამართლობა გამოიარა, გადარჩა, განვითარდა. მინდა, ის პასუხისმგებლობა, რაც იმ თორნიკეს მიმართ მაქვს, რომელსაც თავის დროზე ვერ დავეხმარე, სხვა ადამიანების კეთილდღეობისკენ მივმართო”, — გვეუბნება თორნიკე კუსიანი, ქვიარ-ფემინისტური პარტია მწვანეების დამფუძნებელი.
გვიყვება, რომ უკიდურესი გაჭირვების, იდენტობასა და ერთგვაროვან გარემოს შორის აცდენისგან გამოწვეული კონფლიქტის, წარმატების მიღწევისთვის დაუღალავი შრომის და იმედგაცრუებების მიუხედავად, ფეხზე წამოდგომის გრძელი გზა გაიარა. ახლა პოლიტიკურ პროცესში ერთვება, რათა, მისი თქმით, ქვეყნის საკეთილდღეოდ განათლების, თანასწორობისა და გარემოზე ზრუნვის მნიშვნელობა საზოგადოებასაც დაანახოს.
თორნიკე კუსიანმა ქვიართან ბავშვობაზე, განათლების მნიშვნელობაზე, აქტივისტურ საქმიანობაზე, მწვანე ოჯახში ნაპოვნ თვითზრუნვის შესაძლებლობასა და იმ პოლიტიკურ ხედვაზე ისაუბრა, რომელიც ყველა ადამიანისთვის თანაბარი სასტარტო პირობების შექმნაზეა ორიენტირებული.
ვლოცულობდი საკუთარი თავის წინააღმდეგ, რომ არ ვყოფილიყავი ისეთი, როგორიც ვიყავი, ღმერთს ვთხოვდი, შევეცვალე და ვერ ვაცნობიერებდი, რომ როგორიც ხარ, ისეთი უნდა გიყვარდეს საკუთარი თავი.
მე ვარ ბავშვი, რომელიც დაიბადა 1989 წელს და მთელი ბავშვობა გაატარა 90-იანებში, რაც თავისთავად ნიშნავს იმას, რომ საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ყველა ინსტიტუტის კოლაფსის მომსწრე ვიყავი. თბილისში დავიბადე, ჩემი ოჯახი უკიდურეს გაჭირვებაში ცხოვრობდა, თანაც სამოქალაქო ომის პერიოდი იყო და ამის გამო სოფლად, საჩხერეში გადავედით, სადაც დაახლოებით 8 წელი, მე-3 კლასამდე ვცხოვრობდი. იმ პერიოდიდან მხოლოდ ჩემი ოჯახის გაჭირვება კი არ მახსოვს, არამედ ზოგადად სიდუხჭირე გარშემო. ხშირად ამბობენ, რომ გაჭირვების ციკლისთვის თავის დაღწევა ძალიან რთულია და ამას დღემდე ცხადად ვგრძნობ, თუმცა ამასთან, სწორედ ამ მოცემულობამ მომცა სოლიდარობის შეგრძნება და სურვილი, რომ რაღაცები უკეთესობისკენ შევცვალო.
ბავშვობიდანვე ვხვდებოდი, რომ რაღაც “განსხვავებული” ხდებოდა ჩემს თავს და ამ შემთხვევაში არ ვგულისხმობ ქვიარობას. ყველაფერთან დაკავშირებით, რაც ნორმად მიიჩნეოდა, კითხვის ნიშანი მქონდა. მახსოვს, რომ ბავშვობიდან სოლიდარული ვიყავი ქალების მიმართ, იმიტომ, რომ პატარაობიდანვე ვაკვირდებოდი, როგორ საქმიანობდნენ სოფელში მცხოვრები კაცები და როგორ საქმიანობდნენ ქალები, ვაკვირდებოდი იმასაც, როგორ ექცეოდნენ ეს კაცები ამ ქალებს. შეიძლება ითქვას, რომ ბავშვობიდან ფემინისტი ვიყავი.
რაც შეეხება იდენტობას, მგონი თავიდანვე ვიცოდი, რომ არ ვიყავი ჰეტეროსექსუალი. ცხადია, ამის ადრეული ასაკიდან გააზრება იმასთან მიმართებით, რაც გარშემო ხდებოდა, მუდმივ კონფლიქტში მამყოფებდა საკუთარ თავთან. თანაც, რელიგიურ ოჯახში ვიზრდებოდი და ზოგადად, რელიგია დასახული იყო გადარჩენის ერთადერთ საშუალებად, ამიტომ რელიგიურ ცხოვრებაში მეც აქტიურად ვიყავი ჩართული. ისეთი რაღაცები მაქვს გაკეთებული საკუთარი თავისთვის, რომ დიდი ხანი დამჭირდა და კიდევ დამჭირდება, რათა ბოლომდე ამოვძირკვო შინაგანი მენტალური სისტემიდან. ფაქტობრივად, ვლოცულობდი საკუთარი თავის წინააღმდეგ, რომ არ ვყოფილიყავი ისეთი, როგორიც ვიყავი, ღმერთს ვთხოვდი, შევეცვალე და ვერ ვაცნობიერებდი, რომ როგორიც ხარ, ისეთი უნდა გიყვარდეს საკუთარი თავი. მთელ დროს საკუთარი თავის სიძულვილში ვატარებდი. ამ გზას ბევრი ქვიარ ბავშვი, ყველა ადამიანი გადის, ვისაც არ აქვს მხარდაჭერის ძლიერი ქსელი და მერე ამ რეალობით გამოწვეული ტრავმები მთელი ცხოვრება მოგყვება, ყველაფერზე ახდენს გავლენას, მათ შორის, პოლიტიკურ არჩევანზე, დანებებაზე, ქვეყნიდან გაქცევაზეც. მუდმივად ხარ იმ მდგომარეობაში, სადაც ცდილობ, საკუთარი თავი გადაარჩინო იმ ხაფანგებისგან, რომლებიც ბავშვობაში ან თინეიჯერობაში შენივე თავმა და საზოგადოებამ დაგიგო.
ცუდად მახსენდება სკოლაც. ეს იყო ინსტიტუტი, რომელიც ალბათ დღემდე ასოცირდება ბევრ შიშთან. მოზარდობისას მეშინოდა სკოლაში მისვლის, არ მსიამოვნებდა კომენტარები, არ მსიამოვნებდა ბულინგი, რომლის მსხვერპლიც ვიყავი. ყოველთვის ვცდილობდი სხვების გაგებას, მაგრამ ამის საპასუხოდ რთულად მიგებდნენ. ხშირად ვყოფილვარ დაცინვის სამიზნე, ფიზიკური ძალადობის ობიექტიც. თინეიჯერები, განსაკუთრებით ბიჭები, ხშირად ფიზიკურად უსწორდებიან ერთმანეთს. ასე აკომპენსირებენ იმ უსუსურობას, რაშიც ვიბადებით ამ ქვეყანაშიც და სამყაროშიც, ეს არის თვითდამკვიდრების გზაც. მეც ხშირად მიწევდა ფიზიკურ ბრძოლაში ჩართვა და ამით ვამაყობდით კიდეც, მაგრამ რთული იყო გამკლავება. კლასელი გოგოების მხარდაჭერა მახსოვს, დაცვაზე არასდროს ამბობდნენ უარს. სკოლაში იყო ერთი-ორი ბულერი, რომლებმაც ტრავმები დამიტოვეს, რადგან რაც უფრო გაიზარდნენ, მით უფრო აგრესიული გახდა ბულინგის გზები. სულ ვფიქრობდი იმაზე, რომ ეს დასრულდება, ერთხელაც მოვა ის დრო, როდესაც ისეთ ადგილას ვიქნები, სადაც ამის გადატანა აღარ მომიწევს. ჩავეფლე სწავლაში, განათლებაში და ცვლილების იმედში. საკუთარ თავს დაკვეთები მივეცი და ეს ერთგვარად თვითგადარჩენის მექანიზმად მექცა. მოვუწოდებდი თავს, რომ უნდა გადავრჩენილიყავი, წარმატებისთვის უნდა მიმეღწია, რათა ვიღაცებისთვის მეორადი ადამიანი აღარ ვყოფილიყავი.
აღარ არის იმის დრო, რომ დავიმალოთ, შევიკეტოთ
პირველი ქამინგაუთი დიდი ხნის წინ, მეგობრებთან მქონდა და პოზიტიურად ჩაიარა, მაგრამ ხშირად ხდება ხოლმე, რომ ქამინგაუთი იმდენად მსხვერპლის როლიდან გამოსვლის მომენტია, ელოდები სევდიან ემოციებს, მხარზე ხელის დარტყმას და ფრაზას: “მაინც მიყვარხარ”. ჩემთვის ეს მიუღებელი იყო, არ მინდოდა ჩემს იდენტობაზე საუბარი სხვების მხრიდან ვალიდაციის პროცესს დამსგავსებოდა. ოჯახშიც უსაყვარლესი ადამიანები მყავს, სანათესავოშიც, განსაკუთრებით ქალებისგან ვგრძნობ მიმღებლობას. რაც დრო გადის, მით უფრო მეტ სიყვარულს ვგრძნობ. ოჯახმაც, გარემოცვამაც ჩემთან ერთად ისწავლა მიღება. შემიყვარეს ისეთი, როგორიც ვარ. ეს განაპირობა იმანაც, რომ არ დამიმალავს არაფერი საკუთარ თავზე, მტკივნეულიც რომ ყოფილიყო მათთვის. მინდა, რომ ოჯახს დავუბრუნო ყველაფერი კარგი, რაც ჩემთვის მოუციათ, კეთილდღეობა მოვუტანო ჩემი საქმიანობით. განსაკუთრებით უნდა აღვნიშნო დედა, რომელიც თავდაუზოგავად შრომობდა, რომ მე და ჩემს ძმას განათლება მიგვეღო და ამისკენ მუდმივად მოგვიწოდებდა.
ხშირად ვფიქრობ და ვიცი, ამხელა გზის გამოვლა არ გამომივიდოდა გვერდით საყვარელი მეგობრები და პარტნიორები რომ არ მყოლოდა. უნდა ვთქვა ისიც, რომ მე ვარ პოლიამორი ადამიანი, მონოგამია არასდროს ყოფილა ჩემი და მაშინ, როცა აქ პოლიამორიაზე საუბარი ფაქტობრივად არ იყო, მე და ჩემს გარემოცვას ხშირად გვქონდა დისკუსია, ვწერდით სტატიებს. პირად ცხოვრებაში ჩემთვის ორი უსაყვარლესი ადამიანის მხარდაჭერას ვგრძნობ ყოველთვის, ისინი წინსვლის ენერგიას მაძლევენ, მიადვილებენ ღიად ცხოვრებას და შრომას. მათგან უამრავი რამე ვისწავლე, ჩემი საყრდენები არიან და მიუხედავად იმისა, რომ ახლა საქართველოში, ჩემ გვერდით არ არიან, სულ ვგრძნობ მათ მხარდაჭერას.
პოლიამორია, კონტექსტის გათვალისწინებით, პოლიტიკური განაცხადიც არის. ეკონომიკა და პატრიარქატი არის ის ძალა, რომლებიც ერთად ქმნიან მონოგამიას, მონოგამიურ ურთიერთობებს და ხშირად ამ მონოგამიური ურთიერთობის მსხვერპლები სწორედ ქალები არიან. ქალები ხშირად ვერ ახერხებენ ურთიერთობებში არჩევანის გაკეთებას, ხშირად იძულებულნი არიან, რომ შევიდნენ ურთიერთობაში, მერე ძალადობა ითმინონ და თავის დაღწევაც ხშირად ვერ შეძლონ. მონოგამიის გზით კაცები იმორჩილებენ ცოლებს და პატრიარქატსა და ეკონომიკას შორის იდება უსიტყვო გარიგება, რა დროსაც კაცი არის ეკონომიკური ღერძი და ცოლები ეწევიან საშინაო შრომას. ადამიანებმა უნდა შევინარჩუნოთ ავტონომიურობა, ბოლომდე არ გადავეჯაჭვოთ სხვებს, მაგრამ, ამავდროულად, ერთმანეთის ნაწილი ვიყოთ. ეს შესაძლებელია რაღაც გზებით. შეყვარებულები უნდა ვიყოთ საკუთარ თავზე და შემდეგ გულში ადგილი გამოვათავისუფლოთ სხვების, მრავალი ადამიანის სიყვარულისთვის. ჩვენ შეგვიძლია სიყვარული გავუნაწილოთ ყველას — ჩვენ ხომ გვიყვარს ოჯახის წევრები, მეგობრები, ნაცნობები, ჩვენ ვიცით, როგორ გვიყვარდეს ერთზე მეტი.
თავიდან თსუ-ში ჩავაბარე ბიზნესის ადმინისტრირებაზე და იდეალურად დავხურე, შემდეგ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში სამაგისტროზე იმავე მიმართულებით. მთელი ეს პერიოდი მაწუხებდა ის, რომ მწვანე და ქვიარ აქტივიზმში ვიყავი პარალელურად ჩართული, მაგრამ ადამიანის უფლებების, სოციოლოგიის, ეკოლოგიის, კლიმატის ცვლილების მიმართულებით განათლება არ მქონდა. Chevening-ის პროგრამამ მომცა საშუალება, რომ წავსულიყავი ბრიტანეთში და მსოფლიოს ერთ-ერთ წამყვან უნივერსიტეტში, ლონდონის ეკონომიკისა და სოციალური მეცნიერებების სკოლაში მესწავლა გარემო და განვითარება.
იქ აღმოვაჩინე, რომ თურმე არსებობს გარემოს მიმართ გონივრული სისტემები, რომლებიც მთელ მსოფლიოში წარმატებულად მუშაობს, მათ შორის, ეკონომიკური ინდუსტრიებშიც. ველოსიპედი გამოგონებულია და ამ ველოსიპედის განვითარებაზე მიმდინარეობს შრომა, მაშინ, როცა ჩვენ აქ იმაზე ვდავობთ, რომ გარემოსდაცვითი რეგულაცია ბიზნესს მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდებს. არადა, ბევრი მეთოდია იმისთვის, რომ ბიზნესი და ქვეყანა ცუდ მდგომარეობაში კი არ ჩააგდო, არამედ პირიქით — სხვა ქვეყნებთან მიმართებაში კონკურენტუნარიანი გახადო. გარემოსდაცვით რელსებზე ვინც პირველი გადავა, ის ქვეყნები ძალიან კარგ მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან, იმათთან შედარებით, ვინც გვიან გადადგამს ამ ნაბიჯს, იმიტომ, რომ გარემოსდაცვითი რელსები განახლებადი ენერგიების წყაროს გამოყენებას, ინოვაციურ ტექნოლოგიებს, შესაბამისად, წარმოების თვითღირებულების შემცირებას გულისხმობს.
ბრიტანეთში სწავლისას ისიც აღმოვაჩინე, რომ გამოცდილება კი მქონდა, მაგრამ მაინც არ მქონდა თანასწორი საგანმანათლებლო პირობები, რადგან რაც მე არ მისწავლია, იქ ბევრად პატარებმა იცოდნენ. ეს ჩვენი საგანმანათლებლო სისტემის ბრალია, მაგრამ ამ ხარვეზმა მომცა პერსპექტივა, რომელიც არ ჰქონდათ სხვებს — საკითხების მრავალშრიანი გააზრება. დისერტაცია საჯარო მწვანე სივრცეებზე და ქვიარ ადამიანებზე დავწერე და კურსის საუკეთესო ნამუშევრად აღიარეს.
საკუთარ თავს, საკუთარ ცხოვრებას ვერ დავთმობ.
სანამ სოციალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური ტრანსფორმაციის აუცილებლობის შესახებ ჩემს ხედვას განათლებით გავამყარებდი, მწვანეებთან კავშირი უკვე მქონდა. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც 21-22 წლის ასაკში, კლიმატის ცვლილების დამანგრეველი შედეგების გააზრებამ ჯერ ეგზისტენციალურ კრიზისამდე, შემდეგ კი უკვე ე.წ. კლიმატის დეპრესიამდე მიმიყვანა. გავიაზრე, რომ ის პოლიტიკური სისტემები, რომლებიც გვაქვს მთელ მსოფლიოში, არ ინტერესდებიან კლიმატის ცვლილებით და რთული იყო იმ კატასტროფული სურათის წარმოდგენა, რომ დავიღუპებით, რადგან არ არსებობს პოლიტიკური ნება — ყველას ურჩევნია მოჭრას ხეები, დააბინძუროს გარემო, ახალი, ინოვაციური მეთოდების დანერგვის ნაცვლად. კლიმატის დეპრესიამ, ერთი მხრივ, დამაზიანა, მაგრამ, მეორე მხრივ, მიმანიშნა, რომ რაღაც უნდა შემეცვალა. იმედის პოვნა, გადაწყვეტის გზების ძიება საკუთარ თავში დავიწყე და მწვანე ოჯახამდე მივედი, რომელმაც არა მხოლოდ გარემოზე ზრუნვა და სიყვარული, თვითსიყვარულიც მასწავლა. იქამდე ჩემ გარშემო არ იყო სივრცე, სადაც სხვადასხვა საკითხთან დაკავშირებით ჩემი არანორმატიული აზრების გამოხატვას შევძლებდი. ერთ-ერთი ან ერთადერთი სივრცე მწვანეები იყო და ამის გამოა, რომ დღემდე ასე ერთგულად მოვყვები. აქ მომეცა საშუალება, მესაუბრა იმ საკითხებზე, რომლებიც მაწუხებდა, გამომეხატა ჩემი ის მხარე, რომელსაც სხვაგან ვერ გამოვხატავდი. გარკვეულწილად ორი ქვეპერსონაც კი ჩამოყალიბდა ჩემში — ერთი, რომელსაც ადამიანები იცნობდნენ სამსახურში ან ოჯახში და მეორე, რომელსაც იცნობდნენ მწვანეები.
იმის გამო, რომ გაჭირვება თან სდევდა ჩემს ცხოვრებას და ამასთან, იყო გამოწვევები, რომლებიც ჩემს იდენტობას ახლდა თან, ვიცოდი, რომ მიუღებელი ვიყავი. თანაც, ბევრ არაინკლუზიურ სივრცეში მიწევდა ტრიალი და უსამართლობის შეგრძნებას, რასაც მსგავს გარემოში ნაადრევ ასაკში ყოფნა იწვევს, მერე აქტივიზმში საწვავად ვიყენებდი. ამან მომცა ძალა, რომ ყველაფერი გამეკეთებინა იმისთვის, რათა ის, რამაც მე შემაწუხა, ის, რაც მე გამოვიარე, სხვებს არ გამოევლოთ. შეიძლება ძალიან ნაივურიც კი იყო საკუთარ თავთან მსგავსი დაკვეთა. მერე და მერე მივხვდი, რომ არ შეიძლება საკუთარ თავს ან სხვებს აჰკიდო უზარმაზარი პასუხისმგებლობა, როცა არ გაქვს შესაბამისი ძალაუფლება, რომ რაღაცები შეცვალო.
განსხვავებულობაა ის, რაც ერთმანეთში უნდა გვიყვარდეს, ყველა ადამიანი თავისებურად არის განსხვავებული და ზუსტად ეს ხდის მას უნიკალურს.
ცვლილებების სურვილმა განაპირობა ჩემი ლგბტქი+ აქტივიზმში ჩართვაც. თანასწორობის მოძრაობის კომიტეტის არჩეული წევრი ვიყავი რამდენიმე წლის განმავლობაში. ეს ხდებოდა მას შემდეგ, რაც ქვიარ აქტივიზმში გარკვეული ტიპის კრიზისი იყო — ერთ-ერთი წამყვანი ორგანიზაცია ჩამოიშალა და ვხვდებოდით, რომ ქვიარ ადამიანების დახმარებისა და მხარდაჭერისთვის მხოლოდ არასამთავრობო ორგანიზაციის სტრუქტურა არ არის საკმარისი. მეგობარ ქვიარ აქტივისტებთან და კლუბ ბასიანთან ერთად დავიწყეთ კოლაბორაცია ამიერკავკასიაში პირველი და ყველაზე დიდი ქვიარ ღამეების სერიის შესაქმნელად.
ყოველ ღამით ასობით ადამიანს ვესაუბრებოდით, რას ნიშნავს, როცა არ ხარ შეზღუდული იმ წარმოდგენებისგან, რომელსაც საზოგადოება კულტურული წნეხის საშუალებით თავს გახვევს, მაგალითად, რომ უნდა იყო “ქალური” ან “კაცური”, უნდა იყო ჰეტეროსექსუალი ან ხარ “ბინძური ჰომოსექსუალი”. გვინდოდა ამ დიქოტომიებისგან თავის დაღწევა და ისეთი სივრცის შექმნა, სადაც ადამიანები საკუთარ თავს ბევრად უფრო მრავალფეროვან სპექტრზე დაინახავდნენ, ამ სტანდარტებს, ამ კულტურულ კლიშეებს გარეთ დატოვებდნენ.
ჰორუმმა მთლიანად გარდაქმნა ლგბტქი აქტივიზმი თბილისში და გააჩინა უსაფრთხო სივრცეები, რომლებიც დღეს ქალაქში ძალიან ბევრი გვაქვს. ბასიანმა შემოგვთავაზა დაცული სივრცე, ჩვენი ერთ-ერთი წვლილი კი ლგბტქი თემში უკვე არსებული ნდობა იყო. ყველა ადამიანისთვის უსაფრთხო, ინკლუზიური სივრცის შექმნა რთული იყო. საკლუბო სივრცეები, არტისტებიდან დაწყებული, განათებით დასრულებული, მთელ მსოფლიოში დომინირებულია კაცების მიერ. ძალიან რთული იყო ქალების სრულად ინკლუზია, ამიტომ ქალებისთვის ცალკე ჰორუმებსაც ვაკეთებდით. გარდა ამისა, ადგილზე ყველანი აქტიურად ვიყავით მობილიზებული და თითოეულ ადამიანს ვესაუბრებოდით, რომელსაც ადგილზე გარკვეული ტიპის უსიამოვნება ან განცდა ექნებოდა, რათა გაგვეაზრებინა და დავფიქრებულიყავით, როგორი უნდა ყოფილიყო ღამეები. იყო მუქარებიც, რომ მოვიდოდნენ ვიღაცები, მაგრამ კოვზი ნაცარში ჩაუვარდათ — ვერც ვინმეს მობილიზება შეძლეს, სივრცეც დაცული იყო. ადგილზე ჩვენი ყოფნა იყო ის გარანტი, რომ ვინმეს რამე თუ სჭირდებოდა, დავეხმარებოდით. ნელ-ნელა ჩვენც ვიზრდებოდით, ვაფართოებდით წარმოდგენას იმის შესახებ, თუ რას ნიშნავს, იყო ქვიარი, არანორმატიული. ეს თვითგამორკვევა ღამეებზეც აისახებოდა.
ჩემთვის ქვიარობა არასდროს ყოფილა დაცლილი გარემოსდაცვითი და გარემოში არსებული პრობლემებისგან, რადგან სწორედ გარემოში არსებული პრობლემებით იყო ნაკარნახევი ჰორუმ ნაითსი. ურბანულ სივრცეებზე, სხვა მწვანე სივრცეებზე თუ ვისაუბრებთ, ქვიარ ადამიანებს არათანაბარი წვდომა აქვთ საზოგადოების სხვა წევრებთან შედარებით. საჯარო სივრცეების უქონლობამ გამოიწვია ნაწილობრივ ისიც, რომ ცოტა დახურულ უსაფრთხო სივრცეში დავიმალეთ და შევიკეტეთ, თუმცა მჯერა, რომ აღარ არის იმის დრო, რომ დავიმალოთ, შევიკეტოთ, აღარ გვიცდის ჩვენ არც ქვეყანაში არსებული პროცესი, არც ზოგადად მსოფლიო, გლობალური კლიმატი, რომ დავიმალოთ, რაღაცები ვერ გავბედოთ, იმისთვის რომ სოლიდარობის ხაზები ვერ გავავლოთ ერთმანეთთან მოქალაქეებმა. ჩვენ გვჯერა, ახლა არის ის ეტაპი, რომ ადამიანებს მოვუწოდოთ, განსხვავებულობაა ის, რაც ერთმანეთში უნდა გვიყვარდეს, ყველა ადამიანი თავისებურად არის განსხვავებული და ზუსტად ეს ხდის მას უნიკალურს. სიყვარული, სოლიდარობა, საერთო ენის გამონახვა შეიძლება იყოს ის, რაც გადაგვარჩენს.
როცა საკუთარ თავს იღებ, გიყვარს და მის მიმართ ხარ სოლიდარული, თანამგრძნობი, მერე ხდები ადამიანი, რომელსაც უყვარს სხვებიც, თანაუგრძნობს, სოლიდარულია.
სტრუქტურა, პოლიტიკური კონიუნქტურა, რომელშიც ვართ, ერთმანეთს გვაპირისპირებს და ცდილობს, რომ ერთმანეთის მტრებად მოგვნათლოს. ამ დროს, ბევრად დიდი მტერი გვყავს, თუნდაც კლიმატის ცვლილების სახით, თუნდაც იმ პოლიტიკური სტრუქტურის სახით, რომელიც პოლარიზაციას იწვევს მთელ ქვეყანაში და ადამიანებს აპირისპირებს, სოლიდარობისა და სიყვარულის ნაცვლად ზიზღს და შურს ნერგავს.
მარტო ქვიარ ადამიანები კი არა, მგონი ყველა თვითსიძულვილშია ამ ქვეყანაში, იმიტომ, რომ საკუთარი თავის და სხვების მიმღებლობა ძალიან დაბალია. როცა საკუთარ თავს იღებ, გიყვარს და მის მიმართ ხარ სოლიდარული, თანამგრძნობი, მერე ხდები ადამიანი, რომელსაც უყვარს სხვებიც, თანაუგრძნობს, სოლიდარულია. ჩვენმა განათლების სისტემამ, პოლიტიკურმა სისტემამ, ჩვენმა ეკონომიკურმა, პოლიტიკურმა უსუსურობამაც მიგვიყვანა იქამდე, რომ ეს ასე არ იყოს.
მჯერა, რომ კულტურულად, ისტორიულად ისეთი საზოგადოება ვართ, რომელიც გენდერული, ეთნიკური თუ სხვა ნიშნით მიმღებლობის ნაწილში არ იყო ისეთი, როგორიც ახლა.
აქტივიზმმა ბევრი ენერგია წამართვა, ბევრი რამ გამოვიარე. მაგალითად, ერთ-ერთი ასეთი შემთხვევა 2017 წელს, ბათუმის ბულვარში მოხდა, როცა მე და ჩემი მეგობრები პოლიციისა და გამვლელების ბრუტალური ძალადობის მსხვერპლები გავხდით. ტრანსგენდერ მეგობართან ვიყავით, რომლის მიმართაც საზოგადოების აგრესია წამოვიდა, ჩვენ, რა თქმა უნდა, მხარი დავუჭირეთ, თუმცა ფიზიკურ დაპირისპირებაში მხოლოდ მას შემდეგ გადაიზარდა, რაც პოლიცია მოვიდა, ჩვენი ცემა დაიწყო და ძირს დაგვაგდო. ამის შემდეგ გამვლელებმაც დაიწყეს ძალადობა, მერე ჩვენვე წაგვიყვანეს განყოფილებაში და ჩვენვე დაგვდეს ბრალი დაუმორჩილებლობაში. ეს იყო გარდამტეხი მომენტი, როცა დავფიქრდი, რას ვაკეთებ ამ ქვეყანაში, რატომ არ მივდივარ, მაგრამ არ მტოვებდა ის განცდა, რომ წასვლა გამოსავალი არ იყო.
როცა საქართველოში არ ვარ, ქვეყანაში არსებულ გამოწვევებს მაშინაც ვერ ვივიწყებ. სულ ვფიქრობ იმაზე, რომ შეიძლება ერთ დღეს დავბრუნდე და ბევრად უარესი სიტუაცია დამხვდეს — ქალაქში იკარგება მწვანე სივრცეები, არც იმისგან ვართ დაზღვეული, რომ ყველაფერი, რისთვისაც წლების განმავლობაში გვიშრომია, თავზე დაგვექცეს.
განსაკუთრებულად მძიმე შემთხვევების შემდეგ წამოდგომაში მეხმარება ის, რომ კარგად ვიცი, საკუთარ თავს, საკუთარ ცხოვრებას ვერ დავთმობ. მიუხედავად იმისა, რომ ცხოვრების დიდი ნაწილი წართმეული მქონდა და მაქვს, ჩემში არის მამოძრავებელი ძალა, რომელიც მაიძულებს, არ დავთმო და აზრი შევძინო ცხოვრებას. ფიზიკური თავდასხმა პოსტტრავმულ სტრესს გვიტოვებს და რთულია, წამოდგე, საზოგადოებისკენ მობრუნდე და მათთვის სასიკეთო ქმედებები განაგრძო, მაგრამ ჩემში ღრმად აღბეჭდილი სიცოცხლის სიყვარული არ მაძლევს დანებების საშუალებას. ასე ჩემს ცხოვრებას, იმ მაგალითს, რაც აქამდე სხვებისთვის მიმიცია, როგორც მიცხოვრია, აზრი დაეკარგება. რა თქმა უნდა, წაიქცევი, ცოტა ხანს იმკურნალებ, იზრუნებ საკუთარ თავზე და წამოდგები, წაქცევისგანაც ისწავლი, შეცვლი ტრაექტორიას, ნავიგაციის გზებს და მაინც უკან დაბრუნდები უფრო ძლიერი, იმიტომ, რომ მართალია — რაც არ გკლავს, გაძლიერებს. ამ რწმენის მიუხედავად, არავის მინდა, ვუსურვო იმავე გზის გავლა, ეს არ უნდა გვიწევდეს.
ერთი ფეხი ისევ აქტივიზმში მიდგას, იმ ნაწილში, სადაც, როგორც წესი, თვითგანწირვაში ხარ ჩართული და ცდილობ, რომ გარემოსთვის რაღაც გააკეთო და შეცვალო, იმიტომ, რომ ძალიან გტკივა შენი წარსული — როცა საკმარისს არ აკეთებდი. მეორე ფეხი კი მიდგას იქ, სადაც ვმუშაობ თვითზრუნვის პრაქტიკებზე, რომლებსაც გარშემოც ვნერგავ. ვცდილობ, შემოვიკრიბო ადამიანები, რომლებიც ჩემზე იზრუნებენ, ისევე, როგორც მე ვზრუნავ მათზე. თვითსიყვარული გვიჭირს ყველას, რთული დაკვეთაა, შეჩვეულები ვართ, რომ საკუთარი სხეული, გარეგნობა, აზროვნება არ მოგწონდეს, მიჩვეულები ვართ გარე ვალიდაციის მოლოდინს და გვავიწყდება, რომ შენივე თავის ყველაზე დიდი მხარდამჭერი თვითონ უნდა იყო. თუ საკუთარ თავს დევალიდაციას გაუკეთებ, გარემო და სამყაროც ასე მოგექცევა.
მთელი ქვეყანა კოლექტიური თუ ინდივიდუალური ტრავმებისგან ვიტანჯებით, ამის გამოა, რომ ქართულ საზოგადოებაში ერთმანეთის სიყვარული და სოლიდარობა იკლებს. მჯერა, რომ კულტურულად, ისტორიულად ისეთი საზოგადოება ვართ, რომელიც გენდერული, ეთნიკური თუ სხვა ნიშნით მიმღებლობის ნაწილში არ იყო ისეთი, როგორიც ახლა.
პოლიტიკურ პროცესში ჩართვამდე იმიტომ მოვედი, რომ მჯერა, ერთადერთი გზა, გამოსავალი გამძლე სტრუქტურის შენებაა, რომელიც ლიდერების შეცვლაზე არ იქნება დამოკიდებული — დარჩება სტრუქტურა, სისტემა, რომელიც რაღაც ღირებულებებზე და პრინციპებზე იქნება დაფუძნებული.
არსად, არცერთ ქვეყანაში, არცერთ ორგანიზაციაში და არცერთ სოციალურ მოძრაობაში არ შეიძლება ვიფიქროთ, რომ მხოლოდ ერთი გზაა გადაჭრის საშუალება, ან მხოლოდ ერთი პრობლემაა მთავარი. ამ შეცდომას პოლიტიკური აქტორები ჩვენთანაც ხშირად უშვებენ, როცა ამბობენ, რა დროს თანასწორობაა?! რა დროს გარემოა?! — თუ ჩვენ გვინდა, ავაშენოთ ქვეყანა, რომელიც იქნება სოციალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური კეთილდღეობის მომტანი ყველა მოქალაქისთვის, ყველა საკითხის თანაკვეთაზე ერთდროულად უნდა ვიფიქროთ და აუცილებლად გავწეროთ პრიორიტეტებიც. ვის წარმოუდგენია რეალური დემოკრატია ისე, რომ მისი აქტორები: მოქალაქეები, ბიზნესები, პოლიტიკოსები თანასწორნი არ იყვნენ. მე თუ პოლიტიკური ძალაუფლება არ მაქვს, არც ეკონომიკური შესაძლებლობა, სოციალურადაც შეიძლება არ მქონდეს მაღალი კაპიტალი, მაშინ რანაირად გვაქვს დემოკრატიაში თანასწორი მონაწილეობის შესაძლებლობა, საერთოდ რანაირად გვაქვს დემოკრატია. ეს არის ქვაკუთხედი ჩემთვისაც და მწვანეებისთვისაც — თანასწორობა.
სისულელეა, რომ ქალები საკმარისად ჭკვიანები არ არიან, საკმარისად ბევრს არ შრომობენ. პირიქით არის, ისინი ყველაზე მეტს შრომობენ საშინაო ეკონომიკაშიც და საგარეოშიც, მაგრამ იმის გამო, რომ პატრიარქატში ვცხოვრობთ, ქალები მეორად მოქალაქეებად განიხილებიან.
ის პრობლემა, რაც უმრავლესობას შეიძლება აწუხებდეს, არის, მაგალითად, გაჭირვება. თუ ყველაზე დისკრიმინირებულ და სოციალური, პოლიტიკური, ეკონომიკური დღის წესრიგიდან ყველაზე გარიყულ ჯგუფზე, ინდივიდზე მოხდება პოლიტიკის სწორება, მდგომარეობა ავტომატურად გაუმჯობესდება საზოგადოების ყველა სხვა წევრისთვის.
ამასთან, აუცილებელია გავიაზროთ, რომ საზოგადოების წევრები ერთნაირები კი არ ვართ, მრავალფეროვნები ვართ და ამას მწვანე ფილოსოფიაც ნათლად გვიჩვენებს. ბუნება, რომლის ნაწილი საზოგადოებაც არის, ერთფეროვანი არაა, მრავალფეროვნება ბუნებრივი მოცემულობაა, მაგრამ საზოგადოებრივ და კულტურული ცხოვრებაში ეს რატომღაც არ გადმოგვაქვს. თუმცა, გადმოგვაქვს ის, როგორ ვიყოთ ერთნაირები და ყველა, ვინც ამის მიღმაა, გაირიყოს, არ ვცეთ პატივი. ეს ცალსახად არასწორია.
ხშირად პოპულარულ პოლიტიკურ პარადიგმას, რომ ყველას თანაბარი სასტარტო პირობები უნდა ჰქონდეს, ისე იღებენ, თითქოს ეს უკვე გვაქვს. გავრცელებულია აზრი, რომ შენ, ერთი ადამიანი თუ მოინდომებ, ყველაფერს გააკეთებ და ამიტომ არანაირი ბარიერი არ გაქვს, წარუმატებლობა კი იმის ბრალია, რომ საკმარისად არ ინდომებ, საკმარისად შრომისმოყვარე არ ხარ, ზარმაცი ხარ. ბევრ ადამიანს ვიცნობ, ვინც უზომოდ ბევრს შრომობს, თუმცა ძალიან ბევრ ბარიერს ვერ ახტება, მაგალითად, ქალები ძალიან ხშირად ვერ შედიან მაღალ მენეჯმენტში. სისულელეა, რომ ქალები საკმარისად ჭკვიანები არ არიან, საკმარისად ბევრს არ შრომობენ. პირიქით არის, ისინი ყველაზე მეტს შრომობენ საშინაო ეკონომიკაშიც და საგარეოშიც, მაგრამ იმის გამო, რომ პატრიარქატში ვცხოვრობთ, ქალები მეორად მოქალაქეებად განიხილებიან, ძალაუფლება ძირითადად აქვთ კაცების დაჯგუფებებს, ბიზნესები მათ ხელშია, პოლიტიკაც, დღის წესრიგს ისინი ადგენენ, რომელში შეღწევისთვისაც ამ წესრიგის დანგრევაა საჭირო.
ტყუილია ის, რომ ადამიანს, რომელიც ცხოვრობს შეჭირვებული რაიონის, შეჭირვებულ სოფელში და თან ამას ემატება ის ფაქტი, რომ რელიგიური უმცირესობის წარმომადგენელია, შშმ პირია, ამავდროულად ქვიარია, არ აქვს შეზღუდვა იმ ადამიანთან შედარებით, რომელიც არის ბიზნესმენის შვილი, დაიბადა თბილისში და განათლება მიიღო საზღვარგარეთ. ერთ მხარეს ვხედავთ ადამიანს, რომელიც თვითგადარჩენის პროცესში უნდა ჩაერთოს და აღარ რჩება ენერგია განვითარებისთვის, განათლებისთვის, ის ფიქრობს საკვებზე, ფიზიკურ უსაფრთხოებაზე, რაღაც მინიმალური სტანდარტის შექმნაზე და კიდევ ცალკე უნდა იბრძოლოს ბარიერების გადალახვისთვის, რათა რაღაცას მიაღწიოს. ადამიანებს შორის თანასწორობა არ არის.
მწვანეები უთანასწორობას ვხედავთ მრავალ დეტალში და არა მხოლოდ სოციალურ ჯგუფებს შორის. შეიძლება ერთ მოქალაქეს პრესტიჟულ უბანში ჰქონდეს ბინა და იქვე სუფთა ჰაერიც, მაგრამ აქ, თბილისში, 5 წუთის სავალზე კი არა, ბევრად დიდ არეალში ვერ ვიპოვით მწვანე სივრცეს, რათა ჰაერი ჩავისუნთქოთ, ბალახს შევეხოთ. ტაქსის ფული გვჭირდება მწვანე ადგილებამდე მისაღწევად და იქ მისულებმა შეიძლება აღმოვაჩინოთ, რომ მშენებლობა დაუწყიათ. მეტიც, მწვანე სივრცეებშიც კი ბეტონი დომინირებს ბალახის ნაცვლად. ძალაუფლება აქვთ პოლიტიკურ ელიტებს, ბიზნესებს, პროპაგანდის მანქანებს, რომლებიც იმ ადამიანებს, რომლებსაც განათლებას არ აძლევენ, ტვინს ურეცხავენ. მინდა, ყველა იღებდეს დამოუკიდებელ გადაწყვეტილებას, მაგრამ ყველანი გარკვეული გავლენის ქვეშ ვართ.
ჩვენ შეგვიძლია სიყვარული გავუნაწილოთ ყველას — ჩვენ ხომ გვიყვარს ოჯახის წევრები, მეგობრები, ნაცნობები, ჩვენ ვიცით, როგორ გვიყვარდეს ერთზე მეტი.
ვიცი, რომ Gen Z თაობასთან ეკონომიკურ და პოლიტიკურ სისტემას აუცილებლად ექნება სერიოზული განხეთქილება და ეს ახალგაზრდები აუცილებლად დაეჯახებიან ამ სისტემას. ახალგაზრდებს განათლების მიღებისკენ, ისტორიის კარგად შესწავლისკენ, იმ ღირებულებების სათავის გააზრებისკენ მოვუწოდებ. აუცილებლად განსაჯონ, თავს მოხვეული ხომ არ არის ღირებულებები, რომლებიც აქვთ.
თუ ახალგაზრდებს აქამდე იმედი არ ჰქონდათ, რადგან არცერთი პოლიტიკური ძალა არ წარმოადგენს მათ ინტერესებს, პირობას ვიძლევი, რომ რაც არ უნდა მოხდეს, მწვანეები არასდროს ვუღალატებთ მათ, ჩვენ მომავალ თაობებზე ვზრუნავთ, ჩვენი პრინციპი დედამიწის მიერ შემოთავაზებული რესურსების მომავალი თაობისთვის რაციონალურად გამოყენებაა. ახალგაზრდებს მოვუწოდებ, მოვიდნენ, დავეხმარებით შეხვედრების ორგანიზებაში, თვითგამორკვევაში, გაერთიანებაში, პოლიტიკურ აქტივობაში ჩართვაში, სივრცეებს დავუთმობთ, რომ საკუთარი მომავლისთვის იბრძოლონ.
მინდა, იმ ადამიანებს, ვინც ქვეყნის გარეთ არიან, ვინც განათლებას იღებენ, მოვუწოდო, რომ შემოგვიერთდნენ მწვანეებს, პროგრესული სკოლა გავაკეთოთ ერთად, შესაძლებლობები მოვნახოთ, საკუთარი დრო, რესურსი, ენერგია დავუთმოთ ადამიანებს, გავაზიაროთ ცოდნა, გამოცდილება, არაფორმალური გზით მაინც გავაძლიეროთ ერთმანეთი. სხვაგან ცხოვრებისას არ ჩაიქნიონ ამ ქვეყანაზე ხელი, რადგან საკუთარ ფესვებს ბოლომდე ვერასდროს მოწყდები. ეს ქვეყანა გვეკუთვნის ყველას, პრობლემები გვეხება ყველას და მწვანეებს დახმარება ძალიან გვჭირდება.
27 ნოემბერს, კლუბ მტკვარზე, მწვანეებმა პარტიის დამფუძნებელი კონგრესი გამართეს. მოძრაობა აქტივიზმიდან პოლიტიკაში მიდის და დაფუძნების შემდეგ, ევროპის მწვანე პარტიასთან გაერთიანებას გეგმავენ, რომელშიც 40 ევროპული მწვანე პარტიაა გაერთიანებული.
„დღეს დავაფუძნებთ ქვიარ-ფემინისტურ ღირებულებების მწვანეთა პარტიას. ამის შემდეგ ჩვენი მიზანი იქნება, რომ პირველ რიგში ევროპის მწვანეთა პარტიას მივმართოთ წევრობით, რომ გავხდეთ დიდი მწვანე ევროპული ოჯახის ნაწილი, ვისარგებლოთ ამ ოჯახში არსებული მხარდაჭერით, როდესაც ვთქვათ, აქ გარემოსდაცვით კონფლიქტებთან გვექნება საქმე“, — აღნიშნა თორნიკე კუსიანმა, მწვანეების ერთ-ერთმა დამფუძნებელმა და უკვე აღმასრულებელი კომიტეტის წევრმა.
კონგრესზე კენჭი უყარეს აღმასრულებელი კომიტეტის კიდევ ორი წევრის, თამარ ჯაყელის და ნინო გოგოჭურის არჩევას.
„თავმჯდომარე არ გვეყოლება, რადგან გვჯერა, რომ სამივე უნდა ვიყოთ თანაბრად მნიშვნელოვანი და თანაბარუფლებიანი ადამიანი. სარევიზიო კომისიაში იქნებიან სოფო შუბითიძე, მარიამ კვარაცხელია და გიორგი ჩემინავა“,— განაცხადა თამარ ჯაყელმა.
სარევიზიო კომისიის წევრების არჩევაც კონგრესზე შედგა.
„ჩვენ ზუსტად ვიცით, რა ღირებულებებზე ვდგავართ, ჩვენ არასდროს მივატოვებთ არც საკუთარ თავებს და არც იმ ადამიანებს, ვისთან ერთადაც წლების განმავლობაში ვიყავით და ვისთვისაც ვიბრძოდით. ჩვენ გვინდა, რომ ვიყოთ გულწრფელები, არ მოვიკატუნოთ თავი. ვაკეთოთ პოლიტიკა მეტი გულწრფელობით, მაგრამ ამავდროულად სტრატეგიულები“ — აღნიშნა თორნიკე კუსიანმა.
თამარ ჯაყელმა კი, განაცხადა, რომ იწვევენ სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს, აქტივისტებს, სხვადასხვა მოძრაობას, რომლებიც არიან პროგრესულები, რომლებიც მუშაობენ მწვანე საკითხებზე, თანასწორობაზე და დემოკრატიაზე საქართველოში, “რათა მონაწილეობა მიიღონ ფესვებიდან ამოზრდილი პოლიტიკური პლატფორმის შენებაში”.
კონგრესზე დამსწრეებმა მწვანე ევროპარლამენტარების ვიდეომიმართვები და მხარდამჭერების სიტყვით გამოსვლები მოისმინეს, ასევე პარტიის დღის წესრიგს გაეცნენ, ღონისძიების ბოლოს კი Not So Virgin Mary-ისა და მარიამ კარდაშიანის დრეგ შოუ გაიმართა. ღონისძიების შემდეგ ქართველმა არტისტმა, Moku T-იმ დაუკრა.
2022 წლის კატო მიქელაძის სახელობის პრემია დაჯილდოებისა და ნომინანტების გარეშე ჩაივლის.
ქალთა ფონდის გადაწყვეტილებით, ეს წელი დაჯილდოების შინაარსობრივი თუ ტექნიკური ნაწილის გადასინჯვას, რეფლექსიასა და განახლებას დაეთმობა. ღონისძიებაზე შეიკრიბებიან პრემიის გულშემატკივრები, რომელთაგან ქალთა ფონდი მოისმენს უკუკავშირს, კრიტიკასა და იდეებს, რასაც სამომავლო ცვლილებებში ასახავენ.
ღონისძიების დღის წესრიგის მიხედვით, წლევანდელი შეხვედრა ქალთა ფონდის მიერ მომზადებული კვლევით გაიხსნება, რომლისთვისაც 60 სიღრმისეული ინტერვიუ ჩატარდა და პრემიის მიმართ სხვადასხვა ჯგუფების წარმომადგენლების განწყობები გამოიკვეთა. პრეზენტაციის შემდეგ კი თამარ ცხადაძე, თამთა მელაშვილი და ნანა ფანცულაია გააკეთებენ მცირე მოხსენებებს.
ღონისძიება 29 ნოემბერს, 20:00 საათზე, IOTA HOTEL Tbilisi გაიმართება. შეხვედრის ფარგლებში, დამსწრე საზოგადოებისთვის სპეციალური სივრცეს იქნება გამოყოფილი, როგორც დაჯილდოების შესახებ დეტალური ინფორმაციის მისაღებად, ასევე, პირდაპირი თუ ანონიმური უკუკავშირის დასატოვებლად.
კატო მიქელაძის პრემიისთვის მიმდინარე, 2022 წელი საიუბილეოა და დაარსებიდან 10 წელს აღნიშნავს. კატო მიქელაძის, მეოცე საუკუნის დასაწყისში მოღვაწე ქართველი ფემინისტისა და ქართული სუფრაჟიზმის ფუძემდებლის სახელობის პრემია ქალთა ფონდის მიერაა დაარსებული და ქალთა უფლებების დამცველთა საერთაშორისო დღეს უკავშირდება. პრემიის მფლობელი ყოველწლიურად, 29 ნოემბერს ქალთა ფონდის დირექტორთა და მრჩეველთა საბჭოს წევრების მიერ ხმათა უმრავლესობით გამოვლინდება.
როდესაც ურთიერთობებში პირველ ნაბიჯებს ვდგამთ, ბევრმა არც კი ვიცით, რომ ურთიერთობების შესახებ ჩვენი წარმოდგენები და რწმენები ზოგჯერ თავიდანვე ტოქსიკურია. ჩვენ კულტურაში (და არა მხოლოდ) ღრმად არის გამჯდარი ტოქსიკური ქცევის ნიმუშები, რომლებიც არა თუ დამაზიანებლად, არამედ რომანტიკულადაც არის შეფასებული. მაგალითად, ფილმებში არაერთხელ გვინახავს “თავბრუდამხვევი” და ირაციონალური სასიყვარულო ურთიერთობის სცენები, სადაც წყვილის ბრუტალური ჩხუბისა და ეჭვიანობის, თეფშების ლეწვის შემდეგ, შერიგების სცენა ცრემლს გვგვრის და ბედნიერი დასასრულით კმაყოფილები ვართ. არც თუ ისე ცოტა სცენა გვინახავს, სადაც ურთიერთობაში პარტნიორის ობიექტივიზაცია და მესაკუთრეობა მისასალმებელია, კარგია და ამის გამო ხშირად რეალურ ცხოვრებაში პარტნიორებს აღვიქვამთ არა როგორც იმ ადამიანს, ვისთანაც ვიზიარებთ ემოციებს და ვაძლიერებთ ერთმანეთს, არამედ როგორც პრიზს, მიღწევას ან საჩუქარს.
ტოქსიკური ურთიერთობის მრავალი განმარტება არსებობს და ყველა მათგანი არის საპირისპირო ჯანსაღი ურთიერთობისა, რაც მოიცავს პატივისცემას, ნდობასა და მხარდაჭერას. ტოქსიკური ურთიერთობის დროს ადამიანები მანიპულირებენ, პატივს არ სცემენ ერთმანეთს და ასეთ ურთიერთობას თან ახლავს შფოთვა, წუხილი და სევდა. ტოქსიკურ ურთიერთობას აღარ მოაქვს სიხარულის, კმაყოფილების განცდა და ყოველი კომუნიკაცია იწვევს გამოფიტულობას, სევდას, წუხილს.
ტოქსიკურობა შესაძლებელია არსებობდეს ნებისმიერი ტიპის ურთიერთობაში: რომანტიკულ პარტნიორებს, ოჯახის წევრებს, მეზობლებსა და კოლეგებს შორისაც.
ტოქსიკურ ურთიერთობაში ადამიანები გაცნობიერებულად ან გაუცნობიერებლად მუდმივად ძირს უთხრიან და ზიანს აყენებენ პარტნიორს/მეგობარს/კოლეგას. ადამიანის ტოქსიკურობას სხვადასხვა მიზეზი შეიძლება იყოს. შესაძლოა, მათ უკვე გამოცადეს მსგავსი ურთიერთობები და თავად გახდნენ ტოქსიკური პარტნიორები ან მეგობრები; შესაძლოა, პრობლემა აღზრდის სტილსა და ნიმუშებშია; შესაძლოა, ადამიანი ხშირად იყო ბულინგის მსხვერპლი. ტოქსიკურობის მიზეზი შეიძლება იყოს სხვადასხვა ფსიქიკური აშლილობაც — დეპრესია, შფოთვა, ბიპოლარული აშლილობა, ფსიქოპათია, კვებითი დარღვევა ან ნებისმიერი სახის ტრავმა. ზოგი ფსიქოლოგი მიიჩნევს, რომ ტოქსიკური ურთიერთობის მიზეზი უბრალოდ არათავსებადი დაწყვილების მიზეზიც შეიძლება იყოს. მაგალითად, როცა ორივე კონტროლის მოყვარული ან სარკასტულია.
ტოქსიკური ურთიერთობა, ცხადია, გვხდება ქვიარ წყვილებშიც და მას იგივე ნიშნები და მიმდინარეობა აქვს, როგორც სხვა ნებისმიერ ურთიერთობისას. ძალადობრივ ქვიარ ურთიერთობაში ხშირია პარტნიორის მხრიდან ქამინგაუთის იძულების, ფიზიკური, ეკონომიკური, სექსუალური და ფსიქოლოგიური ძალადობის ან ბულინგის ფაქტები. იდენტობისა და ორიენტაციის გამჟღავნების შიშის გამო, ქვიარ ადამიანები მეტად რთულად ახერხებენ დახმარებისა და რეაგირების თხოვნას შესაბამისი ორგანოებისგან.
ტოქსიკური ურთიერთობების ნიშნებია:
ტოქსიკური კომუნიკაცია — ურთიერთობის ენა გაჯერებულია დამცინავი ტონით, სარკაზმითა და ხშირი კრიტიკით, ასევე, მეორე ადამიანის იგნორირებით დიალოგის დროს. ტოქსიკურ ურთიერთობას თან ახლავს პასიურ-აგრესიული ქცევა და ადამიანის მუდმივად დადანაშაულება თუნდაც წარსული შეცდომების გამო. შესაძლოა, თქვენ ხშირად გაჩუმებდნენ და არ გაძლევდნენ საშუალებას, გამოთქვათ თქვენი აზრი ან ისაუბროთ თქვენს ემოციებზე. ტოქსიკური ურთიერთობის ნიშანია, როდესაც უგულებელყოფენ თქვენს აზრს და კომუნიკაციის ნებისმიერ მცდელობაზე პასუხი არის სიჩუმე.უპატივცემულობა
უპატივცემულობა — სხვადასხვანაირად მჟღავნდება, ყველაზე ხშირად კი ტოქსიკური კომუნიკაციის დროს. შესაძლოა, ტოქსიკურობა გამოხატული იყოს სხვების თანდასწრებითაც, უხეში ან დამამცირებელი სახელების დაძახებითა და სარკაზმით. ტოქსიკური პარტნიორი ან ახლობელი ურთიერთობისას არათუ არ უჭერს მხარს ადამიანს, არამედ არც კი აღიარებს მის კომპეტენციას და აუფასურებს უნარ-ჩვევებსა და მიღწევებს.
ეჭვიანობა და უნდობლობა — ეჭვიანობა გამოიხატება მუდმივ უნდობლობასა და ქცევის კონტროლში. ტოქსიკური ადამიანი ხშირად გეკითხება სად იყავი/სად ხარ, რატომ არ უპასუხე ტელეფონზე მაშინვე და გამოხატავს გაღიზიანებას. მეტიც, ის ღიზიანდება მაშინაც კი, როცა საუბრობთ, რეკავთ, წერთ ან სუნთქავთ სხვა ადამიანის სიახლოვეს, გაღიზიანებას კი თქვენთან გამოხატავს. ასევე, შესაძლოა, ჩუმად სცადოს თქვენი ელექტრონული ფოსტის, სოციალური ქსელისა და სხვა პირად სივრცეში არსებული მიმოწერის ნახვა და წაკითხვა.
საკუთარი საჭიროებების უგულებელყოფა — თუ ტოქსიკურ ურთიერთობაში ხართ, შესაძლოა, მუდმივად გიწევდეთ იმის კეთება, რაც პარტნიორს/მეგობარს/ოჯახის წევრს სურს, მაშინ, როცა ეს ეწინააღმდეგება თქვენს სურვილს ან კომფორტს.
თავის არიდება — თუ თქვენ მუდმივად იგონებთ ტყუილებს იმის შესახებ, თუ სად ან ვისთან ხართ, რათა თავიდან აიცილოთ ადამიანთან ყოფნა, რადგან გაწუხებთ მასთან ურთიერთობა და თავს გრძნობთ ცუდად, სტრესის ქვეშ, ეს ტოქსიკური ურთიერთობის მანიშნებელია.
თვითზრუნვის ნაკლებობა — ტოქსიკურ ურთიერთობაში, შესაძლოა, ადამიანმა თავი დაანებოს საკუთარ თავზე ზრუნვის პრაქტიკებს ან საყვარელ საქმიანობას. უფრო მეტიც — უგულებელყოს საკუთარი საჭიროებები და არ ჰქონდეს თავისუფალი დრო. ამის მიზეზი შეიძლება იყოს ენერგიის არ ქონა, რადგან მთელი ენერგია ტოქსიკურ ურთიერთობას ხმარდება, ან ტოქსიკური პარტნიორის მხრიდან უკმაყოფილების გამოხატვა თქვენი ჰობის მიმართ.
ურთიერთობაში პრობლემის გადაწყვეტის სიმულაცია — ტოქსიკური პარტნიორი პრობლემის გაცნობიერების, მასზე საუბრისა და მოგვარების ნაცვლად, ხშირად “ყიდულობს” ურთიერთობას, რაც გულისხმობს პარტნიორისთვის რაიმე ნივთის ჩუქებას ან სადმე წაყვანას. ამით ის ცდილობს გამოიწვიოს პოზიტიური ემოციები და დროებით გადაფაროს რეალური პრობლემა, რომელიც რჩება და მეორდება მორიგი ახალი ნივთის შეძენამდე.
ტოქსიკურ ურთიერთობაში მყოფი ადამიანები განიცდიან უკმაყოფილებას, შფოთვას და ხშირად საერთოდ ვერ აცნობიერებენ, რომ არაჯანსაღ ურთიერთობაში არიან.
ზოგჯერ ურთიერთობაში ხშირი ჩხუბი განპირობებულია იმ მიზეზით, რომ ადამიანები არ ფლობენ ჯანსაღი კომუნიკაციის უნარ-ჩვევებს, არ შეუძლიათ საკუთარი ემოციებისა და აზრების გამოხატვა და საჭიროდ არ მიიჩნევენ მათზე საუბარს, ამიტომ ხშირად გასათვალისწინებელია კონტექსტი: რატომ, როდის, რა სიხშირით და რა შემთხვევაში ხდება უთანხმოება.
ტოქსიკური ურთიერთობები ადამიანებს აზიანებს, რადგან ქრონიკული სტრესი და დაძაბულობა აისახება ჩვენს ფიზიკურ და მენტალურ ჯანმრთელობაზე. თუ წყვილი, ოჯახის წევრები ან ნებისმიერ ტოქსიკურ ურთიერთობაში მყოფი ადამიანები ხვდებიან და აცნობიერებენ, რომ მათი კავშირი არაჯანსაღია, შესაძლებელია, ერთად შეცვალონ ურთიერთობა უკეთესობისკენ. ზოგ შემთხვევაში, სადავ ვერ ხერხდება ურთიერთობის გამოსწორება, სჯობს ის დასრულდეს.
გახსოვდეთ, იმსახურებთ ბედნიერ, მშვიდ, ჯანსაღ ურთიერთობებს, რომლებსაც მოაქვს სიხარულის განცდა. არავის დათანხმდეთ ზიანის მომტან ურთიერთობაზე.
ავტორი: ნინო ბექაია
